Bir müddettir pay senedi değerleme raporlarını okurken üzerinde çok durulmadığını düşündüğüm “Yatırım Ortaklıkları” dalının nasıl tahlil edileceği hakkında birtakım notlar çıkardım. Bu kesimde yer alan pay senetleri öbür bölümlere kıyasla daha farklı bir prosedürle pahalanıyor.
Yazıya geçmeden evvel yatırım iştiraklerinin ne olduğuna dair SPK’nın bu bahse özel yayınladığı kitapçıkta yer alan bilgilerle bir tarif yapalım.
Yatırım iştirakleri, sermaye piyasası araçları ile ulusal ve milletlerarası borsalarda yahut borsa dışı organize piyasalarda süreç gören altın ve öbür değerli madenler portföyü işletmek üzere anonim paydaşlık biçiminde ve kayıtlı sermaye temeline nazaran kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır. Yatırım iştiraklerinin temel işlevi küçük tasarruf sahiplerinin birikimlerini bir havuzda toplayarak değişik menkul değerlerden oluşacak bir portföye yatırmak ve bu yolla elde ettikleri karı ortaklarına hisseleri oranında dağıtmaktır.
Yatırım iştiraklerinin öteki iştiraklerden farkı, faaliyet alanlarının yalnızca sermaye piyasası araçları ile altın ve başka değerli madenlerden oluşan bir portföyün işletilmesi biçiminde sonlandırılmış bulunmasıdır. Daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linki ziyaret edebilirsiniz. (https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/79)
İşin tarif kısmını geçtikten sonra, 2019 yıl sonunu baz alarak hazırladığım aşağıdaki grafikte görüleceği üzere BIST Yatırım İştirakleri bölümü yılbaşından bu yana yaklaşık 2,5 kat paha kazanmış. XYORT şu sıralar 1200 civarında seyrederken, pay bazında yalnızca tek bir pay senedinin yıl içi getirisinin negatif olduğunu görüyoruz. Geri kalan pay senetlerinin neredeyse tamamı %100’ün üzerinde getiri sağlamış.
YO’nı tahlil ederken portföy paha tablosu büyük değer taşır. Burada yer alan prim hisse bedeline nazaran nasıl alım satım yapılacağını İŞ YATIRIM PAYDAŞLIĞI A.Ş. üzerinden örnekleyelim. Bu ortada YO’nın anonim şirket olarak kurulduğunu da eklemek gerek.
SPK’nın aşağıdaki linkte yer alan web sitesinde tüm YO’nın portföy bedellerini görebilirsiniz.
https://www.spk.gov.tr/SiteApps/PortfoyDegerleri/Index/MKYO
Geçtiğimiz haftadan bu yana ISYAT örneğinde portföyün ne kadarının özetle nerelerde değerlendiriliği, portföy kıymetinin toplamı, ortalık hissesi (%), ünite hisse bedeli üzere bilgileri günlük ve konsolide bazda ekte görebilirsiniz. Her ne kadar bu veriyi uzun vadeli bir dönemde tahlil etmek daha yanlışsız olsa da tahlili tek bir fotoğrafta görmek ismine tarih aralığını açmadım.
YO’ları her hafta yayınladıkları portföy kıymet tablosunda ellerinde bulunan varlıkların (türev eserler, tahvil, repo, borçlanma senetleri vb.) neler olduğunu bildirmek zorundadırlar. Portföy nasıl bedellendiriliyor, hangi dalda yatırımlar ağırlaşıyor üzere sorulara yanıt aranır. Bu tabloda asıl değerli olan yer ise iştirak portföy bedeli ve net etkin pahası kısımlarıdır.
Aşağıdaki linkte ISYAT’ın 14.12.2020 tarihinde yayınladığı 11.12.2020 tarihli haftalık rapor yer almaktadır. Net faal bedeli tablosunu buraya da ekliyorum.
https://www.kap.org.tr/tr/BildirimPdf/893125
Ünite hisse kıymeti , net varlık bedelinin hisse sayısına bölünmesiyle bulunuyor. Bu da şu demek: ISYAT’ın elindeki tüm varlıkları alırsak toplam 1 hisse için ne kadar ödemeye razıyız? 1,5412 diyebiliriz buna.
Bu ortada net etkin pahası; iştirak portföy kıymeti, hazır pahalar, alacaklar ve öteki varlıklar kalemlerinin toplanıp borçlar düşüldükten sonra kalan pahadır. YO’ları bir pay senedini sattıktan sonra bu satış, takastan alacaklar kalemine yazılır.
Bu durumda ünite hisse kıymeti 1,54 iken pay senedinin piyasa fiyatı bundan daha düşükse hissenin değerlemeye nazaran ucuz kaldığını söyleyebiliriz. Pay senedi fiyatının ünite hisse pahasının 2 katını aşması durumunda şirketin Kamuyu Aydınlatma Platformu’na bu durum ortadan kalkıncaya dek her iş günü portföy ve net etkin kıymet tablosunu göndermesi mecburidir. ISYAT örneğinde pay senedinin kapanış fiyatı hisse başına net faal pahanın 2 katını aşmış görünüyor. Yandaki linkte görüldüğü üzere özel durum açıklaması olarak bildirimde bulunulmuş. ( https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/893797)
Yatırım iştirakleri tıpkı yatırım fonları üzere A ve B tipi olmak üzere ikiye ayrılırlar.Genellikle A tipi yatırım iştirakleri portföylerinde daha fazla pay senedi bulundururlar. YO’nın portföylerinde yer alan pay senetlerini siz de takip edebilirsiniz. Bu sayede piyasadaki yatırımların hangi tarafta olduğu konusunda bir fikir edinebilirsiniz.
Bol karlar.
Muharrir: Güney Örnek
Borsa üst, döviz yatay, faizler üst
Gram altın ve dolar ocakta yükselebilir – Atilla Yeşilada
Cemre Yoldaş: Nöro-iktisat ve Borsa’da yatırımcı davranışları
Borsada Uçuşun mu Çöküşün mü Eşiğindeyiz?
Para Tahlil
