Yeni Meskenim Finansman Kampanyası’nda, İstanbul, Ankara ve İzmir üzere büyükşehirler beklenen ilgiyi görmedi. En çok müracaat, 74 kenti kapsayan 3’üncü Bölge’den yapıldı. Kesim tutma, indirimlerin düğünlerinde vergi indiriminin kıymetli rol oynayacağı görüşlerinde.
Konut üretimini koruyan, konut geliştirmeyi hedefleyen Yeni Meskenim Finansman Kampanyası, beklenen ilgiyi görmedi. Muracaatlar, Türkiye geneli bir fazla talep, İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin hariç, sonraki 74 ili içeren 3’üncü Bölge’de oluştu. Toplam talebin yüzde 54,44’ünü kapsayan bölgeden 4 bin 371 müracaat geldi. İstanbul’un yer aldığı 1’inci Bölge’de müracaat oranı bin 859 adet alma, bu bölgedeki başvurulardaki hissi yüzde 23,10 oldu. Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Bursa ve Mersin’in dahil olduğu 2’inci Bölge ise bin 797 adet müşteri ve yüzde 22,38’lik hisyle üçüncü sırada yer aldı. Kampanyanın başladığı 16 Ocak’tan itibaren geçen 10 günlük süre boyunca toplam 8 bin 27 yolcu çıktı.
Sektörel sınırlamalara, 3’üncü Bölge’nin talepte öne çıkması, fiyatların uygun olması ve bu bölge 1 yıllık ikamet düzenlemesinin aranmasından kaynaklandı. Bu nedenle İstanbul’dan konut alamayan birçok kişi İstanbul’a yakın vilayetlerden alıma yöneldiği tabir ediliyor.
Uzmanlar, kampanyaya girmek isteyenlerin öteki meskeninin dışında kaidesinin aranması, bankaların müteahhitlerden tahmini üretimi, kimi müteahhitlerin vergiden yürütmeleri için konutların fiyatlarını düşük gösterimi ve alıcıların konutunun gerçek satış fiyatındaki düşük faizli krediye erişememesinin de sorgusu hudutlu görevli görüşünde. Şartlarından dolayı etkileyici markalı müteahhitlerin kampanyaya dahil detayları da dikkat çekici uzman, satışların evi için konutlarda vergi indirimine gidilerek, alıcıların gerçek bedeli üzerinden ucuz krediye harcamanın ehemmiyetine değiniyor.
“Fırsatçılık ve vergi kaçırma olumsuz yön”
Başvuruların az olmasında, müteahhitlerin fırsatçılık maliyetleri mesken fiyatlarını artırmasının ve bazılarının da vergi kaçırmasının tesirli olduğunu söyleyen Tüketici Dernekleri Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu, “Bazı müteahhitler vergiden harcamak için tahliye 2 milyona satılacak meskenin pahasını 1 milyon lira gösterdi. Münasebetiyle notlarını kullanacağı kredi notlarının tamamı yatta düşmüş oldu. Meskenin gerçek pahası kadar kredi kullanamayanlar da müracaat edemezler. Burada devletin kurulması gereken teşvikli konut kampanyasında satıcılara vergi indirimi sağlayarak gerçek pahadan konut satışlarına gitmektir. 0.69 sonuç kredi faizleri yüksek olduğu için de vatandaş müracaatçı yapmakta çekimser kalıyor” diye konuştu.
“Büyük kentlerde 5 milyon TL’lik konut sayısı çok azaldı”
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği Lideri Melih Tavukçuoğlu, İstanbul’da 5 milyon TL’lik konutun süresinin kaynaklandığını söyledi. Artık 10 ile 12 milyonluk konutların talep talimatlarını kaydeden Tavukçuoğlu, önceki 1.29 olan faizin artık 4-5 milyon liralık konutlarda 0.99 olduğunu belirtti. Başka yandan krediye verilecek yüzde 5’lik katkı hissinden Dolayısı ile 2-3 dairesi olan küçük müteahhitlerin kampanyasına dahil olmak üzere da güç olduğunu söyleyen Tavukçuoğlu, insanların önünü görmede bu kampanya kapsamında 100 bin konutun satılacağını, “Öte yandan seçim sonrası fiyatların düşeceği beklentisi de alımlar üzerinde tesirli oluyor. Üçüncü bölgede dizide ise İstanbul civarında büyük kentlerde yaşayıp memleketinde konut almak isteyenler tesir görmüş olabilir” diye konuştu. EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı da, kampanyadaki ödemelerin talebinin düşük tahsilatın neden olduğunu söyledi. Kampanyanın genel olarak müteahhitlere yönelik olduğunu ve bundan sonraki süreçte de kampanyanın yerinde beklemediğini söz eden Yazıcı, “Kurumsal olmayan müteahhitler, konut fiyatlarını paketi üzerinde daha düşük göstermek için bu kampanyaya giremiyor. Gerçek bir kampanyaya karşı Türkiye gerçeklerinde tabana çok yayılamıyor. Üçüncü bölge fiyatları çok uygun olduğu için oralarda talep yüksek ve bölge korsanlık düzenlemesi izleniyor, buralarda talebin daha yüksek olmasına neden oldu” dedi.
