Türk mali piyasaları, TCMB toplantısından bu yana sert bir satış baskısına maruz kaldı. TL’nin bedel kaybının ‘parabolik’ bir hal alması (basitçe yükseliş oranının büyük ölçüde artmaya başlaması) momentumun da beraberinde sürüklüyor.
Freni patlamış ve yokuş aşağıya hızlanan kamyon misali, her geçen gün TL’nin bedel kaybının süratlenmesi – döviz alanın daima kazanması – yeni alıcıları da cezbediyor. Bir müddet sonra ‘olağan’ bir hal alan bu süreci, bıçak üzere kesip atacak bir atılıma muhtaçlık duyuluyor. Hastanın bağışıklık sisteminin zayıf, tedavi sürecinin ise çok uzun olması, kısa vadede güçlü bir antibiyotik ile hastaya vakit kazandırmayı gerektiriyor.
Tıp ne de hoş ekonomiyi kolaylaştırmak için kullanılabiliyor! Bu minvalde, direkt, tek seferlik, beklentileri ve spekülatif konumları kırıp, hatta alt üst edecek bir faiz artırımı (antibiyotik) seçenekler ortasında birinci sıraya yazılabilir. Haliyle, (doktor) TCMB geciktikçe, parabolik yükseliş daha da ivme kazanacak, antibiyotiğin de dozunun artmasına neden olacaktır.
USDTRY kuru, Cuma gününü 8,40 düzeyinin kıyısında ve tüm vakitlerin yeni doruğunda tamamlayarak, TCMB’nin olağan PPK toplantısının öncesine nazaran, kabaca 1 haftada, %7,6 kıymet kaybetti (bakınız grafik). PPK öncesinde, son 9 ayın tepesine yükselen Borsa İstanbul 100 endeksi, son 6 iş gününde toplamda %8,5 bedel kaybetti.
Türkiye’nin risklerini gösteren CDS primi tekrar 550 baz puan sonuna yükselirken, teknik bir bakış açısı ile, tedbir alınmaması durumunda, daha da üstte 700 baz puana varan bir yükseliş de göz gerisi edilmemeli (bakınız grafik).
TCMB, geçen hafta, minik adımlarla da olsun likidite siyaseti ile Yüklü Ortalama Fonlama Faizi %13,08 düzeyine çekerken (bakınız grafik), piyasa faizleri de yükselmeye devam etti. 2 yıllık tahvilin bileşik faizi, haftayı, %15 düzeyine yükselerek tamamlarken, tekrar teknik bir bakış açısı ile, üstte %19-20 düzeyine varan bir yükseliş potansiyelinin de oluştuğunu görüyoruz (bakınız grafik).
TCMB’nin sade para siyaseti uygulamasından yine uzaklaşarak direkt faiz artırımı yerine likidite siyasetleri ile dolaylı yollardan sıkılaştırmaya gitmesi, Türk mali piyasalarında kabul görmedi.
Yarın ABD seçmeni, 46. Liderlerini seçmek için sandık başına gidecek. Pensilvanya’da düzenlenen bir seçim etkinliğinde konuşan Trump, seçimin kazananının çabucak muhakkak olmaması halinde ülkede “kaos çıkabileceğini” söyledi. Trump, seçim sonucunun belirli olmasının haftalar alabileceğini, bu mühlet içerisinde de “çok makus şeyler” olabileceğini ekledi.
İçeride, (1) TCMB’nin kalpleri kıran kararı, dışarıda ise (2) ABD seçim sürecinin meçhullüğü, piyasaların bel bağladığı (3) ‘mali teşvik paketine’ yönelik baş karışıklığı, ve global olarak artan (4) olay sayılarının getirdiği #karantina 2 yahut tekrar meskene kapanma korkusu ile piyasalar geçen haftayı olumsuz bir ruh haline bürünerek tamamlamıştı.
İngiltere, bilim şurasının çizdiği en berbat senaryonun dahi üzerine çıkan yeni hadise sayısı ve can kayıplarına paralel, temel muhtaçlıklar hariç kısmı kapanma kararı aldı. Ekim sonu itibariyle küresel olay sayısı 46,1 milyon, can kaybı ise 1,2 milyon olurken; İngiltere’de olay sayısı, tıpkı USDTRY kuru üzere parabolik bir formda üst gidiyor (bakınız grafik).
