Bir kaç haftadır AKP’ye yakın basında daima manşetlere taşınan “Tuna-1’de yeni rezervler bulundu” haberi, Lider Erdoğan’ın Cumartesi günü yalnızca 85 milyar metre küp ek rezerv “müjdesiyle” gerçek bir hayal kırıklığına döndü. AKP’nin evvelden “Yenilmez Armada” niteliğindeki propaganda makinası arıza yaptı. Halk ve piyasalar rezervin 800 milyar metre kübe revize edilmesini bekliyordu. Uzmanlar en az 100 milyar metreküp ek rezerv öngörüsü yapmıştı.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, daha evvel ‘müjde’ diyerek açıkladığı Karadeniz’deki 320 milyar metreküplük doğal gaz rezervinin alanında, 85 milyar metreküplük yeni bir keşfin olduğunu duyurdu. “Sakarya Sahası’nın Tuna-1 bölgesindeki toplam doğalgaz rezervi ölçüsü 405 milyar metreküpü buldu” diyen Erdoğan, gazın 2023 yılında kullanıma sunulmasının hedeflendiğini belirtti.
Tuna-1 sahsında gaz keşfedildiği ve bunu ticari olarak rantabl olduğuna inanıyoruz, ancak bu alana yatırım yapacaklar ve Türkiye’nin pazarlığa bşladığı Rusya, Iran ve Azarbeycan üzere uzun vadeli kontratlı gaz sağlayıcıları açısından rezerv “muhtemel” (potential) yahut “olasıdır” (probable), “kesin” (proven) değildir. Zira TPAO bu hususta teknik bir rapor yayınlamadı şu ana kadar.
Şayet basının bizi yönlendirdiği üzere 800 milyar metreküp rezerve erişilseydi, Türkiye’nin kronik cari açık sorunu uzun müddet ortadan kalkardı. Türkiye yılda 40 milyar metreküp doğal gaz kullanıyor. Tuna-1’den 20 yıllık rezervin 2023’te halkın hizmetine sunulması, 20 yıl boyunca gaz ithal edilmeyecek anlmanın gelirdi. Bu mühlet zarfında da Türkiye rahatlıkla yenbilebilir güç kaynaklarını geliştirerek güç ithalatını kalıcı olarak azaltabilirdi.
405 milyar metreküple en fazla 10 yıllık gereksinim karşılanır ki, bu mühlet zarfında güç üretim kompozisyonu esaslı olarak değiştirmek çok sıkıntı.
Aslında, Erdoğan da keşfin ekonomik kadar psikoloikj kıymetine vurgu yaptı:
“Keşfettiğimiz hidrokarbon kaynakları ekonomik kıymet olarak çok kıymetlidir. Türkiye bu hususta net ithalatçı bir ülkedir. Ülkemizin çeşitli yerlerinde küçük ölçülerde petrol ve doğal gaz çıkıyor olmakla bir arada toplam tüketimimiz içinde bir oldukça yetersiz seviyededir. Türkiye, sahip olduğu bu güçlü altyapı sayesinde sondaj çalışmalarını dışarıdan kiralamaya nazaran, en uygun maliyetle ve itimatla gerçekleştiriyor. Kalkınma ve büyüme gayretimizin en büyük kalemini oluşturan petrol ve doğal gazda dışarıya ödediğimiz sayı azaldıkça bu hizmetleri milletimize daha uygun sunabileceğiz.
Naçiz hesabımıza nazaran, 2021’den itibaren sona erecek uzun vadeli gaz mukavelelerinde %50 indirim alınsa dahi, cari açık en fazla $2.5-4 milyar daralacak (indirim gazın spot fiyatına bağlı). TCMB’nin Ekim Beklenti Anketi’nde 2021 cari açığı $22 milyar olarak öngörüldü. Yani alacağımız indirim devede kulak.
Bu indirimle elektrik ve gaz faturaları düşmez, enflasyona karşı zafer de ilan edilemez. Hele hele yabancı yatırımcı Türkiye’ye hiç aşık edilemez.
ÖENEMLİ NOT: Konsensusun tersine, ben Türkiye’nin doğal gaz tüketiminin vakit içinde büyüyeceğine değil, daralacağına inanıyorum. 40 milyar metreküp yıllık tüketim bu varsayımdan kaynaklanıyor—FÖŞ
ParaAnaliz Online Seminerler eğitmen takımı ve içerik bilgileri linkte
FÖŞ yazdı: Türkiye’nin bahtını değiştirecek keşif
FÖŞ: Dış Açıktan Ulusal ve Yerli İktisada Giden Yol
Doğal gaz muştusu: Bakan “yukarı revize” diyor, Fatih Birol ne diyor?
Para Tahlil
