Dün Türkiye’nin de dahil olduğu Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP, Ülkeler = GOÜ) için makûs bir gündü. ABD doları hafif paha kaybedip 6 haftanın tabanına inse de, Brezilya’da Lider Bolsanaro’nun ulusal petrol şirketi Petrobras’ın CEO’nu misyondan alıp yerine emekli bir generali ataması, mali piyasalarında büyük şok yarattı. Bu sabah da GOP huzursuz, ancak satış az. Akşam Jay Powell’in Kongre’de yapacağı açıklamalar çok yakından takip edilecek.
Türkiye’de ise AKP’nin tek bir ağızdan Berat Albayrak’ın ekonomiyi yıkıma götüren siyasetlerini savunarak TCMB rezervleri hakkında palavra beyanda bulunması dolar/TL’yi yukarı hareketlendirdi. Niçin?
Reuters GOP ve Türkiye FX gündemini şöyle özetledi
ABD Hazine tahvillerinin getirilerindeki artış ve enflasyonda artış ihtimali ABD’li teknoloji şirketlerinin paylarını vurduktan bir gün sonra yükselen emtia fiyatları piyasa beklentilerini üst taraflı hareket ettirerek büyüme beklentilerini yükseltti.
Dolar kayıplarını artırarak neredeyse son altı haftanın en düşük düzeyine geriledi. Yatırımcılar gözünü ABD Merkez Bankası (Fed) Jerome Powell’ın piyasaların artan enflasyon beklentilerine nasıl cevap vereceğine çevrilmiş durumdayken emtia ile bağlı para üniteleri birkaç yılın en yüksek düzeylerinde seyrediyor.
Yatırımcılar TSİ 1800’de ABD Kongresi’nde konuşacak Powell’ın faiz oranlarını artırmadan yüksek enflasyonu tolere edebileceğine yönelik tekrar garanti vermesini bekliyor. Yatırımcılar bu atılımın tahvil piyasasını sakinleştirebileceğini lakin nihayetinde dolar üzerinde baskı oluşturacağını söylüyorlar.
REZERV TARTIŞMASI GÜNDEME OTURDU
Ana muhalefet Partisi CHP’nin Merkez Bankası rezervlerindeki azalışla ilgili son devirde tartışma yaratan soruları akabinde hafta sonunda ise Albayrak’ın avukatı CHP’ye yönelik 500,000 liralık tazminat davası açılacağını açıkladı.
CHP hafta sonunda twitter hesabından “Damadı kimler susturuyor? 128 milyar dolara ne olduğunu kimler saklıyor” başlıklı bir paylaşım yaptı. Paylaşımda TCMB’nin döviz rezervinin -47 milyar dolara düştüğü ve “bunların hesabının sorulmasını kimler engelliyor” sözleri de yer almıştı.
Erdoğan ise dün damadı Berat Albayrak devrinde TCMB rezervlerinde yaşanan düşüşü, “ödemeler istikrarında eza yaşamamak ismine yapıldığı” telaffuzuyla savunurken, rezervleri yine rekor düzeylere ve üzerine çıkaracaklarını söyledi.
Albayrak’ın misyondan ayrıldığı Kasım 2020 öncesinde uygulanan alışılagelmişin dışındaki siyasetlerle TCMB kendine ilişkin rezervlerinin büyük kısmını kaybetmişti. Bankacıların hesaplamasına nazaran TCMB ilgili iki yılda yaklaşık 128 milyar dolar rezerv kaybı yaşadı. TCMB’nin rezervlerindeki kayıp lokal bankalarla gerçekleştirilen swaplar nedeniyle brüt rezervlere tıpkı ölçüde yansımadı.