Covid’e karşı peş peşe tedbirlerin açıklanması, haliyle en çok petrol fiyatlarını etkiliyor. Talepteki azalma beklentisine, stoklar ölçüsü da eklenince, Brent cinsi petrolün varil fiyatı 36 dolar ile son 5 ayın tabanına geriledi.
Bu kadar belirsizliğin üzerine, inançlı liman olarak Bitcoin (bakınız grafik) paha kazanırken, muhtemel Biden zaferi (bakınız DXY grafiği), sanki Rusya ve Türkiye açısından yazılıp çizilen kadar hırpalayıcı olacak mı?
İki değişik bakış açısı ile değerlendirelim: (1) Seçim sonrasına kalan mali teşvik paketinin hayli büyük olmasını bekliyoruz. Bu türlü bir durumda, seçimi kim kazanırsa kazansın, piyasalara akacak trilyonlarca dolar, kesinlikle gelişmekte olan ülkelere de gidecek, mahallî para üniteleri dolar karşısında paha kazanacaktır. (2) TCMB’den beklenen yüklü faiz artırım kararının, ABD seçim sonuçlarına nazaran devreye alınabileceğini göz gerisi etmiyoruz.
2021’de koltuğa oturacak Biden’ın, birinci iş olarak, Türkiye’ye CAATSA yaptırım tasarısını imzalamak yerine, diplomasiye talih tanıyarak, müzakere edeceğini, ve Ankara’nın bu türlü bir durumda pragmatik davranarak ‘orta yolu’ bulmaya çalışacağını düşünüyoruz. Hülasa, birinci etapta Biden’in ruhsal etkisini bertaraf etmek ismine beklenen tek ve kuvvetli faiz artırımının geleceğini, ardından de aklı selim siyasetler ile sürecin diplomasi kanalı ile çözüleceğini düşünüyoruz. Sanılanın bilakis, çok da karamsar değiliz.
Piyasaları vuran ‘deprem’ kelimesini pek çok sefer bültenlerimizde kullansak da, Cuma günü İzmir zelzeleye teslim oldu. Yaralılara acil şifalar dileriz. Dualarımız can kaybının hudutlu sayıda kalması tarafında. Tüm Kıbrıs’ın kalbi İzmir için atıyor.
Kritik haftayı, Asya piyasaları ve ABD borsalarının vadeli endeksleri hafif de olsa iyimser bir tablo ile karşılıyor. ABD seçimine artık saatler kala, Biden’ın açık orta önde gitmesi ve okuduğumuz raporlara nazaran beklenen “mavi dalga” şimdilik temkinli de olsa iyimserliğe neden oluyor.
Lakin, seçimin Trump’ın lisana getirdiği formda uzaması yahut Anayasa Mahkemesine kadar ilerleyerek belirsizliğe teslim olması durumunda, havanın çok sert bir formda değişebileceği de mutlaka göz gerisi etmiyoruz (ana senaryomuz bu değil).
Mali piyasaların gündeminde, bugün tüm dünyada açıklanacak PMI bilgileri izlenecek.
Türkiye Risk Primi (5 yıl vadeli CDS)
Türkiye’nin yabancı nezdinde risklerini gösteren 5 yıl vadeli risk primi, 550 baz puana kadar yükseldi. Teknik bir bakış açısı ile daha da üst gidebilecek bir imaj sergilemeye başladığını görüyoruz. Şayet teknik grafik çalışırsa, üstte 700’lü düzeyler gündeme gelebilir.
2 yıllık devlet tahvili
2 yıllık devlet tahvilinin bileşik faizi, Haziran ayında %8 düzeyine kadar gerilemesi akabinde, 4 aya yakın bir sürede neredeyse 2 kat artarak %15 düzeyine kadar yükseldi. Teknik tahlilde çok sıklıkla gördüğümüz ve yükseliş sinyali veren Aksi Omuz Baş Omuz (TOBO) formasyonu, %15 düzeyinin üzerinde kabaca 5 puan daha üst istikametli potansiyelin var olduğunu gösteriyor.
