ABD’de 580-600 bin olarak tahmin edilen Ekim tarım-dışı isithdam artışı 638 bin olarak açıklandı. İşsizlik oranı %7.9’dan %6.9’a geriledi. İşgücüne katılım %61.4’ten %61.7’ye yükselerek işsizlik oranında gerilemenin kalıcı olabileceği izlenimini verdi. Bir ay önceki istihdam artışı da 672 bine yukarı revize edilerek, emek pazarında iyileşmenin kesintisiz sürdüğünü müjdeledi. ABD Covid-19 salgını esnasında kaybettiği 22 milyon işin sadece 12 milyonunu geri alırken, veriyi yorumlayan uzmanlar hem iyimser hem de kötümser gelişmelere işaret ettiler. Biden’ın işi çok zor.
İyimser yönde, hanehalkının tasarrufları hala yüksek ve rahatlıkla harcayarak tüketim ve sabit sermaye yatırımlarını canlı tutuyor. Ek olarak, firmalar da evden çıkmaya çekinen tüketicilere yeni hizmetler sunmakta yarışarak atıl işgücünü eritiyor.
Fakat, kötümser haber ve yorumlar daha ağır basabilir. İşsizlerin %33’ü artık “uzun dönemli işsiz” statüsüne geçti, yani bu kişilerin iş bulma umudu ABD Covid-19’u atlattıktan sonra da oldukça düşük.
ABD’de vaka sayısı 100 bini aşarken, resmi olmayan haberlere göre, Beyaz Saray’a salgının 8-12 hafta daha kötüye gideceğine dair bilgi verildi. ABD’de kış Kuzey’den Güney’e indikçe, dışarda alışveriş ve eğlence korona korkusuna kurban gidebilir, yani emek yoğun bar, restoran, AVM’ler gibi işyerleri yeniden kapanmak zorunda kalabilir.
Hala işsiz olan 10 milyonun da harcama eğilimi yeni yönetimin 2ci Mali Destek Paketi’nde uzlaşmasına bağlı. Uzmanlara göre, Biden kazanır, fakat Senato Cumhuriyetçiler’de (CUM) kalırsa mali destek $500 milyarla sınırlı kalabilir, halbuki Demokratlar (DEM) $2.2 trilyon istiyordu. Ek olarak, yeni yönetim görevi 20 Ocak’ta devralacak, o süre zarfında mali destekte uzlaşılsa da, meblağ kışın artan ihtiyaçları karşılamakta çok yetersiz kalacak.
Bir diğer tehlike de Biden’ın Beyaz Saray’da göreve başlaması ardından DEM vali ve belediye başkanlarına salgının ağır seyrettiği yörelerde sokağa çıkma ve karantina ilan etme direktifi/yetkisi vermesi. Bu kısıtlamalar salgını yavaşlatmakta tek etkili çare, fakat istihdam üzerinde etkileri de çok olumsuz.
Wall Street halen yatay ve hafif bir eksi seyir arasında salınırken, muhtemelen Senato’yu da DEM’ın kazanması ihtimalini ölçüyor. Georgia’da 2 koltuk seçiminin Ocak ayında 2ci tura kalması CUM coğunluğu için bir tehlike. Eğer Biden Senato’yu da alırsa, çok zengin bir Mali Destek Paketi onaylayacak, fakat vergiler de yükselecek. Ek olarak, bu durumda çok hızlı artacak bütçe açığı ve kısmen yükselmesi beklenen enflasyon öngörülerinin ABD DİBS getirilerini yukarı itmesi de çok olası. Fed getiri eğrisinin kısa ucuna müdahale ediyor. ABD DİBS getirilerinin yükselmesi tasarrufların borsadan sabit getirili menkul kıymetlere kaymasına neden olabilir.
ABD’de seçim resmen bir ay daha bitmeyecek. Trump’ın hukuki itirazlarını yerel mahkemeler çöpe atıyor, fakat bir dizi eyalette iki aday arasında oy makası çok dar olduğu için otomatik olarak yeniden sayım yapılacak. Yeni yönetim belli olup da Covid-19 ve yavaşlayan ekonomiye müdahaleye başladığında, ABD kışı kaybetmiş olabilir.
Güldem Atabay: ABD seçimleri bitti, sıra 2021’e sarkacak COVID-19 yavaşlaması ile nasıl başa çıkılacağında
FÖŞ ABD seçimleriyle ilgili bilmek istediğiniz her şeyi anlattı
ANALİZ: Fed FOMC beklemede, ABD ekonomisi teklemede
Global imalat sektörü büyümeye geçti, Merkez Bankası muslukları kapatmamalı
Para Analiz