JP Morgan EMEA CEO’su Viswas Raghavan, dünya Covid-19 ile savaşırken, ekonomik büyüme için müspet katalizörlerden daha fazla risk olduğunu belirtiyor.
Kovid-19’un yine hareketlenmesi, ABD ile Çin ortasındaki ticari alakaların bozulması ve/ya ABD’de yaklaşan başkanlık seçimleri global ekonomik iyileşmeyi baltalayabilir.
Merkez bankalarının finansal sistem için sağlam bir güvenlik ağı sunmasına karşın, yalnızca virüse karşı tesirli bir aşının bulunması iktisadın iyiye gitmek için gereksinim duyduğu rüzgârı ardına almasını sağlayacaktır.
Global iktisat, korona virüs krizinin derinliklerinden çıkıyor. ABD’de S&P500 karları beklentileri alt üst ederken, merkez bankaları devreye girmek ve dayanak sağlamak için daima bekleme halinde. JP Morgan EMEA CEO’su Viswas Raghavan, tekrar de iktisada karşı esen rüzgârların geriden esen rüzgârlarından daha fazla olduğunu belirtti.
Dünya çapında neredeyse bir milyon kişinin hayatına mal olan ve yakın tarihin en makus ekonomik resesyonunu ortaya çıkaran korona virüs, dünya merkez bankaları ve hükûmetlerin gibisi görülmemiş bir reaksiyon göstermesine sebebiyet verdi.
Faiz oranları tüketimi teşvik etmek ve toplu ekonomik çöküşü önlemek için sıfıra yakın yahut hatta sıfırın altında kalırken, ulusal ekonomileri desteklemek için en az 7 trilyon dolar nakit, istihdam müdafaa programları ve başka yararlı uygulamalar finansal sisteme aktı.
Bu yılın Mart ayı ortasında krizin derinliklerinden toparlanma suratı pek çok kişinin beklediğinden daha süratli oldu ve ABD (Borsa’da kote) şirketleri, Nisan ve Haziran ayları ortasında 20 yılın en büyük yararlarını elde etti. Fakat, bu yararlar bankacılık dünyası kelam konusu olduğunda hiçbir formda, her kedere deva değil.
Business Insider’a verdiği röportajda Raghavan, “karşıdan esen rüzgârlar geriden esen rüzgârlardan daha fazla” yorumunu yaptı.
“Karşıdan esen rüzgârlar, ekonomik güvensizlik ve tüketimin nasıl geliştiği etrafında dönmeye devam ediyor. Bu durum, virüsün tekrar bulaşma oranlarının ciddiyetinin, kendini nasıl ortaya çıkaracağının ve bunlarla birlikte gelecek ekonomik tesirin bir fonksiyonudur” dedi.
Sadece ABD’de milyonlarca kişi işsiz kaldı ve aşı yarışının kızışması devam ederken Covid-19 hadiselerinin yine canlanması, şimdiye kadar kaydedilen ilerlemeyi raydan çıkarmakla tehdit ediyor.
Raghavan “Güven çok önemli” dedi ve ekledi; “Tüketim büyük ölçüde bir akıl oyunudur, tıpkı vakitte iktisat ve kendiniz hakkında ne kadar iyi hissettiğinizin bir göstergesidir.” Rahatsızlık ne kadar fazlaysa, o kadar dikkatli olursunuz ve bu yalnızca beşerler için değil, şirketler ve toplantı odaları için de geçerlidir.”
Pandemi, kimileri artık kalıcı olarak uzaktan çalışan milyonlarca çalışan, çöküşün esiğine gelen seyahat, konaklama ve dükkân içi perakende satış üzere kesimler üzere pek çok değişikliği zoraki olarak beraberinde getirdi. Internet üzeri alışverişler, imajlı bağlantılar, toplumsal ağ ve konutta kalma ortamına ayak uydurabilen birtakım şirketlerin, işlerinde vites büyütmesine sebep oldu.
Yatırım bankacılığı alanında yirmi yıllık tecrübeye sahip olan Raghavan, “Asıl soru, kısıtlamalardan sonra bu işlerden kaçının geri döneceği ve kaçının dünya genelinde ortadan kalkacağı olmalıdır.” açıklamasını yaptı.