ABD DİBS getirilerinin yükselmesi tüm GOP ve küresel riskli varlıklar için çok önemli bir tehlike
QNB Finansbank Araştırma’ya nazaran,
ABD Temsilciler Meclisi Bütçe Kurulu, Biden idaresinin 1.9 trilyon dolarlık mali dayanak paketini onayladı. Paketin hafta sonuna hakikat Temsilciler Meclisi’nden geçmesi bekleniyor. Mali genişlemeye yönelik gelişmelere paralel olarak, enflasyonun artacağına yönelik telaşlar belirginleşirken, tahvil faizlerinde devam eden yükseliş pay senedi piyasalarını baskılıyor. S&P 500 endeksi %0.7 oranında düştü. VIX endeksi 23.5 düzeylerine yükseldi. 10 yıllık ABD tahvil faizi %1.37 düzeyi civarında seyretti. Dolar zayıflarken, EUR/USD bugün 1.2170 düzeyinde başladı. Enflasyon beklentilerinin yanı sıra arz istikametindeki kısıntıların da tesiriyle yükselen Brent petrol fiyatı 66 doları aştı. Ons altın fiyatı 1785 dolardan 1810 dolar düzeylerine yükseldi. Asya ve pasifik pay senedi endeksleri ise emtia fiyatlarındaki yükseliş tesiriyle genel olarak yükseldi.
USD/TL risk iştahındaki zayıflamayla bir arada dün 7.08’e kadar yükseldikten sonra bu sabah 7.02’de güne başladı. 5 yıllık Türkiye CDS’i 5 baz puan artarak 290 baz puan oldu. 2 yıllık tahvil faizi ise 11 baz puan yükselişle %14.49 oldu.
TAHLİL
AKP, bilhassa Lütfi Elvan, Berat Albayrak’ın iktisat siyasetlerini savunmakla vahim bir siyasi ve ekonomik yanılgı yapıyor. Bakalım Murat Uzman bu mevzuda ne demiş:
Albayrak, vazifedeyken de halkın en sevdiği siyasetçiler ortasında değildi. Münasebetiyle artık Albayrak güzellemelerine baş vurulmasının AK Parti’ye ne kazandıracağı muhakkak değil. Ancak Beştepe’den Kabineye, oradan TBMM Kümesi ve Parti sözcülüğüne dek “Albayrak’a laf söyletmeyiz” savunusu başladı. AK Parti 19 yıllık iktidarı boyunca ender görülen bir savunma durumuna geçti.
Bu müdafaalar içinde en ilginci, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Albayrak yerine Hazine ve Maliye Bakanı atadığı Lütfi Elvan’dan geldi. Elvan CHP’yi Albayrak periyodunda devlet kasasından giden 128 milyarın hesabını sorduğu için kınadı ve yanılgılı Albayrak siyasetlerini ortadan kaldıran kişi olarak onu savunur durumda kaldı. Bu durumun Elvan’a iç ve dış piyasalarda duyulan itimadı etkileme ihtimali anlaşılan şu anda Albayrak’ı değeri bilinmemiş iktisat üstadı olarak yine parlatma muhtaçlığı kadar kıymetli değil Erdoğan ve AK Parti bakımından.
Biz de ekleyelim: Hiç bir insan gözünün içine baka baka palavra söylenmesinden hoşlanmaz, zira bu onu keriz yerine koymaktır. AKP de Albayrak’ın rezerv israfını savunarak bunu yapıyor: Tüm dünyanın, dünyada her hangi bir üniversitede iktisat kolunda birinci yılını tamamlayan öğrencinin bile rahatlıkla çözeceği bir palavra söylüyor.
Son haftalarda Elvan ve Ağbal’ın öğütleri sayesinde daha klâsik bir iktisat siyasetine döneceği sanılan Erdoğan’ın sabık rejimi savunması da (örneğin) Ağbal’ın çok uzun müddet sıkı para siyasetine sadık kalacağı vaadi ile çelişkili.
AKP siyasi kaybı önlemek için daha büyük bir ekonomik kusur yaptı. Artık TCMB’nin rezervlerini güçlendirmesi için de çok geç. Mart’ta Biden idaresi ve AB’den yaptırım baskısı ile döviz piyasasında bir alabora yüksek ihtimal.
FÖŞ
Güldem Atabay: Erdoğan’ın Berat Albayrak savunmasındaki eksikler
FÖŞ: ABD Tahvil Faizleri NİÇİN Türkiye İçin Değerli?
Veysi Dündar yazdı: BERAT ALBAYRAK SIKINTISI
Türk Lirası faizin ‘dayanılmaz’ hafifliği
Para Tahlil
