TSKB Ekonomik Araştırmalar, yeni raporunda pandemi şartlarında global görünüm ve Türkiye iktisadının yeni durumuna ait değerlendirmelerini paylaştı. “Toparlanma Arayışında Yapısal Dönüşümü Gözetmek” başlıklı rapor, orta vadeli global görünümde aşağı istikametli risklerin sürdüğüne dikkat çekiyor. İç talep yüklü büyüme kompozisyonunun mümkün olumsuz yan tesirlerinden kaçınmak için Türkiye’nin uzun vadeli ve maksat odaklı dış kaynak muhtaçlığı olduğu kaydedilen raporda; global salgının, iktisadi, finansal ve toplumsal istikametleri olan çok boyutlu global kriz niteliğinde olduğu belirtiliyor.
Raporda, “Çok boyutlu sorunun çok taraflı gayretindeki kıymetli paydaşlardan biri de kalkınma finansmanı kuruluşları. Yarının inşasının finansmanında kullanılacak fonlar, hem pandeminin tesirlerini hem de ülkelerin kalkınma süreçlerini destekleyecek. Yeşil ve adil bir toparlanmayı hedefleyen, yapısal dönüşüm ve kalkınma odaklı fonlama imkânlarının ehemmiyeti pandemi öncesi dünyaya nazaran daha da arttı. Türkiye’de de bu mevzulara odaklanan finansman imkânları, toparlanmanın daha iyi, daha yeşil ve daha adil olmasına katkı sunacak” görüşüne yer veriliyor.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), hazırladığı raporlarla COVID-19 salgınının dünya ve Türkiye iktisadına tesirlerini mercek altına almaya devam ediyor. TSKB Ekonomik Araştırmalar tarafından hazırlanan, “Toparlanma Arayışında Yapısal Dönüşümü Gözetmek” başlıklı yeni raporu da, salgının ekonomiler üzerindeki süregelen tesirlerini tahlil ederken, toparlanma sürecinde yapısal dönüşüm için tahlil teklifleri sunuyor. Feridun Cins, Şakir Turan, Cem Avcıoğlu ve Gül Yücel tarafından hazırlanan çalışmada; dünya genelinde olay sayılarındaki artışın sürmesinin ekonomik görünüm üzerindeki belirsizlikleri yüksek tuttuğu ve global toparlanmanın devamlılığına yönelik dertleri beslediği belirtiliyor. İkinci dalga telaşları devam ederken, COVID-19 salgınının global olarak denetim altına alındığından kelam etmek için erken olduğuna vurgu yapılıyor. Orta vadeli global görünümde aşağı istikametli risklerin yüksek seyrettiğine dikkat çekilen raporda şu sözlere yer veriliyor: “Gelişmiş ekonomiler ortasında her ülkenin geniş mali ve mali dayanak alanına sahip olmaması değerli bir problemken, iç ve dış talepteki zayıflıklara ek olarak, gelişmekte olan iktisatların birçoklarının salgın devrinde dış finansmana erişim konusunda zahmetler çekmesi, iktisat siyasetlerinde alanlarını sınırlıyor.“
Türkiye için dış finansmana erişim kritik ehemmiyet taşıyor
Türkiye’de Merkez Bankası faiz indirimleri ve likidite takviyelerinin yanında hükümetin aldığı mali ve yarı mail takviye önlemleriyle mayıs ve haziran ayında toparlanma yaşandığı kaydedilen raporda, olağanlaşma sürecinin kapasite kısıtlamalarına yol açmasının döviz kurlarındaki yükselişle birlikte enflasyon üzerinde kısa vadeli riskleri artırdığına dikkat çekiliyor.