Tüketim ziyan görürse, iktisatta bir formda bir daralma bekleneceğini de kelamlarına ekledi.
“Aynı vakitte, tüm bunlara ek olarak, ikinci bir dalga daha var; bu aslında gereğince müthiş olan ekonomik durumu nasıl etkileyecek?”
Raghavan, “Diğer bir bahis ise, ABD seçimleri etrafında beklenen dalgalanma olacak, zira seçimlere yalnızca altı hafta kaldı” dedi.
Finansal piyasalar, yalnızca 3 Kasım seçimleri civarında değil, takip eden haftalarda, sonuç üzerindeki belirsizlik ve net bir galibin belirlenmesi için gerekebilecek müddetin uzunluğu nedeniyle, piyasalarda artan değişkenlik devrini de hesaba katıyor.
Raghavan, karşıdan esen üçüncü rüzgârın, “joker kart” olarak isimlendirdiği ABD ile Çin ortasındaki ticari bağlantılar olduğunu belirtti.
Mayıs 2018’den bu yana, iki ülke birbirlerinin mal ve hizmetlerine “kısasa kısas” tarifeleriyle milyarlarca dolar tokatladı, süreksiz bir ticaret mutabakatı savunmasız görünüyor. Diplomatik münasebetler, Hongkong’un özerkliği ve şu sıralar Washington’ın Çin’in teknoloji üreticisi Huawei ve görüntü uygulaması Tik Tok üzere şirketlerini gaye alması ile daha da berbatlaştı.
Kurumsal açıdan bakıldığında, iki ülke ortasında artan gerginlikler, düzenlemeler ve anti-tröst (ticari rekabeti kastediyor) bahislerinde çok daha fazla belirsizlik yarattı.
Raghavan açıkladı, “Ticaret tansiyonlarının tesiri hafife alınmamalıdır. Şayet bir idare şurası üyesiyseniz ve şirketiniz hudut ötesi birleşme ve satın almalara başlamak istiyorsa, pak, kesin ve klinik bir sonuç elde etmeyi hedefliyorsunuz demektir. Bir muahedenin kapsamlı bir anti-tröst müzakeresine saplanma riski varsa ve süreç olağan tamamlanma mühletinin ötesine uzarsa, o vakit bir idare şurasının bir şirketi bu uzunluktaki belirsizliğe maruz bırakmaya istekli olacağından emin değilim.”
Nihayetinde, görünüm tüketiciler ve şirketler için hayli opaktır ve Merkez Bankası, 7 trilyon dolarlık bir fatura ile sağlam bir güvenlik ağı sunmasına karşın daha fazlasını yapamayabilir.
Fed lideri Jerome Powell, bu hafta Kongre’ye, Merkez Bankasının iktisadın çarklarını yağlamak için “temel olarak akla gelen her şeyin yapıldığını” söyledi.
Bu nedenle, artık sorumluluk bilim topluluğunda. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran şu anda geliştirilmekte olan 176’dan fazla aşi var. 23 Eylül’de, dünyanın en büyük sıhhat şirketi olan Johnson & Johnson, ürettiği aşılardan birinin Çarşamba günü klinik deneylerin son etabına girdiğini açıkladı.
Radhavan, “En besbelli arttan esen rüzgâr bulunacak bir aşı yahut tedavidir” dedi ve ekledi, “Muhtemelen tedavi ve aşı, iktisat için en büyük katalizördür ve ne kadar erken gelirse o kadar iyi olur, zira aşının kitleler için kullanıma sunulması birkaç çeyrek sürecektir” dedi.
Mütercim: Cem Cetinguc
FÖŞ anlattı: OECD’nin Yeni Varsayımları Ne Manaya Geliyor?
COVID-19 dünya genelinde çok büyük işgücü geliri kayıplarına neden oluyor
Cüneyt Akman: 2008 KRİZİ VE COVID SALGINI İKTİSAT BİLİMİNE NE ÖĞRETTİ NE ÖĞRETEMEDİ?
FÖŞ yazdı: Covid-19 küresel iktisatta yara izi bırakacak
Para Tahlil