Aylık olarak yayınlanan TCMB Beklentiler Anketi, finans profesyonelleri ve gerçek kesimden uzmanlara soruların medyan ve ortalama yanıtlarını yansıtıyor. Eylül ayı anketi Türkiye iktisadının bu sene %1.48 daralmasının beklendiğini gösterdi. 2021 yılında büyüme beklentisi ise 2 ay evvel %4.65’te tepe yaptıktan sonra %4.17’ye geriledi.
Iştirakçiler bu sene sonunda dolar/TL’yi 7.60’da varsayım ederken, 12 sonra 7.94 kestiriyor.
Bunlar beklentilerin az da olsa bozulduğunun kanıtları. Turbun büyüğü enflasyon cephesinde. Yıl sonundan 10 yıllık vadeye uzanan ufukta enflasyon beklentileri kayda paha ölçüde yükseldi.
Örneğin, yıl sonu TÜFE kestirmesi %10.82’den %11.46’ya fırlarken, 12 ve 24 aylık enflasyon projeksiyonları sırasıyla %9.7’den %10.15’e, ve %8.58’den %.8.86’ya fırladı. Bu iddiaların TCMB’nin Enflasyon Raporu’nda açıkladığı kendi varsayımları nerdeyse 2 standart sapma aştığını kaydedelim.
Enflasyon beklentileri niçin gemi azıya aldı? Bence birinci neden süregelen kredi furyasının iç talebi artırıcı tesiri. Bu yüzden de daralma beklentisi üst revize edilirken, güçlenen iç talep baskılarının talep-yönlü enflasyonu da üst çekeceği beklentisi doğmuş olabilir.
Ancak, en kolay neden, dolar/TL’de önlenemeyen yükseliş. Hatırlatalım, dolarda her %10 yükseliş, bir yıl içinde TÜFE’ye artı 2 puan ek katkı yapıyor. TCMB anketine nazaran, dolar/TL 12 ayda %4.5 daha prim yapacak. Şayet yılbaşından bu yana birikmiş devaluasyonun şimdi TÜFE’ye yansımayan %12’lik kısmını (şahsi tahminim) bu öngörüye eklersek, önümüzdeki 12 ayda dolarda beklenen %16 artış, TÜFE’ye en az 3.2 puan daha ek yükler.
TCMB anketine katılanlar bu senaryo üzerinden mi kestirim yaptılar bilemem, fakat görüntü çok açık. Türkiye iktisadı daha fazla enflasyon kaldıramaz, ve maalesef iç talep Covid-19 kısıtlamaları yüzünden daralsa da, enflasyon da yükselme potansiyeli kabul edilemeyecek kadar besbelli.
Kamu önlem almak zorunda. Ne çeşit önlemler alınabilir?
Bütçede faiz dışı harcamaları kısmak.
Kredi patlamasını yavaşlatmak için ek munzam karşılıklar, ya da Varlık Rasyosu’nda kredi vermeyi cazip kılan formülün değiştirilmesi.
24 Eylül TCMB PPK toplantısında faiz artırımı.
Şayet bunlar yapılmazsa, devaluasyon-enflasyon spirali başlayabilir. Yani, her iki değişken de ötekinin daha berbata gideceği algısı yüzünden daima üst hareket eder.
Top hükümette, kaptırırsa, kış stagflasyonu erken başlar.
FÖŞ
Artunç Kocabalkan-FÖŞ : Ekonomileri sıkıntı kararlar bekliyor
TAHLIL: Tüketici itimadı geriliyor, kredi kartı harcamalarının ivmesi kesiliyor
Cihan Ihtilal Zelyurt: Dolarda Çok Berbat Gelişmeler Var!
Bütçe Tahlili: İç talep canlanması bütçe performansına olumlu yansıdı
Para Tahlil
