Visa ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) Harcamalar Araştırması’na nazaran, Mart-Mayıs aylarında daralan Türkiye’deki kartlı harcamalar, olağanlaşma ile birlikte süratli bir toparlanma sürecine girdi. Kartlı ödemeler, Ağustos ayının son haftası prestijiyle 2019 düzeyinin %18 üzerinde gerçekleşti. Araştırmada ayrıyeten, İsveç ve İtalya’nın harcama bilgileriyle Türkiye’ninkiler kıyaslandı. Türkiye’nin bu süreci Avrupa’ya kıyasla daha az hasarla geçirdiği ve dalların daha süratli biçimde toparlandığı dikkat çekti.
Visa ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye’de yapılan kartlı harcamalarda COVID-19 tesirini inceleyen bir araştırma gerçekleştirdi. Mart-Ağustos 2020 periyoduna odaklanan araştırmada, kartlı harcamalarda farklı kesimler için COVID-19 sürecine bağlı olarak gerçekleşen değişimler, temassız süreçler ve e-ticaret süreçlerinin değişimi tahlil edildi. Salgın nedeniyle Türkiye’de sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulandığı 12 haftalık devirde (Mart-Mayıs) toplam kartlı harcamalar geçtiğimiz yılın birebir periyoduna nazaran %10 daraldı. Haziran’da ise olağanlaşmanın başlamasıyla harcamalar süratli bir toparlanma sürecine girdi ve Ağustos ayının son haftasında 2019 düzeyinin %18 üzerine çıktı.
Pandemi kısıtlamalarında iki uç ülke İsveç ve İtalya’ya kıyasla Türkiye…
Visa ve TOBB Harcamalar Araştırması, salgın devrinde farklı yaklaşım izleyen iki ülke; Avrupa’da sokağa çıkma kısıtlarını birinci hayata geçiren İtalya ve kısıtlama uygulamayan İsveç ile kıyaslamalar da içeriyor. Mart-Mayıs ayları ortasında kartlı harcamalar bakımından İtalya en keskin düşüşleri yaşarken, Nisan ve Mayıs aylarında Türkiye ve İsveç birbirine paralel ve yakın dalgalanmalar yaşadı. 6 ana harcama kesiminin bir sene öncesiyle kıyaslandığı tablolar karşılaştırıldığında, İsveç ve İtalya’nın Haziran ayında %13 oranında küçülmeye devam ederken, Türkiye’nin birebir ayda normalleşmeyle birlikte %10 büyüyerek, süratli biçimde toparlandığı görülüyor.
Temassız süreç büyümesinde Türkiye Avrupa’da birinci sırada
Türkiye, pandemi sürecinde Avrupa’da temassız harcama limitini yükselten birinci ülke oldu. Tüketiciler de sıhhat önceliği nedeniyle temassız ödemelere artan bir talep gösterdi. Bankalararası Kart Merkezi sayılarına nazaran sırf Mart ayında 2,5 milyon kart birinci sefer temassız ödeme yapmak için kullanıldı. Böylece Türkiye’de, 2020 yılının birinci 6 ayında gerçekleşen temassız süreç sayıları geçen yılın tıpkı devrine kıyasla 3 kat arttı. Visa ve TOBB Harcamalar Araştırması da bu artışın rakamsal yansımalarını çok net olarak ortaya koyuyor. Temassız ödemelerdeki büyüme oranı ile Türkiye, Avrupa’da en yüksek artışı gösteren ülke olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte, yüz yüze ödemelerin %75’inin temassız olarak gerçekleştiği Avrupa ortalamasına kıyasla ülkemizde temassız süreç oranı daha düşük. Temassız ödeme kabulünü daha da yaygınlaştırmak üzere, pandemi devrinde dahi çalışmalarını sürdüren Visa, perakende markalarıyla gerçekleştirdiği iş birliği ile 7000’e yakın temassız ödeme noktasını hayata geçirdi.
E-ticaret rekor düzeylere ulaştı
Araştırmanın kapsadığı devirde, tüketici alışkanlıklarının değişmesiyle ülkemizde e-ticaret süreç adetleri, yalnızca Nisan 2020’de %30 arttı. 14 Avrupa ülkesinde bu sayı yüzde 25’in üzerinde artış gösterdi. Türkiye’de Mart-Mayıs ortasında 7 milyon kart birinci kez e-ticaret alışverişi için kullanıldı. Bunun sonucunda, ülkemizde e-ticaret, Mayıs sonu prestijiyle kartlı harcamaların %33’üne ulaşarak rekor düzeylere yükseldi.
Normalleşmeyle pek çok bölümde 2019’u geride bırakan harcama sayıları
Giyim, seyahat, elektrik-elektronik üzere ‘isteğe bağlı tüketim” harcamaları, pandemi öncesinde market ve besin üzere ‘temel ihtiyaç’ harcamalarının üzerinde seyrederken, Türkiye’deki birinci COVID-19 olayının görüldüğü Mart ayında bu bölümlerdeki harcamalar %58 civarında düşüş gösterdi. Lakin, olağanlaşma ile birlikte toparlanmaya başlayan ‘isteğe bağlı tüketim’ harcamaları, bilhassa elektrik-elektronik ve yapı-dekorasyon harcamalarındaki artış ve öbür bölümlerde yaşanan iyileşme ile ‘temel ihtiyaç’ harcamaları düzeyine tekrar yaklaştı.
