Dolar Endeksi’nin zayıfladığı, TL’yle birebir ligde oynayan Rus rublesi ve Güney Afrika Cumhuriyet’i randı üzere paraların paha kazandığı bir günde, dolar/TL 8.50’yi, Euro ise 10’ı üst kırdı. Üstelik, TCMB daima olarak para musluklarını kısarken! Aylık TÜFE enflasyonunun %2’yi geçmesi ve Yİ-ÜFE’nin %3.55 olarak açıklanması tasarruf sahibi ve yatırımcıları rahatsız etti. Ama, birincil neden Biden’in başkanlığı kazanıp Senato’nun da Demokratlar’a geçeceği beklentisinin tüm dünyada yaygın biçimde fiyatlanması olabilir. Biden seçilirse ne olacak o vakit?
TCMB parayı kısıyor, lakin yetmiyor
TL’deki zafiyete karşı Merkez Bankası bankalara açık piyasa süreçleriyle sağladığı TL fonlamanın ortalama maliyetini kademeli olarak yükseltmeye devam ediyor. Bankalara 10 milyar TL sağlanan 28 gün vadeli TL repo ihalesinde ortalama kolay faiz %14.95 olurken bankalar dün %14.75 geç likidite penceresi faiz oranından 37.1 milyar TL borçlandı. Bankalararası para piyasasında ise %11.75 faizle 22.1 milyar TL kaynak kullanıldı.
TCMB dün bankaların kendisinden bankalararası piyasada borçlanma limitini sıfırlarken uygulama bugünden itibaren geçerli olacak. Dün ortalama fonlama maliyeti 5 baz puan artarak %13.45’e yükselirken bankalararası piyasadan sağlanan 22.1 milyar TL geç likidite penceresinden sağlansaydı ortalama fonlama maliyeti %13.74’e yükselecekti.
Geçtiğimiz hafta cuma günü ve dünün akabinde Merkez Bankası, üst üste üçüncü günde de sıkılaştırma adımı attı. Bugün yapılan düzenlemeyle döviz/altın karşılığı gerçekleştirilen FX kotasyon swap süreçlerinde TL cinsi faiz oranı %11,75 düzeyinden %13,25 düzeyine yükseltildi. Böylelikle, sistemin fonlama muhtaçlığı içerisinde değerli bir hisseye sahip olan swap süreçlerinde uygulanan faiz oranının artırılarak para siyasetinde sıkılaştırma atılımlarına bir yenisi daha eklendi.
Bankacılar ilgili adımların TL’de daha fazla paha kayıplarının önüne geçtiği konusunda hemfikirler. Lakin piyasalar TCMB’den daha net adımlar görmek istiyorlar.
Yatırımcılar açısından problem, günlük olrak belirlenen faizin TL istikrar kazandığında yine süratle düşürülmesi mümkünlüğü. TCMB günlük faiz ayarlamalarına “esneklik” diyor, lakin yatırımcılar bunu kalıcı bir sıkı siyaseti konusunda taahhüde girmemek olarak yorumluyor.
Enflasyon-devaluasyon spirali başladı
Yurtiçi üretici fiyatları yarım dolar ve yarım Euro’dan oluşan döviz kuru sepetinin TL’ye karşı %4.7 yükseldiği Ekim’de %3.6 yükseldi. 12-aylık ÜFE enflasyonu böylelikle Eylül’deki %14.3’ten %18.2’ye çıktı. Üretici fiyatlarında yükselişin bir kısmı Ekim’de tüketici fiyatlarına yansırken bu tesir Kasım ve sonrasındaki aylarda devam edecek görünüyor. ÜFE ve TÜFE enflasyonu ortasındaki fark Ekim ayında 6.3 puana ulaşmış durumda.
Şayet TCMB yüksek dozda ve kalıcı bir faiz artırımı yapmazsa, iç talebin bıçakla kesilmiş üzere durmadığı her senaryoda, üretici ve toptancılar kur ayarlamalarını TÜFE’ye yansıtacak. Kolay hesapla, TÜFE de evvel %15, sonra %18’e gidebilir.
Bu fasit daireyi öteki ülkelerde gözleyen yatırımcılar çok huzursuz. Üstüne, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın daima olarak “rekabetçi kurun” yararlarını öğmesi de kalıcı bir faiz ayarlaması yapılmayacağı derdini körüklüyor. Albayrak bugün de rekabetçi kur sayesinde yerli otoların pazar hissesinin arttığı beyan ederek adeta TL’de kıymet kaybını onayladı.
En kıymetli sorun Biden
Tüm dünya basını şayet Biden kazanırsa, en çok ziyan görecek 2 ülkenin Rusya ve Türkiye olacağı konusunda hemfikir. Hele Senato da Demokratlar’a geçerse, “bir kaç gün içinde” Türkiye’ye yaptırım kararı çıkacak üzere bir görüş hasıl oldu.
Bu algıyı tamir etmek de hiç kolay değil.
Biden seçilirse ne olur?
Şayet bu gece Trump seçilirse, TL’nin ansızın cazip hale geldiğini görebiliriz. Bilhassa petrol pazarında ayı piyasası endişesinin kol gezdiği bir ortamda, Türkiye’nin cari açığı daralacağı için de bir çok yatırımcı tarafından tercih sebebi olabilir.
Şayet Biden seçilirse, dolar/TL bir ölçü daha yükselir. Societe Generale dün yıl sonu dolar/TL öngörüsünü 9.00’a üst revize etti. Commerzbank da emsal iddialar ortaya atıyor.
Dolar/TL’nin 9.00’a yükselmesi hem yukarda andığımız enflasyon-devaluasyon spiralini içinden çıkılmaz hale getirir, hem de son aylarda yavaşlayan dövize kaçışa ivme verir.
Bu şartlarda TCMB’nin derhal 400-500 baz puan faiz artırımı yapması gerekecek.
Akabinde da bizim Saray ve Beyaz Saray’dan gelecek açıklamalar beklenecek. Biden’in birinci önceliğinin Türkiye olduğunu düşünmüyoruz. Lakin, grubundan önde gelen isimler Türkiye’yi uyarabilir, ya da dostça bir münasebet tesis etmek için temasların başladığını beyan edebilir.
Ankara’nın yapacağı en büyük kusur bu kaotik ortamda S-400’lerin aktive edilmesini gündeme getirmek olur. Buna rağmen Biden’le temas kurulması ve bir ziyaret takvimi hazırlanması TL’yi yatıştırır.
Bunlar yaşanmazsa? Türkiye ödemeler istikrarı krizine girmez, lakin TCMB’in yavaştan mali sıkılaştırmasıyla bir-iki ay içinde kredi talebi büsbütün boğulur. İç talep daralınca da cari açığın kapanmasıyla döviz kuru yukarda andığımız 9.00 civarında bizatihi istikrar bulabilir.
Merkez Bankası, TL swap faizini yükseltti; TL’nin bedel kaybı durmadı
Prof. Dr. Emre Alkin: Merkez Bankası’nın son kararları enflasyonu tetikledi
FÖŞ Rahatlattı: Telaşlanmayın, Döviz Krizi Filan Yok!
ENAG: Enflasyon Araştırma Grubu’na nazaran Ekim ayı enflasyonu %2.56
Para Tahlil