USD/TRY
USDTRY kurunda yükseliş, son haftalarda ‘parabolik’ bir manzara arz ediyor. Basitçe, parabolik sözü, yükselişin büyük ölçüde artacağı manasına geliyor. Grafiğin neresinden bakarsanız bakın, USDTRY kuru 2013’den beri yükseliyor. Bir evvelki tepenin her seferinde geçilmesi ile, kurun daha da üst gittiği açık bir formda görülebiliyor.
TL referans faiz, geç likidite penceresi ve yüklü ortalama fonlama faizi
Döviz kuru, her gün, bir evvelki günün üzerinde geceyi kapatırken, TCMB küçük adımlarla da olsa sıkılaştırmaya devam ediyor. TCMB, Cuma %11,75 olan borç verme faiz oranında fonlama yapmazken, piyasaya faiz setindeki en yüksek oran olan geç likidite penceresi faiz oranı olan %14,75’i işaret etti. Haliyle, yüklü ortalama fonlama maliyeti (AOFM) her geçen gün biraz daha üst gidecektir. En son AOFM %13,08’e yükselmişti.
Gram Altın
26 Eylül tarihinde yayınladığımız bültenimizde, gram altın 470 TL civarında iken, Elliott sayımı ile üstte amaç bölgenin 550 TL civarında olması gerektiğini söylemiştik. Gram altın, Ekim ayını, 505 TL ile, günlük, haftalık ve aylık en yüksek kapanışına imza atarak tamamladı.
DXY
ABD seçimlerine artık saatler kaldı. Her ne kadar, anketlerde, Biden önde görünse de, seçim sonucu belirleyecek eyaletlerde Trump’ın yarışa ortak olmaya başladığını görüyoruz. Trump, seçimin çabucak sonuçlanmaması durumunda kaos çıkabileceğini / çok makûs şeyler olabileceğini söylerken, polisin seçim sonrası çıkabilecek huzursuzluklara karşı tedbir aldığını, kimi bölgelerde silah satışlarının arttığını okuyoruz. Bu ortada, seçime rekor iştirak bekleniyor.
ABD’nin ticaret yaptığı ortaklarına karşı yüklü olarak kıymetini gösteren dolar endeksi (sepet kur) DXY, geçen hafta omuz baş omuz (OBO) formasyonu yaparak paha kaybedecek bir imaj sergilerken, son günlerde adeta 180 derece aykırıya dönerek üst gitmeye (değer kazanmaya) başladı. Bu minvalde, DXY’nin üst gitmesi, inançlı limana olan talebin de artmaya başladığına işaret ediyor.
EUR/USD
Doların kıymet kazanması, haliyle, dolar endeksi içinde en büyük hisseye sahip EUR’nun bedel kaybetmesi manasına geliyor. EUR, haftayı dolar karşısında 1,1650 düzeyinde tamamladı. Aşağı istikametli hareketin devam etmesi durumunda, 1,15 düzeyinin tabanları gündeme gelebilir.
Bitcoin
Kıymetli metallerin sarsıldığı son günlerin tersine, Bitcoin, doludizgin dolar karşısında 14bin düzeyine dayandı. Yeni neslin yatırım davranışının kripto paraları benimsediğini, çok açık bir biçimde gözlemliyoruz. Bitcoin’de asıl merak ettiğimiz, 14 bin düzeyi geçilirse neler olabileceği.
Covid19
Global olay sayısı süratle artmaya devam ediyor. Son bilgilere nazaran, 46,1 milyon olay sayısı ve 1,2 milyon can kaybı, tekrar hükümetleri tedbir almaya zorluyor.
Bunun en yeni örneği, İngiltere’de haftasonu yaşandı. Başbakan BJ, en kötü senaryonun dahi üzerine çıkan virüse karşı, ülkeyi 1 aylığına kısmi de olsa kapattı. Temel muhtaçlıklar hariç, sokağa çıkma yasağı geldi.
Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Küme Müdürü – Group Manager
Hazine Kısmı – Treasury Department
YASAL İHTAR
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy idare şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri ortasında imzalanacak yatırım danışmanlığı kontratı çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların ferdî görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, yalnızca burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Kıbrıs İktisat Bankası
Para Tahlil