Toplumsal hayatımızın kesimi haline gelen WhatsApp uygulaması için mecburî kontrat dayatması tartışma yarattı. Kullanıcılar hesabı silmeye başladı, Rekabet Şurası aldığı kararla paylaşım zorunluluğunu durdurdu. Uygulamanın sahibi Facebook ise “güvendesiniz” açıklaması yapıyor. Pekala, artık ne olacak? Facebook geri adım atacak mı yoksa dijital dünyada mahremiyet ve güvenliğin zati mümkün olmadığını düşünen kullanıcılarla mı yoluna devam edecek?
WhatsApp 4 Ocak 2021’de yeni kullanım şartları ve zımnilik unsurlarını yayımladı. Bu unsurlara nazaran, kullanıcının kabul etmesi halinde kullanıcı dataları Facebook şirketleriyle paylaşılabilecek, 8 Şubata kadar metni onaylamayan ise WhatsApp’ı kullanamayacak. WhatsApp’ın Facebook’la bilgi paylaşımı aslında 2016’dan beri devam ediyor. Fakat yeni mukaveleyle bu seçeneği reddetme hakkı geri alınıyor. Maltepe Üniversitesi Bilişim Kısmı Lideri Dr. Öğr. Üyesi Lider Şahinaslan, WhatsApp’ın mecburî tuttuğu yeni kullanım şartları, siber güvenlik, hangi bilgilerimizin ne hedefle kullanılabileceği ve neler yapılabileceği ile ilgili soruları yanıtladı.
Günümüzde dijital ve toplumsal medya araçlarının vazgeçilmez olduğunu, 8 milyara yaklaşan dünya nüfusunun yaklaşık üçte ikisinin internet kullandığını belirten Şahinaslan, araştırmalara nazaran 2020’nin son çeyreğinde aylık 3,14 milyar kişinin Facebook, WhatsApp, Instagram yahut Messenger üzere eserlerden en az birini kullandığına dikkat çekti. Fiyatsız olarak hizmet veren bu toplumsal bağlantı ağlarını daima olarak ayakta tutabilmek ve kàrlı hale geçirmek için yapay zekà ve toplumsal medya datalarının kullanılmasıyla yeni bir iktisat alanının ortaya çıktığına dikkati çeken Dr. Şahinaslan, toplumsal ağların istikamet verdiği yararların toplamının trilyon dolara yaklaşan çok önemli bir sermaye haline dönüştüğünü söyledi.
Türkiye’de WhatsApp’ın ferdî bilgileri paylaşmaya müsaade vermeyenlere kullanım manisi getirmesi kararının şirketin ekonomik telaşlarından kaynaklandığını belirten Dr. Şahinaslan, “Facebook, bünyesine kattığı WhatsApp uygulamasına ilişkin kullanıcı bilgilerini kendi bilgileriyle birlikte daha manalı bir bilgi ağı oluşturarak gelirini arttırmayı hedefliyor. Bunu da pürüzlere karşı yasal tabana taşımak istiyor. Yapacağı reklam mutabakatları ve işletme faaliyetlerine ait mukavelelerde şahsî müsaade koşulunu baştan sağlamış olmayı amaçlıyor.” dedi.
“GÜVENDESİNİZ” AÇIKLAMASI SAĞLAM Mİ?
Türkiye’de kullanıcıların uygulamayı silmeye başlamasıyla birlikte açıklama yapan şirket, WhatsApp ve Facebook’un iletilerin içeriğini görüntülemeyeceğini, uçtan uca şifreleme uygulamasının geçerli olduğunu, paylaşılan bilginin yalnızca kullanıcı alışkanlıklarının tahliline yönelik olduğunu duyurdu. Dr. Şahinaslan, açıklamayı şu sözlerle kıymetlendirdi:
“Bu kapsamda adres defterinizdeki kişi ve oluşturulan kümelerin profilleri, kullanım gayesi, kullanım sıklığı, pozisyonunuz, öykünüz üzere ömür faaliyetlerinizi paylaşacaktır. WhatsApp ayrıyeten gönderilen bilgilere ilişkin örneklem tarifi, yeri, konusu, yerleşimi, iletildiği adres üzere bilgileri tutuyor. Yani rehberimizde kayıtlı kullanıcılar ağı üzerinden toplumsal etrafımızı de daha kapsayıcı ve inandırıcı bir reklam kampanyasına dönüştürecektir. Bilgilerimizin reklam hedefli kullanım müsaadesi yalnızca bu uygulamalarla hudutlu kalmıyor. Fiyatsız olarak sağlanan birçok eserin suram ve kullanımı fakat bu kaidenin kabul edilmesiyle mümkün oluyor.”