Enflasyondaki yükselişin TCMB’nin para siyasetinde hareket alanını sınırladığı ve hizmet gelirlerinde yaşanan kaybın cari istikrarda bozulmaya yol açmasının makro-finansal riskler açısından iktisat siyasetlerinde temkinli bir duruşu gerekli kıldığına dikkat çekilen raporda, Türkiye’nin toparlanmasının sürdürülebilirliği için dış finansmana erişimin kritik değerini koruduğu belirtiliyor. Raporda “Küresel ticaret ve sermaye akımlarında kırılganlıkların yüksek olduğu bu ortamda, iç talep yüklü bir büyüme kompozisyonunun mümkün olumsuz yan tesirlerinden kaçınmak için Türkiye’nin uzun vadeli ve amaca odaklı dış kaynak girişine muhtaçlığı olduğunu düşünüyoruz” deniliyor.
Raporda öne çıkan öteki satır başları ise şöyle:
– Pandemi sürecinde alınan tedbirler ekonomik faaliyeti genel çerçevede olumsuz etkilerken, bu tesirin boyutu alt bölümler bazında değerli farklılıklar gösteriyor.
– Turizm bilhassa gelişmekte olan ülkelerde istihdam ve büyüme yaratırken, ödemeler istikrarında değerli bir rol oynuyor. Lakin COVID-19 krizi karantina süreci ve seyahat kısıtlamaları ile milletlerarası seyahat aktivitesini durma noktasına getirdi. Üstelik virüsün yarattığı eşine rastlanmamış olumsuz tesirler, turizm bölümünün toparlanma sürecinin evvelki krizlere nazaran daha uzun süreceğini gösteriyor.
– Yurtdışı satışların, kesimin toplam satışlarında yüksek hisseye sahip olduğu; otomotiv, öbür imalat ve giyim üzere kesimlerde ihracat daralmasının daha keskin olduğu dikkat çekiyor. Gelecek periyotta Türkiye ve Avrupa’nın olağanlaşma sürecindeki senkronizasyonun ihracat performansı açısından belirleyici olması bekleniyor.
– Ülkelerin global bedel zincirleri üzerinden eklemlendiği günümüz dünyasında, global iktisadın karşılaştığı meselelerle uğraşta memleketler arası işbirliği kıymetini koruyor. Devletlerden özel dala, lokal finansal aktörlerden kalkınma finansmanı kuruluşlarına kadar sürecin tüm aktörlerinin nitelikli toparlanmayı sağlayacak siyasetlerde üzerine düşeni yapması gerekiyor.
– Pandemi kaynaklı resesyonun gelir dağılımı üzerinde olumsuz tesirler yaratacağına ait çalışmalar dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliği alanında elde edilen kazanımlar pandemi nedeniyle tehdit altındayken, gençlerin, bayanların ve düşük gelir kümesindeki çalışanların uzaktan çalışma imkânlarının olmaması da krizin yol açabileceği yapısal zahmetlere işaret ediyor.
– Bu riskler ışığında toparlanmanın yapısal dönüşümü sağlayacak yatırımların dayanağıyla gerçekleşmesi, bununla uyumlu olarak iklim krizinin tesirlerini de dikkate alan bütüncül bir çerçeve çizilmesinin ehemmiyeti pek çok aktör tarafından lisana getiriliyor.
– Birleşmiş Milletler pandemi süreci sonrası uygulanan siyasetlerin “daha iyi toparlanmaya” odaklanmasını öneriyor.
– IMF “yeşil toparlanma” daveti yaparken, ILO istihdamı gözeten toparlanmada “yeşil işler” vurgusunu öne çıkarıyor.
– Global salgın, iktisadi, finansal ve toplumsal tarafları olan çok boyutlu bir global kriz niteliğinde. Çok boyutlu sorunun çok taraflı çabasındaki değerli paydaşlardan biri de kalkınma finansmanı kuruluşları. Yarının inşasının finansmanında kullanılacak fonlar, hem pandeminin tesirlerini hem de ülkelerin kalkınma süreçlerini destekleyecek. Yeşil ve adil bir toparlanmayı hedefleyen, yapısal dönüşüm ve kalkınma odaklı fonlama imkânlarının değeri pandemi öncesi dünyaya nazaran daha da arttı. Türkiye’de de bu mevzulara odaklanan finansman imkanları, toparlanmanın daha iyi, daha yeşil ve daha adil olmasına katkı sunacak.
Raporun Tamamına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
