TCMB’nin art kapıdan faiz artırımlarına karşın, kredi furyasını yavaşlatmak mümkün olmadı. 11 Eyül’de biten haftada toplam krediler yeniden haftalık %0.4, sekiz haftalık ortalamada ise %0.8 artış sergiledi. Öte yanda, korona salgının tüketiciyi çok ürküttüğü ve inancın gerilediğine dair de datalar geliyor. Bunları nasıl yorumlayabiliriz? Tüketici kışın da harcayacak mı?
Bloomberg HT Tüketici Itimat Ön Endeksi Eylül’de 70,71’e geriledi
Bloomberg HT Tüketici Itimat Ön Endeksi Eylül ayında bir evvelki ayın son endeksine nazaran yüzde 5,46 gerileyerek 70,71 bedelini aldı.
Endeksin ayrıntılarına bakıldığında, tüketicinin bir evvelki aya nazaran algısında hafif iyileşme gözlenirken, geleceğe ait beklentiler ve tüketim eğiliminde gerileme izleniyor. Pandeminin tekrar artış eğilimine girmesi, jeopolitik gelişmeler ve yükselme eğilimini koruyan döviz kurları ve faizler beklentileri ve tüketim eğilimini olumsuz etkileyen faktörler olarak görünüyor.
Üçüncü çeyreğe girerken hızlanan tüketim eğiliminin dördüncü çeyreğe gerçek giderken tekrar yavaşlamaya başladığını izliyoruz.
Bu çerçevede, Bloomberg HT Tüketici Beklenti Ön Endeksi’nin bir evvelki aya nazaran yüzde 0,95 gerileyerek 81,26 kıymetini aldığını izliyoruz. Başka taraftan, içinde bulunduğumuz periyodun sağlam tüketim malları ile araba ve konut alımı için uygunluğunu ölçmeye çalışan Bloomberg HT Tüketim Eğilimi Ön Endeksi ise yüzde 32,67 üzere sert bir oranda düşerek 43,65 kıymetini almıştır. Tüketim eğilimimdeki düşüşte başta arabadaki ÖTV olmak üzere birtakım ithal eserlere vergi artışı ve enflasyonun artış eğiliminin de tesirli olduğunu düşünüyoruz.
Haziran ve Temmuz aylarında ortalama 89 pahasında olan Tüketici Inancının, Ağustos ayının başından bu yana gerileme göstererek ortalama 72 kıymetine geldiğini izliyoruz. Üçüncü çeyreğe girerken hızlanan tüketim eğiliminin dördüncü çeyreğe gerçek giderken tekrar yavaşlamaya başladığını izliyoruz.
QNB Finansbank: Kredi kartı harcamaları güçlü seyretmeye devam ediyor
11 Eylül haftasında kredi kartı harcamaları evvelki haftaya nazaran %1.6 gerileyerek 23.3 milyar TL olmuştur. Trend göstergesi olarak takip ettiğimiz 4 haftalık ortalama harcama meblağı ise Ağustos ayı boyunca yatay kaldıktan sonra son hafta %1.3 daha artarak, iç talebin güçlü seyrettiğini göstermiştir. 4 haftalık ortalama harcamadaki yıllık artış da %18.4 ile yüksek seyretmeyi sürdürmüş lakin evvelki haftadaki %26’ya nazaran gerilemiştir. Bunun iç talepte kalıcı bir yavaşlama eğilimi olup olmadığını anlamak için birkaç hafta daha takip etmek gerekecektir.
Kesimler açısından görünüm ise farklılaşma sürmektedir. 11 Eylül’deki 4 haftalık ortalama harcama geçen yılın tıpkı devrine nazaran elektronik eşyada yıllık %105.1 artarken, market alışverişlerinde %43.7, internet alışverişlerinde %41.2, yapı malzemeleri-hırdavatta %49.2, araç kiralamada-satış-yedek modülde %45.4 yükselmiştir. Buna karşılık, seyahat harcamaları %44.4, havayolları %33.3, konaklama %7.2, eğitim-kırtasiye %21.0 yıllık düşüş göstermiştir. Evvelki devirde pandemi sebebiyle çok zayıf seyreden dışarıda yenen yemek harcamalarının toparlandığı ve yıllık %19.2 arttığı gözlenmektedir.
İstanbul Ekonomik Araştırmalar: Halk korona kısıtlamalarının geri gelmesine sıcak bakıyor
İstanbul Ekonomik Araştırmalar’ın Eylül anketinde şu bulgular ortaya çıktı: Iştirakçilerin %74,2’si Koronavirüs ile uğraş çerçevesinde düğün, nişan ve kına üzere kutlamaların büsbütün yasaklanması gerektiğini savundu. Ankete katılanların yarısından fazlasının onayladığı öteki sözler ise AVM’lerin kapatılması (%58,6), 65 yaş üstü bireylere sokağa çıkma yasağı (%57,7), okulların açılmaması (%56,4) ve sokağa çıkma kısıtlaması (%55) oldu. Restoran ve cafelerin kapatılması tabiri ile şehirlerarası seyahat kısıtlaması tabiri iştirakçileri ikiye bölmüş üzere duruyor. Salgın ile uğraşta mevcut kısıtlamaların kâfi olduğu sözüne ise %73,1 katılmadığını belirtti.
TAHLIL: Salgının şiddeti artarsa, 2 vitesli tüketime/topluma geçeceğiz
Öncelikle, halihazırdaki kredi faizlerinin tüketici kredisi talebini yavaşlatamayacağı görülüyor. Bu mevzuda TCMB ve BDDK’nın ek yavaşlatıcı önlemler alması kural. Aksi halde cari açık ve enflasyon sorun olmaya devam edecek.
Halkın Covid-19 korkusu yükselirken, iktisadın yarınına inancı de azalıyor. Bu durum ilerleyen aylarda meskende tüketimin artacağı ve kredilere erişme gücü olmayanların izafî yoksullaşması, ya da sokaklarda korona tehlikesi ile burun buruna hayat savaşı vereceği bir geleceği anımsatıyor.
Hükümetin hemen sokağa çıkma yasaklarını hayata geçirip hazır iktisatta ivme varken, virüsü yenmesi kural hale geldi. Ek olarak, bütçede tüm gereksiz harcamalar kesilmeli ve eldeki kaynaklar sıhhat ve toplumsal yardım ödeneklerini destek etmek için hazır bekletilmeli.
Türkiye Covid-19’la ömür lüksü olanlar ve olmayanlar diye iki sınıfa bölünmek üzere.
FÖŞ
FÖŞ uyardı: Salgın Krize Dönüşebilir! | Ekonomik Politik İstikrarı Bozabilir!
Taha Akyol Yazdı: Ekonomik fatura çok ağır!
Bütçe Tahlili: İç talep canlanması bütçe performansına olumlu yansıdı
Korona günlerinde vatandaş sepetini internette doldurdu
Para Tahlil
