Dünya piyasalarının odağında bugün Fed Lideri Powell’ın Temsilciler Meclisinin Finansal Hizmetler Komitesinde, Koronavirüs Yardım, Dayanak ve Ekonomik Güvenlik Yasası’na (CARES) ait yapacağı sunum vardı. Son haftalarda para siyaseti ve enflasyon hedeflemesinde yaptığı değişikliklerle baş karıştıran Fed, Powell’ın ağzından yeni bir telaffuz açıklamadı. Powell, hem ABD hem de global iktisadın önündeki yolun belirsizliğine vurgu yaparken, toparlanmanın olabildiğince güçlü olmasını sağlamak ve iktisada verilen kalıcı ziyanı sınırlamak için bankanın araçlarını ne kadar sürerse sürsün kullanmaya kararlı olduklarını söyledi.
Fed Lideri ABD iktisadının değerli bir gelişme gösterdiğini değinse de tekrar de daha fazla çalışmaya muhtaçlık olduğunu ; Fed’in de iktisada takviye vermeye devam edeceğini söyledi.
Merkez bankası lideri Fed’in koronavirüs salgını aracılığıyla iktisada yardım etme taahhüdünü yinelerken, şimdiye kadar yapılanların ana çizgilerini verdi.
Powell, tabirinde, “Elimizden gelen her şeyi yapmak için, toparlanmanın olabildiğince güçlü olmasını sağlamak ve iktisada verilen kalıcı ziyanı sınırlamak için, elimizdeki tüm araçları kullanmaya kararlıyız” dedi.
Fed, kısa vadeli faiz oranlarını neredeyse sıfıra indirdi ve piyasa gerilimini hafifletmeyi amaçlayan 13 kredi ve likidite programı başlattı. Ayrıyeten, Federal Açık Piyasa Komitesi geçen hafta enflasyon % 2’nin üzerine çıkana kadar faiz oranlarını yükseltmeme taahhüdünde bulundu.
Powell, uzlaşmacı siyasetlerin gerektiği kadar devam edeceğini söylerken, iktisadın düzeldiğini de kelamlarına ekledi.
Lider “Virüsün yayılmasını engellemek için iktisadın büyük bir kısmının kapatıldığı periyotta ekonomik faaliyet, ikinci çeyrek seviyesindeki çöküşten toparlandı. Pek çok ekonomik gösterge bariz bir iyileşme gösteriyor. Bununla birlikte, hem istihdam hem de genel ekonomik aktivite, salgın öncesi düzeylerinin epeyce altında kalıyor ve önündeki yol hayli meçhul olmaya devam ediyor” dedi.
Fed’in dayanak programları, çeşitli finansman düzeylerinde 2 trilyon $ ‘dan fazla para sağlama potansiyeline sahip, lakin bunlardan kimileri çok az kullanılmakta.
Küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik “Ana Cadde Borç Verme Programı”, 600 milyar dolarlık potansiyele sahip olmasına karşın yalnızca 2 milyar dolar kadar taahhütte bulundu. Fed’in birincil piyasada şirket tahvilleri satın alabileceği bir kolaylık hiç kullanılmadı.
Tekrar de Powell, tesislerin genel olarak potansiyel fonlarının yaklaşık yarısını açığa çıkardığını ve piyasa gerilimlerinin yine ortaya çıkması durumunda hazır olacağını söyledi.
Enflasyon mu büyüme mi?
Fed Lideri Powell, geçtiğimiz haftalarda Jackson Hole toplantılarındaki konuşmasında enflasyon konusunda strateji değişikliğine gittiklerini ve uzun müddettir %2 olarak belirledikleri enflasyon gayesini ‘ortalama hedef’ olarak gördüklerini açıklamıştı.
Birinci olarak 2012 yılında enflasyonda %2 hedeflediklerini açıklayan Fed, son sekiz yıl içinde yalnızca birkaç kez bu seviyeyi gördü. Ortalamada ABD enflasyonu %1,5’i geçemedi, yani Fed’in amacı orta vadede görülemedi. Fed de enflasyona bağlı olarak faiz artışlarını epeyce sonlu oranda artırdı, lakin, pandemi öncesinde enflasyondaki yavaşlama nedeniyle zati faiz artışı siyasetinde da frene basmıştı. Artık ise, pandeminin ekonomilerde yarattığı zelzeleyle bir arada, Fed’in enflasyon amacını orta vadede aşmasına çok düşük ihtimal veriliyor. BU da önümüzdeki an az beş sene boyunca ABD temel faizlerinin en az düzeylerde tutulacağı beklentisi yaratıyor.
Fed’in daha evvelki faiz siyasetlerine baktığımızda, enflasyondaki yükselişe rağmen faizlerin süratle artırılmadığını görüyoruz. Birebir formda enflasyonda yaşanan düşüşlerde de bir müddet izlemeyi gerçek bulan Fed için faiz siyasetinde enflasyon sebep faiz sonuç (ki iktisatta da böyledir). Fed ayrıyeten piyasalarla yanlışsız irtibat ve güvenilirlik için de ‘ortalama’ sözünün hakikat olacağı görüşünde. Powell, dünkü konuşmasında gayeden sapma ve ulaşılabilirliğin zorlaşmasının algısal olarak da gerçek olmayacağını içeren tabirler kullandı.
Powell’ın iletileri TCMB’de bir tesir yaratacak mı?
Bu hafta Perşembe günü PPK toplantısında merkez bankasından faiz artışı beklenmiyor. Aslında Powell’ın daha çok uzun müddet piyasalara takviye olunacağına dair vaatleri TC merkez bankasının faiz artırma aciliyetini gözardı edebilmesine alan yaratıyor. Lakin tabi koronavirüsün iktisada tesirleri önümüzdeki kış tekrar ağır hissedilecek. Elinde TL’yi savunmak için cephanesi kalmayan merlkkez bankası ve kamu bankaları açısından faiz artışlı beklentisi gündemden hiç düşmeyecek.
TL’deki süratli ve devam eden kıymet kaybı ortalama fonlama faizinin bir ölçü daha yükseltilmesinden öteye merkez bankasını harekete geçiremeyecek üzere. Bir taraftan ödemeler istikrarı krizi gümndeme taşınırken, bir taraftan da özel dal borç itfalarının ağırlaşan yükü de gündemde tartışma konusu. Moody’in not indirimleri ve uyraılarının akabinde merkez bankası daha klasik bir para siyasetine geçmekle TL’deki ateş söndürebilecek olsa da, faiz artışına karşı malum baskılar nedeniyle TCMB tekrar dolambaçlı ve yatırımcıları tatmin edemeyen prosedürleri tercih edecek üzere görünüyor. %11,25 faizin hakim olduğu geç likidite penceresinden fonlama apırlığının artırılması bekleniyor.
Hatırlanacağı üzere, TCMB resmi siyaset faizi %8,25. Merkezin piyasayı ortalama fonlama maliyeti %10,3. TCMB’nin yıl sonu enflasyon kestirimi %8,9. Mevcut TÜFE enflasyonu %12.
Geç likidite penceresinden fonlamanın artırılması ile mevcut %10,3 olan yüklü fonlama faizinin %11-11,5 aralığına çekilmesi beklentiler dahilinde. Lakin, mevcut enflasyon %12 iken, TL’deki çöküşün durulması için nominal faizin %14-15’lere kadar çekilmesi gerekli.
Dolar/TL bugün 7.66′ yı görürken, Euro/TL de 9 düzeyinin üzerine çıktı. Merkez bankasının mevcut tavrı ile TL’deki erimenin devam etmesi kaçınılmaz görünüyor.
Para Tahlil
