KPMG Türkiye’nin Türkiye ve dünya iktisadında makro gelişmeleri değerlendirdiği Bakış’a nazaran global büyüme görünümünde manzara değişti. Bu yılın birinci çeyreğinde her güncellemede iyileşen varsayımlara ve süratli toparlanma sinyallerine karşın kırılganlık ve sakinlik beklentileri nedeniyle global iktisat temkinli iyimserlik içinde. Türkiye için ise kısmen belirsizliklerin hakim olduğu fakat 2020’den daha iyi bir yıl bekleniyor.
KPMG Türkiye’nin hazırladığı Bakış, 2021’in birinci çeyreğinde global iktisat ve Türkiye iktisadından yansıyan görünümü kıymetlendiriyor. Pandemi sonrası iktisatta toparlanma süreçlerini pahalandıran Bakış’a nazaran geçen yıl uzun mühlet ‘her güncellemede kötüleşen’ kestirimler, yerini ‘her güncellemede iyileşen’ iddialara bıraktı. Global iktisadın 2021 yılında yaklaşık yüzde 6 büyümesi bekleniyor. Öncü datalar de bu görünümü destekliyor. Çok süratli gerileyen ve bilhassa hizmetler kesiminde adeta ‘çöken’ PMI bilgileri son aylarda güçlü seyrediyor. Bu iyileşme hem imalat hem de hizmetler dalı için göze çarpıyor. Bu görünüm içinde AB’de birinci öngörülerden daha süratli bir toparlanma yaşanması bekleniyor. İhracat pazarının yarısını oluşturan AB’de yaşanacak bu toparlanma, Türkiye için ki olumlu bir gelişme olarak bedellendiriliyor.
Yılın birinci çeyreği ile ilgili Bakış’tan yansıyan kimi başlıklar şöyle;
Aşılamanın olumlu tesiri var
– 2020’nin son çeyreğinde toparlanmaya başlayan beklentiler 2021’in birinci çeyreği sonunda güçlü bir tabana oturdu. Global büyüme beklentileri olumlu istikamette revizeler görmeye devam ediyor. 2020 yılında global daralma yüzde 3,5 düzeyinde gerçekleşecek ve bu, yüzde 6’lık birinci beklentilere kıyasla hayli müspet. 2021 yılında ise global büyüme beklentileri yüzde 6’lara yükselmiş durumda.
– Bu süreçte, aşılama uygulamalarının süratle yaygınlaşması en kıymetli etmen. İngiltere, Avustralya ve İsrail üzere örnekler sıkı aşılama prosedürlerinin olağan hayata geçişte ne kadar faal olduğunu kanıtlıyor. Aşılama sürecinde karşılaşılan birtakım sıkıntılar genel trendi etkilemiyor.
– Birtakım ülkelerde üçüncü dalga salgın yaşanmasına karşın genel görünüm salgının denetim altında olduğuna işaret ediyor. Bu noktadan sonra ekonomik tahribat yaratabilecek bir global kapanma süreci gündemde değil ve olmayacak üzere görünüyor.
Enflasyon beklentisi
– 2021’de gelişen ülke ekonomilerinin bölgesel daralma beklentileri içinde en büyük yarayı Avrupa Birliği ülkelerinin alması bekleniyor. Uzak Asya ise salgını birinci yaşayan ve süreci birinci tamamlayan bölge olarak, 2021 yılını büyüme ile kapatabilecek kapasitede görünüyor.
– En berbatın geride kaldığı senaryosunun büsbütün satın alınması, global büyüme görünümü üzerindeki riskleri sınırlıyor. Bu noktada artık mali genişleme sürecinin yaratacağı yan tesirler konuşulmaya başlandı. Bol para arzı ve yanında gelen büyüme beklentileri enflasyon beklentilerini de güçlendiriyor.
–
– Bu takviyelere maliye siyasetleri da eşlik etmeye devam ediyor. En son ABD’de açıklanan 2,25 trilyon USD’lik dayanak paketi bunun en somut örneklerinden biri. Otoriteler, görünümün hala kırılgan olduğunu ve sürecin büsbütün stabilize olmadan geri adım atılmayacağını söz ediyorlar.
