Yeşilçam’ın efsane sinemalarından biridir Gulyabani… Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın tıpkı isimli kitabından senaryolaştırılarak beyaz perdeye aktarılmıştır. İşte o sinemada bir sahne vardır. Lisanı tutulan Emine isimli meskenin hizmetçisi rolündeki Ayşen Gruda bir şeyler anlatmaya çalışır,
Şaban rolündeki Kemal Sunal da karşısına geçip onu dinler ve bir yandan da “Allah Allah; yok canım” üzere yansılar verir. Herkes şaşkın ve meraklı bakışlar altında bu durumu izlerken Şaban dönüp konut ahalisine şöyle der: “Ne diyor ya bu?”
Eminim hepinizin gözünde bu sahne canlandı. İşte son iki haftanın dolar ve altın performansı karşısında insanların tutumu da bu oldu. Elbette kimileri bu sinemadaki Şaban kadar saf değildiler. Gerçeği çok iyi bilmelerine karşın safa yatıp, etraflarına anlıyormuş üzere gözükerek beklenti sattılar.
Meğer dediğim üzere gerçeği biliyorlardı. Yani doların geriye çekilmesinin kalıcı olmadığını, yayınlarda ve yazılarımda ısrarla altını çizdiğim üzere bunun süreksiz bir gevşemeden ibaret olduğunu, sorunların tek başına bir Bakan ya da Merkez Bankası değişimiyle yahut faizde düzeltme hareketiyle ortadan kalkmayacağının farkındaydılar.
Lakin Şaban üzere “Yok canım” diyerek her şeyin düzelme yoluna girdiğine ait o denli bir satış hali gerçekleştirdiler ki, küçük tasarruf sahiplerinin paniğe kapılarak ellerindeki bozdurmasını, onların da ucuzdan bunları almasını sağlayacak ortamı oluşturdular. Yarın birebiri tekrar olabilir.
Lakin ekonomiyi iyi takip eden herkes biliyordu ki, Türkiye’nin genelde ekonomik sorunları de, özelde dolarla ilgili açmazı da daha büyük dertlerin sonucunda oluşmuştu. Yani son 20 yılda yapılan ya da yapılmayanlarla birikmiş bir meseleler silsilesinin yalnızca bir çıktısıydı. Yani sorunun kendisi değil, sonucuydu.
Dolar / TL’nin ne kadar olacağını bilemem; ancak mevcut şartlarda üst istikametli trend izleyeceğini onlar da benim kadar biliyordu. Yalnızca ortalarda dolaşıp beklenti oluşturuyorlardı.
Artık de birebir şeyi yapıyorlar. Dolar’ın TL karşısında tekrar pahalanmasını bir ekip siyasi gelişmelere bağlı kılıyorlar. Tesirli mi? Olabilir lakin sebep bu değil. Fakat gerçek sebebi konuşurlarsa tekrar beklenti yönetecek ve çıkar sağlayacak ortamı yaratamazlar.
Kamunun bile iç borçlanmada döviz ve altın kullandığı bir ortamda ne düzelmiş olabilirdi? Elbette hiçbir şey… Yalnızca bir ortam oluştu ve onu kimilerinin elindekini alıp, hanelerine yazdırmak için fırsat bildiler.
Hamasetle iktisat yönetenler de doğal olarak bunun üzerine atlayıp, evvel kendilerini sonra da vatandaşı isteyerek ya da istemeyerek kandırdılar. Artık benzeri bir oyun altın üzerinden oynanıyor.
Dünyada risk algısının pandeminin çok ötesinde meselelerden kaynaklandığının bilinmesine, pandeminin bunun üzerine ek yük oluşturmaktan öteki bir tesiri olmadığının farkında olunmasına, gerek ekonomik gerekse jeopolitik risklerin yarattığı güvensizlik ortamının altını orta ve uzun vadede korunabilecek inançlı liman haline dönüştürmesine dikkat çekmeden, ‘aşı bulundu’ haberleriyle beklenti oluşturuyorlar.
Meğer biliyoruz ki aşı bulunsa bile sorun ortadan kalkmayacak. Aslında bunu onlar da biliyor. 2 binli yılların rant iktisadının yarattığı faturaya ek, IMF raporlarına nazaran 20 trilyon dolara varacak dünya genelinde ek bir maliyetten kelam ediliyor. Yani dünyada mal ve hizmet üretimiyle elde edilen ekonomik büyüklüğün yüzde 25’ine yakın bir hasardan.
Lakin ‘aşı bulundu; bulunuyor’ derken ortam yaratıp, altının düşeceği haberlerini yayıp, Türkiye’deki dolar operasyonuna misal bir şart oluşturma derdindeler. Siz satın ki onlar alsın. Bunu da nasıl mı yapıyorlar?
“Emine! Ne oldu? Yok canım… Allah Allah? Sahi mi?” Sonra da çıkıp diyecekler ki: “Ne diyor bu yahu?”
Çetin Ünsalan: Borç yiğidi boğuyor
Dr. Murat Kubilay Yazdı: “2. Perde Doruktan Döndü”
KONDA/Bekir Ağırdır: “Reform parantezi 9 günde kapandı”
FÖŞ anlattı: Muhtaçlığımız Olan Tek Islahat: Palavraya Tövbe
@cetinunsalantv
Para Tahlil