Konuttan çalışma ve uzaktan eğitim periyodunda elektrik-elektronik kesimine talep arttı
Sokağa çıkma kısıtlamaların olduğu periyotta (Mart-Mayıs), geçen seneye kıyasla talep artışı yaşayan bölümler elektrik-elektronik eşya-bilgisayar, market ve besin oldu. Bu periyotta seyahat, yemek, giyim ve akaryakıt kategorilerinde ise düşüşler yaşandı. Mart ayında meskenden çalışma ve uzaktan eğitimin başlamasıyla birlikte elektrik-elektronik ve yapı-dekorasyon harcamalarındaki kayda paha artış dikkat çekti. Bilhassa elektrik-elektronik harcamalarının Haziran-Ağustos aylarında da artmaya devam ederek, 2019’un %95 üzerinde gerçekleşmesi bu talebin kalıcılığına işaret ediyor.
“Türkiye ismine olumlu bir tablo”
Araştırmadan çıkan sonuçları kıymetlendiren Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel, “Visa ve TOBB’un Harcamalar Araştırması, Türkiye ismine olumlu bir tablo ortaya koyuyor. Ülkemizde olağanlaşma sürecinin başlamasıyla birlikte bütün dallarda Avrupa’ya kıyasla daha süratli bir toparlanma olduğunu görüyoruz. Türkiye’de ödeme sistemlerinin yaygınlığı, tüketicilerin kart kullanım alışkanlıkları ve e-ticaret altyapılarının güçlü olması yaşanan iyileşmede kıymetli rol oynadı” dedi.
Tezel kelamlarına şöyle devam etti: “Pandemi süreci hem tüketici davranışlarında, hem işletmelerin yapılanmasında kıymetli değişikliklere yol açtı. Tüketiciler bu devirde sanal ortamlarda online ödemelere, fizikî dünyada ise temassız ödemelere yöneldi. Ülkemizde temassız kart kullanımı olağanda her yıl ortalama 2 kat büyürken, bu yılın yalnızca birinci 6 ayında 3 kat büyüdü. Temassız ödeme kabulünün kimi işyerlerinde ciro artışları ile sonuçlanabildiğini de gözlemledik. Türkiye’de temassız kart kullanım oranlarının Avrupa seviyesine ulaşmasını bekliyoruz”.
Nakitten kartlı ödemeye gerçekleşen dönüşümün kayıtlı iktisada de katkıda bulunduğunu söyleyen Tezel, “İşletmeler tarafında ise, pandemi periyodunda elektronik ödeme yollarını kabul eden, işini dijital ortama taşımış küçük ve orta ölçekli şirketler için bu sürecin daha kolay geçtiğini gördük. Bu periyotta Visa olarak, iktisadın belkemiğini oluşturan KOBİ’lere takviyemizi İşimi Yönetebiliyorum projemiz kapsamında; gerek sunduğumuz sanal eğitimler, gerekse verdiğimiz dijitalleşme ve dijital pazarlama dayanağıyla sürdürüyoruz” dedi.
“Türkiye’nin proaktif yaklaşımı pandemi sürecinin tesirlerini sınırlandırdı”
TOBB Lideri M. Rıfat Hisarcıklıoğlu, “İçinden geçtiğimiz pandemi sürecinde tüm dünya hiç alışık olmadığı bir ortamla karşı karşıya kaldı. Bu yeni ortama ahenk sağlamak üzere hazırlıklı olan ve proaktif davranan ülkeler, öbür ülkelerden müspet olarak ayrıştı. Türkiye, pandemi sürecinde süratli kararlar alarak ve bilhassa sıhhat alanında gerçekleştirmiş olduğu atılımlarla bu yeni ortama ahenk sağlama konusunda dünyada öne çıkan ülkelerden biri oldu. Bunun yansımasını da hem e-ticaretin bu süreçte öne çıkmasıyla hem de temassız ödemelerdeki artışla somut olarak görmüş olduk” dedi.
Pandemi sürecinde Odalar-Borsalar, Dal Meclisleri, Bayan ve Genç Teşebbüsler ile OSB’lerle daima bağlantı halinde olduklarını belirten Hisarcıklıoğlu, “Pandemi sürecinde kurduğumuz istişare düzenekleriyle alandan anlık bilgileri aldık ve üyelerimizin sıkıntılarını yakından takip ettik. Bu sıkıntılara tahlil teklifleri geliştirip, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ileterek bu sıkıntılarının tahlilinin takipçisi olduk. Bu devirde bu formülle üyelerimizden gelen pek çok problemin çözüldüğünü söyleyebilirim. Yeniden bu periyotta atılan proaktif adımların olağanlaşma sürecini hızlandırdığına şahit olduk“ dedi.
Hisarcıklıoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı: “Pandemi süreci bize e-ticaretin değerini ve geleceğini bir kere daha gösterdi. Bu periyotta kredi kartı harcamalarının 3’te 1’inin e-ticaret üzerinden yapıldığını gördük. Biz de üyelerimizi e-ticarete hazırlamak için birçok online bilgilendirme toplantısı düzenledik. Bunun yanında sertifikalı e-ticaret ve e-ihracat eğitim programları yaptık. Üyelerimizin e-ticarette yer alması için birçok şirketle e-ticarete özel kampanyalar hazırlayarak, üyelerimizin kullanımına sunduk”.
ParaAnaliz Online Seminerler eğitmen takımı ve içerik bilgileri linkte
Para Tahlil