Sakinliğe şimdilik deva yok
– Salgının Avrupa’da bıraktığı tesir global ortalamaların üzerinde gerçekleşti. Bölgesel olarak vakit zaman denetim dışına çıkan salgın ve kıtada mevcut yapısal meseleler sakinliğin derinleşmesini körükledi.
– Bugünlerde enflasyon beklentileri güçlense ve öncü bilgiler güçlü bir toparlanmaya işaret etse de yapısal hale dönüşen sakinlik için kalıcı bir tahlil reçetesi bulmak güç. Ekonomiler salgın sonrası süratli bir toparlanma yaşasa da bu momentumun kalıcı olması sıkıntı görünüyor.
– IMF’nin tahlillerine nazaran, AB’de salgın sonrasında kalıcı bir çıktı kaybı yaşanacak. Bilhassa turizm ve lojistik dallarında görülen tesir, genel iktisada yayılmış durumda.
– Yakın vadeli görünüm görece olumsuz olsa da yıl ortasında yüzde 9’ların üzerinde küçülmesi beklenen AB iktisadı yılı yüzde 6,2 küçülmeyle kapattı. Bu görece başarıda, açıklanan takviyelerin de katkısı büyük.
Gelişen ülkeler süratli toparlanıyor
– Gelişen ülke ekonomileri, salgın sürecinden beklendiği üzere daha süratli bir toparlanma süreci ile çıkacaklar. Başını Çin’in çektiği küme gerek yüksek üretim faktörleri potansiyelleri gerekse de adaptasyon kabiliyetleri ile avantaj sağlayacaklar.
– Salgının devam ettiği için turizm gelirleri beklendiği kadar artmayacak olsa da bol likidite ve düşük faiz ortamı, muhakkak ölçüde riski kabullenen ve daha yüksek getiri arayışında olan portföylerin ülkelere girişini olumlu etkiliyor. Risk algısının olağanlaşmaya başlaması, gelişen ülke ekonomileri için büyük bir kazanım.
Türkiye için sinyaller iyi fakat
– G20 ülkeleri ortasında yalnızca Çin ve Türkiye 2020’yi büyümeyle kapattı. 2020’de daralmaktan kurtulamayan gelişen ülke ekonomileri için 2021 yılı büyümeye öncülük edecekleri bir devir olmaya aday.
– Sonuç olarak, 2021 yılında çok güçlü bir büyüme yaşanması beklenen gelişen ülke ekonomilerinde görünüm müspet. Türkiye’nin de içinde değerlendirildiği bu küme, 2021’de büyük kazanımlar sağlayabilir.
– Türkiye’de 2021’nin birinci çeyreği güçlenen toparlanma sinyalleriyle geçti. Aşılama sürecindeki başarılı sonuçlar bu görünümü güçlendiren en kıymetli bahisti.
– Kalıcı toparlanmanın sağlandığı bu periyotta öncü göstergeler salgın öncesi devrin üzerinde seyrediyor. Tekrar de yakın vadeli ajandada istihdam ve kamu maliyesi meseleleri yer alacak.
– Bunun yanında devam eden dayanaklar ve piyasaların enflasyonist fiyatlamaları vakit zaman karmaşaya yol açıyor. Otoritelere nazaran takviyelere hala muhtaçlık var ve ekonomilerde topyekûn iyileşme devrinden uzaktayız. Piyasalar ise para arzı bolluğunun yan tesirlerini fiyatlıyor.
– Mahallî iktisatta, büyüme trendi yavaşlamakla bir arada devam ediyor. Hem öncü bilgiler hem de anketler bu durumu teyit ediyor. Yavaşlayan kredi büyümesi, iktisadın soğutulma çalışmalarının işe yaradığını gösterse de mart ayında yaşanan kur şoku paralelinde yükselen enflasyon beklentileri temkinli olmayı gerektiriyor.
– Sonuç olarak, aşağı istikametli riskler geçen yıl sonuna kıyasla güçlenmiş ve bir kısmı hayata geçmiş olsa da 2021’in 2020’den daha olumlu geçeceğini söylemek mümkün.
Para Tahlil
