Dünyada yaşanan global pandemi farklı istikrarları ve nizamları de beraberinde getirdi. 20’inci yüzyılın ana kaynağı olan ve dünya jeopolitiğini şekillendiren hatta müziklere mevzu olan yegane unsur petrol neredeyse tüm cazibesini yitirdi. Bu durum da yakın vakitte petrol devletleri olarak bilinen, siyasi ve ekonomik gücü buna dayanan ülkelerde yaşanacak istikrarsızlıkların da haberci olarak görülüyor. Yeni süreçte petrol-devletlerin büyük ıslahatlara uğramaları hayati kıymet taşıyor.
Lakin bu da kaynak meşakkatini beraberinde getiriyor. Bu noktada Çin bir tehdit olarak devreye giriyor. Zira Çinli firmalar bugün dünyanın güneş modüllerinin yüzde 72’sini lityum iyon pillerinin yüzde 69’unu ve rüzgar tribünlerinin yüzde 45’ini üretiyor. Yeni sisteme uyumlu formda kurduğu global ticaret ağlarıyla Çin’in harika güç pozisyonunu güçlendirebilmesi kuvvetle mümkün.
20’inci yüzyılın ana kaynağı olan ve dünya jeopolitiğini şekillendiren hatta müziklere mevzu olan yegane unsur petrol son günlerde tüm cazibesini kaybetti.
Dünya yeni bir nizama geçiş yaparken yaşanan global koronavirüs pandemi ile birlikte petrole talep yüzde 20 oranında düştü ve bu sebeple fiyatlar çakıldı.
Eski dünya sistemine dönmenin artık pek mümkün olmadığı kanaatinde olan analistler bugünün petrol devletlerinin yeni güç sistemlerine nasıl ahenk sağlayacağı konusunda fikir sahibi değiller.
Clash Report’ta yer alan tahlile nazaran, bugün dünyanın gayrisafi hasılasının yüzde 8’ini ve yaklaşık 900 milyon nüfusunu oluşturan petrol-devletler bu geçiş devrini güç bir süreçle atlatacak üzere görünüyor. Kelam konusu devletlerin petrole talep azaldıkça kısır bir ekonomik uğraşa girişileceği öngörülmekte.
İklim değişikliği gözetilmeye başlandı
Petrol-devlet olarak isimlendirilen devletlerin başında gelen Suudi Arabistan, bütçesini dengelemek için varil başına 80 dolara kadar satış gerçekleştirebilirken şimdilerde bir varil petrol 40 dolar civarında bedel buluyor.
Bu tablonun en kıymetli sebeplerinden biri de artık devletlerin yeni güç kaynağı arayışlarına yönelmeleri ve öteki taraftan iklim değişikliğini gözetir hale gelmeleri.
Avrupa Birliği iklim değişikliği ile gayret için 880 milyar dolarlık koronavirüs kurtarma planının yüzde 30’unu ayırmakta ve sera gazı emisyonlarının yüzde 55 azaltılmasını hedeflemekte.
Lakin bu paradigma değişikliğinden olumsuz etkilenecek petrol-devletlerde ekonomik istikrarsızların yaşanması yeni bir tehdit olarak ön görülmekte.
İstikrarsızlığa sürükleniyor
Petrol kullanımının çoğunlukta olduğu metropollerde yılda 4 milyondan fazla insanın fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan kirlilik münasebetiyle öldüğü düşünüldüğünde yeni sistem daha pak bir hava vaat ediyor.
Bir öteki petrol devleti olan Venezuela’da petrol üzerinden oluşan yeni dengelerden etkilenerek siyasal ve ekonomik manada olumsuz etkilenerek istikrarsızlığa sürükleniyor.
Tüm bunların dışında yeni bir güç sisteminin baş araçları olan güneş ve rüzgar gücü, yenilebilir elektrik gücü üzere güç kaynakları bugün arzın yüzde 56’ini oluşturabiliyorken 2035’te yüzde 25’ini ve 2050 yılınan kadar yaklaşık yüzde 50’sini kapsayacağı öngörülmekte.
Büyük ıslahatlar hayati ehemmiyet taşıyor
Yeni güç sistemlerinin uzun vadede politik manada istikrar sağlaması beklenirken yanı sıra iklim değişikliğinin kaosundan kaçınılacağı umuluyor.
Yeni süreçte petrol-devletlerin büyük ıslahatlara uğramaları hayati kıymet taşıyor. fakat bu da kaynak kasvetini beraberinde getiriyor. Petrol devletleri iktisat ve güç sistemlerini değiştirebilmek için gerekli kaynağı ek vergiler üzerinden sağlamak mecburiyetinde olması siyasal temsil tertiplerini de demokrasi doğrultusunda evirme potansiyeli doğuruyor.
Varolan rekabet ortamı bunun en değerli sağlayıcısı olabileceği düşünülüyor böylelikle fiyatlar birkaç büyük aktör tarafından değil rekabet tarafından belirlenebilecek.
Tehdit yeniden Çin
Bugün Çinli firmalar dünyanın güneş modüllerinin yüzde 72’sini lityum iyon pillerinin yüzde 69’unu ve rüzgar tribünlerinin yüzde 45’ini üretiyor. Bu da yeni güç sisteminin en kıymetli tehdidinin Çin olarak görülebileceği ön görüsünü ortaya koyuyor.
Yeni sisteme uyumlu formda kurduğu global ticaret ağlarıyla Çin’in süreksiz bir monopol tesiri kazanabilmesi ve böylelikle petrol devletten elektro devlete dönüşen birinci ülke olup muhteşem güç pozisyonunu güçlendirebilmesi mümkün.
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
