Size rekabet iktisadı teorisinin en kolay kurallarını hatırlatarak bu hoş ve güneşli Pazar sabahı kelama girizgah yapayım:
–Bir mal yahut hizmetin pazarında SAYILAMAYACAK kadar çok sayıda üretici ve toptancı varsa, o pazarda fiyatlar harika rekabet şartlarına yakındır.
–Türkiye’de besin pazarı “atomize”dir, yani dev süpermarketin önünde otomobilli satıcı, bir sokak ötede bakkal aynısının tıpkısını pazarlar. Bu koşullar altında satıcıların işbirliği yapıp rekabeti bozacak davranışlara gireceğini düşünmek salaklığın da ötesinde, bilgisiz eblehliğidir.
—Ticaret Bakanlığı, Rekabet Kurlu’ndan yahut mahkemeden, en azından bir uzmanlar heyetinden karar aldırmadan esnafa ceza kesemez. Buna hem hakim, hem savcı hem de heyet olmak denir. Cürmün ötesinde ayıp ve günahtır.
–Bir piyadasa kar marjı lakin işletmelerin diğer alanlarda kazanacağı fiyata eşitse, kamu yordamıyla o marjı düşürmek, sanayinin daralmasına ve işsizliğe neden olur.
–Fahiş fiyat soruşturmaları tüm besin zinciri boyunca geriye gerçek teperek çiftçiyi hassas bir yerinden vurur.
–Türkiye’de işsizliği artırmanın ve kırsal alandan kente göçü hızlandırmanın en kolay ve süratli yolu besin perakendecilerine fahiş fiyat cezası kesmektir.
–Bir ülkeyi yönetenler, Covid-19’dan ötürü tedarik zincirinde oluşan aksamaları, paralı otoyol ve köprülere yapılan fahiş artırımların taşıma maliyetlerine bindirdiği yükü, son 5 yılın en feci kuraklığının mahsulu daralttığını anlamayacak kadar zeka özürlüyse, mezar kazıp içine girelim.
–Bu değerli şahsiyetler Rusya’yla çok kuvvetli doğal gazda indirim pazarlıkları, ABD’yle S-400 pazarlıklarını yürütmeyi haydi haydi beceremeyecekler. Ölmüşüm, ağlayanım yok vaziyetleri!
Sevgili Liderim diyor ki
“Buradan esnaflara sesleniyorum şayet siz bu süreci bu türlü devam ettirecek olursanız çok ağır cezalar sizleri bulabilir. Lütfen yaptığınız işi hakkıyla yapın, vatandaşımıza zulüm etmeyin”.
Esnaftan karşılık geliyor:
Sözcü’de yer alan habere nazaran, Manisa’da pazarcılık yapan Temel Sıkıntısız, “Ceza keseriz halinde tehditvari konuşmayı anlayamadım. Bitmiş bir esnafa ne yapabilir ki? Canımızı mı alacaklar?” fikrini lisana getirdi.
İstanbul’da market işleten İsmail Kibar, zamsız günleri olmadığını belirterek, “Toptancı bize artırımlı satıyor. Büyük işletmeler gereğince denetlenmiyor. Meyve, zerzevat, et, süt eseri fiyatlarındaki artışın sebebi bu. Büyük marketlerde kilosu 35 liraya satılan çayın bize geliş fiyatı 38 TL” dedi.
Eskişehir’de pazarcılık yapan Abdullah Demir, “Çiftçinin kullandığı tohuma, mazota, suya her gün artırım geliyor. Gübreye yüzde 90’a yakın artırım geldi. Çiftçi bu artırımları nasıl karşılayacak?” diye konuştu.
Konya’da market işleten Ümit Porsuk, “Cumhurbaşkanımız biz küçük market esnaflarını suçlayacağına ortadaki aracıları ya da piyasayı tekelleştiren büyük firmalara baksın” yorumunu yaptı.
