Piyasalar kitlendi : Çek kaosu
Tam kapanma ile ilgili yapılan düzenleme ile “çeklerin ibraz müddetinin son günü 30 Nisan ile 31 Mayıs ortasına, bu tarihler dahil olmak üzere isabet eden çekler ibraz edilemeyecek, 1 Haziran’dan sonra kalan ibraz müddeti içinde ibraz edilebilecek” olması piyasalarda kaos yarattı.
Müsait olan çekler de ödenmiyor
Yapılan düzenlemenin 30 Nisan – Cuma günü uygulamaya girmesi ile sabah çek ödemelerinde kaos yaşanmaya başladı. Bankalar hesapları müsait olan hesapların çeklerini de ödememesi piyasaları tam manası ile kitlendi.
TAKASBANK süreçleri durdurdu
Sabah TAKASBANK çek süreçlerini durdurdu. Ay sonu olması nedeni ile çek tahsilatı yapamayan vatandaş, esnaf ve endüstrici tam bir şok içinde, çünkü tahsil edeceği çekler ile SGK, personellik ödemesi, hammadde ödemesi, akreditif ödemesi, kredi ödemesi üzere ödemeler de gecikmeye girme ile karşı karşıya kaldı.
Bankalar da sıkıntı durumda kaldı
Bankalar müşterilerine çek karşılığı “çek iskonto kredileri” kullandırmışlardı. Bu tıp kredilerde çek vadesinde tahsilat yapılıp krediye ödeme yapılıyordu. Çekler tahsil edilemediği için bu kredilerin ne olacağı, müşteriler problemli krediler kümesine mı düşeceği konusunda tartışma yaratır hale geldi, bankalar ile müşteriler içinde de başka bir kaos durumu oluşturdu.
Doğrusu ne olmalıydı?
Olağanda olması gereken “karşılıksız çeklerin yazılması 1 Hazirana kadar ertelenmesi idi” yani çek karşılığı müsait değil ise karşılıksız süreç yapılıp gerisi yazılmamalıydı. Lakin yapılan değişiklik “çek ibraz edilmeyecek” formunda olunca, o denli bir yansıtıldı ki ortada önemli bir yanlış manaya oluştu ve çelişkili bir durum ortaya çıktı. Çekini ödemek isteyenler de ödeyemez hale geldi. Bu yanlıştan acil dönülmesi gerekiyor.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist
30 Nisan 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan kanun değişikliği ile Mayıs sonuna kadar vadesi olan çeklerin ibraz müddetinin ertelenmesinin imalat sanayine tesirlerini pahalandıran Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) İdare Şurası Lideri Selçuk Gülsün: “Sektörümüz başta olmak üzere tüm imalat sanayi kollarında artan hammadde fiyatları işletme sermayesi gereksinimini arttırmışken, işletmelerin nakit akışını daha da bozacak böylesi bir adım endüstride çarkların durması manasına gelecektir” dedi.
Düzenleme ile çek ibrazı ertelenirken işletmelerin bankalara olan kredi ödemelerine yönelik hiçbir tahlil geliştirilmemiş olduğunun altını çizen Selçuk Gülsün, “Unutulmaması gereken bir öteki değerli nokta ise ülkemizde imalat endüstrinin kullandığı hammaddenin büyük bir kısmının ithalata dayalı olduğudur. Plastik dalı üzere kimi üretim kollarında ithal hammaddenin toplam tüketim içerisinde hissesi %85’e kadar çıkmaktadır. Ne bu eserlerin ticaretini yapan tüccarların, ne ithalatı direkt kendisi yapan sanayicilerimizin yurtdışında yerleşik üreticilere olan ödemelerini bekletme talihi yokken alacaklarının ertelenmesi akıl alır bir yaklaşım değildir. Devletimizin bu sıkıntı günlerde çekini ödemekte zahmet çeken sanayicimizi ve esnafımızı desteklemesi toplumsal devlet yaklaşımının bir gereği olmakla birlikte bu takviye devletin kendi kaynakları ile sağlanmalıdır” dedi.
İbraz Değil Karşılıksız Çeklerin Takibi Ertelenmeli
Ülkemiz ticaretinde vadeli ödemenin çok yaygın olduğunu belirten Gülsün: “En yaygın olarak kullanılan vadeli ödeme aracı ise çek olarak karşımıza çıkmakta. İşletmeler finansal nakit akışlarını planlarken bu çeklerin vadesinde ödeneceğini öngörerek planlama yapıyor. Kelam konusu düzenleme ile 1 ay müddetince tüm çeklerin ibraz müddetinin ertelenmesi ise işletmelerin finansal yapısının büsbütün çökmesi manasına gelecektir. Bu sebeple kelam konusu düzenlemede süratle bir değişikliğe gidilerek çeklerin ibraz mühletinin değil karşılıksız çıkan çeklerin takip müddetinin ertelenmesi gerekmektedir. Bu sayede endüstrimizde ve ticaretimizde finansal yapı bozulmayacaktır. Aksi durumda bir domino tesiri ile tüm imalat endüstrinin kilitlenmesi ile karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
Harika Fırtınaya Yer Hazırlanmış
Kelamlarına devam eden Selçuk Gülsün, “Pandeminin tedarik zincirini bozması ve global hammadde sağlayıcılarının zorlayıcı sebep ilan ederek üretimi kısması sonucunda girdi maliyetlerinin tarihi doruklarda gerçekleştiği böylesi bir periyotta işletmelerin nakit akışını bozacak olan bu düzenleme adeta eksiksiz fırtınaya taban hazırlamaktadır. Ülkemizde işletmelerimizin sermaye yetersizliği bilinen bir gerçektir. Bu sebeple birçok işletme geniş ticari alacaklar ile hayatını sürdürmektedir. Bu ticari alacakların akışını 1 ay üzere uzun bir müddet boyunca erteleyecek bu düzenleme işletmeleri toparlanması sıkıntı bir krize itmektedir. Her vakit söylediğimiz üzere bu üzere düzenlemeler daha hazırlanma basamağındayken sivil toplum kuruluşları ve özel dal ile istişarelerde bulunulması büyük ehemmiyet arz etmektedir” dedi.
Para Tahlil
