By Chris Giles
Dünyanın güçlü ulusları, çok uluslu şirketlerin kurumsal vergilendirmesinde ihtilal yaratacak ve dünya çapında 100 milyar dolar ekstra vergi geliri edebilecek bir dizi teknik vergi unsuru tasarladı.
Ekonomik kalkınma ve iş birliği örgütü (OECD) Pazartesi yaptığı açıklamada, önümüzdeki yıl siyasi mutabakata varılırsa yeni sistemin planlarının uygulanmaya hazır olduğunu belirtti.
Planın maksadı, çok uluslu şirketlerin -yüksek kârlı ABD teknoloji devleri ve Avrupalı lüks eşya şirketleri dahil- vergi cennetlerine kaçmasının engellenmesi ve faaliyet gösterdikleri ülkelerde kurumlar vergisi ödemelerini sağlamak olacak.
Vergi değişiklikleri konusunda milletlerarası bir siyasi mutabakata varılıp varılamayacağı sorusu, Kasım ayındaki seçimlerden sonra misyona gelen bir sonraki ABD lideri için birinci büyük testlerden biri olacak.
Washington, kelam konusu mutabakatın siyasi ilerlemesinin durmasının en önemli nedeni oldu.
OECD vergi yönetimi lideri Pascal Saint-Amans, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “Siyasi dinamiğin değiştiği an için gerekli yapı taşlarını hazırladık.” tabirini kullandı.
OECD’de bir yıldan uzun müddettir devam eden düzenlemeye ait teknik çalışma, bu yıl müzakereleri zahmetten çıkaran siyasi farklılıklar 2021’de kapatılabildiği sürece memleketler arası kabul görülebilir planlar üretti.
OECD, ıslahatları hayata geçirememenin büyük olasılıkla global ulusal gelirin yüzde 1’ine mal olacak ticaret savaşlarına yol açacağı konusunda uyardı.
Saint-Amans, “Bu yıl bir muahede yapamayacağız, lakin birleşik bir global kurumlar vergisi sisteminin neye benzemesi gerektiğine dair çalışmaları yaptık” dedi.
Bu hafta tüm G20 üyeleri mutabakata varma isteklerini yineletecek, fakat gerekli siyasi ödünleri vermeye hazır olup olmadıklarını belirtmeleri beklenmiyor.
Çokuluslu vergiler konusunda harekete geçmek isteyen bir baskı kümesi olan Milletlerarası Kurumlar Vergisi Islahatı Bağımsız Kurulu, siyasi muahede eksikliğinin ülkelerin “çok uluslu şirketleri koruyarak ulusal çıkarlara hizmet edildiğine dair yanlış bir algıya sahip olduklarını” gösterdiğini belirtti.
Kurul, ülkeleri 2021’de bir muahedeye varmak için çokuluslu şirketler ve uluslar üzerindeki baskıyı artırmak hedefiyle dijital vergileri sürdürmeye çağırdı.
OECD’nin planı, çokuluslu şirketlerin kârlarını düşük vergi yetki alanlarına kaydırmasını önlemeyi amaçlayan iki ana sütun içermektedir.
Birinci öge, şirketlerin vergilendirme biçiminde ihtilal yaratmayı amaçlamaktadır. Hayli kârlı çok uluslu şirketler, uzaktan satış yapsalar bile, global kârlarının bir kısmının müşterilerinin bulundukları ülkelere nazaran paylaştırılacağını görecekler. Bu kısım başlangıçta hayli küçük olsa da kurumlar vergisinin bir şirketin fizikî pozisyonuna dayandığı mevcut sistem için temel bir değişikliği temsil edecek.
Islahatın bu kısmı çok fazla ek gelir sağlamayacak, lakin dünya çapında yaklaşık 100 milyar dolarlık kurumlar vergisi gelirini yine dağıtırken, Google, Amazon ve Facebook üzere şirketlerin Avrupa’da ve gelişmekte olan ülkelerde, LVMH ve Mercedes-Benz üzere şirketlerin de ABD’de daha fazla vergi ödemesini sağlayacak.
İkinci öge, merkezleri nerede olursa olsun her çokuluslu şirketin ödemek zorunda kalacağı efektif bir taban kurumlar vergisi oranı olacak. Bir şirket, düşük kurumsal oranlara sahip bir vergi cennetinde heyeti ise, başka ülkeler, kârları düşük vergi alanlarına kaydırma teşvikini ortadan kaldırarak, global seviyedeki taban vergi toplama hakkına sahip olacaklar.
OECD, ABD’nin hâlihazırda tek taraflı olarak uyguladığı misal bir sistemden topladığı ölçü da dahil olmak üzere, kelam konusu iki düzenlemenin kurumlar vergisi oranlarını yükseltmeden yılda 100 milyar dolar toplayabileceğini belirtti.
OECD, kurumlar vergisi tahsilatının etkinliğindeki artışın çokuluslu şirketlerin yatırımlarını biraz azaltacağını, fakat bu durumun global gayri safi ulusal hasılanın yüzde 0,1’inden daha azına mal olacağının altını çizdi.
Raporun alternatifi, ülkelerin dijital hizmet vergilerinin tek taraflı adamlarla devam edeceği yönündeydi- bu da, siyasetçilerin birçok alınan tedbirlerin Amerikan şirketlerine karşı haksız biçimde ayrımcılık yaptığını düşündüğü için, ABD’deki siyasi yelpazede öfke uyandıran bir durumdu.
OECD, dünya bu yoldan giderse, sonucun “koordine edilmemiş tek taraflı vergi tedbirlerinin çoğalması, ziyan verici vergi ve ticaret uyuşmazlıklarında artış” olacağını ve bunun global GSYH’nin yüzde 1’ine mal olacağı ikazında bulundu.
Bir mutabakata varmak için, bir sonraki ABD idaresinin, Amerikan şirketlerinin düzenlemenin birinci kısmını istekli olarak yapmayacağını kabul etmesi mümkündür.
İngiltere ve Fransa, global bir uzlaşmanın kesimi olduğu için muahedede ısrar ediyor, lakin kimi Avrupa ülkeleri sadece mutabakatın ikinci kısmında bir uzlaşmaya varılabileceğine inanıyor.
Mütercim: Cem Çetingüç
ParaAnaliz Online Seminerler eğitmen takımı ve içerik hakkında bilgiler burada
Dal uzmanı: Kurallara uymayan Facebook’un sonu gelebilir
Toplumsal ağlar yeni kanunu uygulamazsa, pekala ne olacak?
Bozulan iklimimizi yapay zeka yardımıyla düzeltebilir miyiz?
Para Tahlil