YASAL ÇERÇEVE OLUŞTURMALI
Dr. Şahinaslan, Avrupa Birliği ülkelerinde ferdî bilgilerin toplanması, paylaşılması ve saklanmasına ait 25 Mayıs 2018’de yürürlüğe giren GDPR (General Veri Protection Regulation) yönetmeliğinin önemli kısıtlamalar getirdiğini belirtti. AB ile iş yapan bütün teknoloji firmalarının bu yasaya tabi olduğunu lisana getiren Dr. Şahinaslan, ülkemizde de emsal bir yasal çerçevenin oluşturulması gerektiğine dikkat çekerek, şöyle devam etti: “Türkiye’de ferdî bilgilerin korunmasına ait yasal düzenleme çalışmaları 7 Nisan 2016’da yürürlüğe giren 6698 sayılı Ferdî Dataların Korunması Kanunu ile (KVKK) değerli bir basamak kaydetti. Fakat GDPR kararlarının öncelikle dikkate alınacağı yeni bir yasal düzenlemeye gereksinim bulunuyor. Bu ve gibisi firmalar öncelikli olarak devletin belirlediği yasal sonlara uyma zorunluluğunda olmalı, sonrasında ferdî isteğin alınması prosedürü uygulanmalıdır. Ferdî yansılar elbette pahalıdır fakat uzun vadede kalıcı tahlil için devlet tüm toplumsal medya ve data işleyen platformları da kapsayan yasal çerçeveyi bir an evvel oluşturmalıdır. Mahremiyeti olan her tıp ferdî ve ulusal datanın, ülke dışındaki data merkezlerinde tutulmasına müsaade edilmemelidir.”
KARAR İÇİN BEKLEYİN
Pekala, en kolay tahlil WhatsApp uygulamasından çıkmak mı? Dr. Öğr. Üyesi Başkan Şahinaslan, uygulamadan çıkmakla tüm dataların silinmesinin çarçabuk gerçekleştirilebildiğini lakin bilgi savaşlarının yaşandığı bu çağda sürat, erişim ve kolaylık bakımından yerine koyabileceğimiz yerli ve inançlı bağlantı araçlarına gereksinim olduğunu söyledi. Dr. Şahinaslan, karar vermek için önümüzde bir ay kadar bir vakit olduğunu belirterek, devletin bu olaya müdahil olması ve AB ülkelerinde sağlanan şartların Türkiye’de de hayata geçirilmesinin beklendiğini belirtti.
Rekabet Heyetinin aldığı kararın olumlu olduğunu, muahede sağlanmaz ise nakdî ceza, erişim suratının düşürülmesi yahut büsbütün yasaklanması üzere yaptırımların da uygulanabileceğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Lider Şahinaslan, kullanıcıların toplu olarak yeni uygulamalara geçiş yapabileceğini de kelamlarına ekleyerek, şöyle devam etti:
“Dijital dünyada tam güvenlik mümkün değil. Bu tıp olaylar şahsî bilgilerimizin ne kadar değerli olduğunu sorgulamamıza, toplumca farkındalık oluşturulmasına kapı araladı. Uygulamalarda teknik yeterlilik kadar ferdî bilgilerin saklanması, şeffaflık, güvenlik ve yasal çerçeve bağlayıcıdır. Yazılımlarda vakit içerisinde de güvenlik açıklarının yahut data hırsızlıklarının olabileceğini aklımızdan çıkarmayalım. Gönderilen her türlü iletinin, paylaşılan her türlü evrakın sonsuza dek bilinmeyen kalacağını kimse garanti edemez. Dijital irtibat platformlarını bu uyarıcı bilgi ışığında kullanmamız faydalı olacaktır.”
Para Tahlil