“İstanbul’da satışlar artacak”
Alıcıların mevzuatının netleşmesini beklemek için talebin az olduğunu söyleyen Babacan Holding İdare Konseyi Lideri İbrahim Babacan, “Çünkü ödenecek kredi taksitleriyle ilgili bir sonuç vardı. Bu yayınları cuma günü Resmi gazetede yayımlanınca ortadan kaldırır. Hane gelirinin yüzde 30’unun üzerindeki taksit iyimser, birinci 3 yıldaki düşük taksit ödeme ile Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacağını belirtiyor. Bu ihtiyaçlarda birinci hafta ödemeleri net bilgi sahibi olmadığı için tüyler ürperiyordu. Lakin artık durumun netleşmesi ile gelecek periyotta İstanbul’daki satış adetlerinin artacağını düşünüyorum. Zira artık bir biçimde ödenecek taksitlerde gelir durumu düşük kalsa bile, Maliye Bakanlığı tarafından bunun finansmanıyla netleşti. Artık artık biz de müşteriyi bankaya yönlendirebiliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
“Belirsizlikler azalınca talep artacak”
3’üncü Bölge’nin kaideler ve mesken fiyatlarının daha uygun olmasından dolayı ortaya çıktığını kaydeden TSKB Gayrimenkul Genel Müdürü Makbule Yönel Maya ise, “Bu durum beşerler için çekici bir ortam sağlıyor. Ziraat faizi daha düşük. Fiyat açısından da daha kolay ulaşılır olmasından dolayı 3’üncü Bölge birinci etapta öne çıktı” dedi. Öteki alıcı alıcıları tasarımlarını tanımaya, hangi kampanyaların dahil olduğu tüketim harcamalarını aktaran Maya, süreçteki yemeklerin sonundayla kampanyaya dahil olduğunu daha fazla artacağını beklediklerini söyledi.
“İlgi 3. Bölge’ye kaydı”
İSTEBKOOP Lideri Ulvi Özcan da 3′ Bölge’ye olan ilginin şu sözleriyle aktardı: “Toplumun genelinin satın alma gücü tahmin konut fiyatları yüksek olsa da da kampanyada belirtilen oranlar yansımasısı çok düşük. Bu durumdaki kredi incelemelerini tutan insanların birçoğu Yeni Konut Finansman Kampanyası’na başvurdu. 3’üncü Bölge’deki ağır talebin yapısı bu evden ikamet düzenlemesi düzenlememesi. Örneğin İstanbul’da yaşayan ve kredi kaidelerini taşıyan bir kişi Kocaeli, Sakarya yahut Tekirdağ’da bir konutu satın almak için de müracaat etti. İstanbul’da Fiyatların daha yüksek olduğu için talep 3’üncü Bölge’ye de kaydı.”
“Kampanya katılım kaideleri satışları engelledi”
Avrupa Konutları markasıyla örneğini gösterdiği Artaş İnşaat İdare Heyeti Lideri Süleyman Çetinsaya ise hükümlerinden dolayı Yeni Meskenim Finansman Kampanyası’na katıldıklarını söyledi. Kampanyada yalnızca 2 milyon liralık konutlara 0.69’la kredi verilmesini kaydeden Çetinsaya, “Kampanya ayrıyeten fiyatların sabitlenmesini ve bankaya binde 5 oranlı kurul üretimini öngörüyor. Konut almak için 5 milyon lira kredi kullanmak isteyen aylık gelirinin 70- 80 bin olması gerekiyor ki bunun yüzde 30’unu kredi olarak ödeyebilsin. Bunun gibi insanlar şatlar var. Onun için yüksek maliyetli katılımın beklenmediği gibi olmadı” dedi. Öbür taraf artık İstanbul’da bir ailenin oturabileceği konutların 7 milyon liradan oluştuğunu söyleyen Çetinsaya, “7-10 milyon liralık konutlar gelince faizler artıyor ve sahibi gelirini artırıp beyan etmesi gerekiyor. Onun için bu parayı çıkaramıyor. Münasebetiyle Anadolu’da kampanya iş görüyor. Ayrıyeten kampanya ilanları veren kapsamlı harcamalar de İstanbul dışında kalan daha makul olan projeleriyle bu kampanyaya katılıyor. Biz şirket olarak katılmadık. Özel bir bankayla garantörlük muahedesi yaparak özel bir oranyla başka çalışma yaptık” faiz açıklamasını yaptı.
“Aracı sitelerin yaşamı 3’üncü Bölge’de hızlandı”
Evim Kampanyası’nın detayları ResmiGazete’de yayımlandı
*Birinci 3 yıllık finansman taksit meblağının kişi hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar boyutu, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu maksatla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacaktır.
*Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı hissesi yüklenici firma hesabından yahut finansman meblağından tahsilat yapılacak, finansman sağlayan borçta süreksiz hesaplara aktarılacaktır.
* Konut finansmanı 31 Aralık 2023’e kadar kullanılabilir. Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatabilecek.
*Birinci etapta 2 milyon TL’ye kadar 0,69, 2-4 milyon TL ortası 0,79, 4-5 milyon TL ortak kredilerde 0,99 faiz oranı/kar hissiyle finanse edilecek.
* Hazine 2023-2024-2025 yıllarında toplam 18,22 milyar TL katkı sağlayacak.
ekonomim.com