Yıllardır patates ve soğan sattığı söyleyen Ali Erken, “Akmasa da damlıyor diyebiliriz. Ben temel besin eserlerini satıyorum fakat tekrar de çok dingin. Fiyatlar geçen seneye nazaran uygun olmasına karşın işlerimiz yarı yarıya düştü. Bazen eserlerimizi satamadığımızda çürüyor ve çöpe gidiyor. Tam köylünün malı para edecek, ithal eser getiriyorlar. Köylüler perişan halde” dedi.
Uzun yıllardır İzmir’de çeşitli pazar yerlerinde meyve satan Mustafa Bozkır ise, “Satışlar şu an dingin, müşteri şuan alışveriş yapamıyor, gereçler elimizde kalıyor. Portakalın fiyatı 6-7 liraya çıktı, satılmıyor. Tarlada da 5 lira. Vatandaş kolay kolay gelip alışveriş yapamıyor. Cüzdanlar boş, kimse konutuna alışveriş yapamıyor. Otomobiller boş gidiyor. Bilhassa akşam geliyor beşerler, eskisi üzere sabah alışveriş olmuyor. Mallar bedelinde gitmiyor bundan kaynaklı da çıkarımız iyi olmuyor. Neredeyse işi bırakma eşiğine geldik. Bu türlü yani hayat biraz zorlaşmış. Fiyatlar uçuk, portakal 6 TL’ye de var, 10 TL’ye de” sözlerini kullandı.
Geçen hafta Semih Sakallı’yla Problem İktisat YouTube kanalı için yaptığım söyleşide, işsizlik, iflas ve yoksulluğun 2001 krizinden kat kat öteye geçtiğini, bu türlü bir iktisadın kendi iç dinamikleriyle toparlanmasına imkan olmadığını kaydettim. Ek olarak, Lider Erdoğan’ın bu hiç bir ekonomik ya da ticari mantığa sığmayan icraatlarının siyasi bir buhrana dönüşeceğini ekledim.
Nitekim bu bahiste önemli bir korku içindeyim. Rusya’yı izleyin. Halk sokaklarda, görünen sebep muhalif Navalny’nin tutuklanması ve Putin’in savlara nazaran kendine $1.4 milyarlık saray inşa ettirmesi. Ancak, asıl nedenler Rusya’da önü alınamayan Covid-19 epidemisi ve Putin’in de Erdoğan üzere halka nakit takviye dağıtmakta gösterdiği cimrilik.
Bakın, Sevgili Liderim, halk ne durumda:
Atlas Yardım Derneği Lideri Ferda Altıntaş, “Ekonomik durumun iyi olmadığını yardım alanların sayısındaki artışla görüyoruz. Yumurta, süt dağıtımında bile yüzlerce kişi kuyruğa giriyor” dedi.
Sözcü gazetesinden Hürmet Öztürk’ün haberine nazaran, “2008’de besin dağıtımıyla, yemek vermekle işe başladık. Birden fazla vakit bunları dağıtmakta zorlanıyorduk. Zira alanların sayısı azdı. Artık durum çok değişti. Gelen muhtaçlık sahibi o kadar arttı ki kestirim edemezsiniz. Evvelce muhtaçlığı olmayan bir sürü aile gereksinim sahibi durumuna düştü. Garsonlar, müzisyenler ve aklınıza gelen birçok meslek sahibi de muhtaçlık sahibi oldu.” diye konuştu.
Altıntaş, “İnanın, ekmek alamama durumu nitekim var. Yoksa gelip bir tas çorba için beklerler mi? İnsanın muhtaçlığı olmasa gelip almaz. Alanların sayısında o denli bir artış var ki kestirim edemezsiniz. Siyaset yapmıyorum, gördüğümü aktarıyorum.” tabirini kullandı.
Siyaset yapmıyorum, Sevgili Liderim, halkın kaygısını size naklediyorum.
Para vatandaşın cebine konsun. Ekonomik kasvet, siyasi buhrana dönüşüyor! | Atilla Yeşilada
FÖŞ: Kerim Rota’yla Siyaset, Sefalet, İşsizlik ve Kalkınma Üzerine Bir Sohbet
FÖŞ yazdı: Enflasyon’dan yaralı kalbimi Süpermarket’e gömün….
Enflasyon faturası esnafa çıktı!
https://twitter.com/AtillaYesilada1
Para Tahlil