Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) ekimde 53,9’a yükselerek bölümün performansında güçlü bir iyileşmeye işaret etti. Covid-19 salgını kaynaklı daralmanın akabinde Türk imalat dalı böylelikle üst üste beş ay büyüme gösterdi. Üretim hacimleri yükseldi ve büyüme eylül ayına nazaran sürat kazandı. İstihdamda bariz artış devam etti, istihdam yaratma suratı Şubat 2018’den beri en yüksek seviyeye ulaştı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim bilgilerine nazaran de anket kapsamında takip edilen 10 bölüm içinde en güçlü büyüme tekrar ana metal sanayi ile kimyasal, plastik ve kauçuk kesimlerinde kaydedildi. Üretim ve istihdamdaki en yüksek oranlı artış ana metal sanayi kesiminde gerçekleşirken, kimyasal, plastik ve kauçuk bölümü ise yeni siparişlerdeki büyümenin başını çekti. Besin eserleri ile giyim ve deri eserleri dallarında faaliyet şartları zayıfladı.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve sağlam referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ekim 2020 devri sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, eylülde 52,8 olarak ölçülen PMI ekimde 53,9’a yükseldi ve bölümün performansında güçlü bir iyileşmeye işaret etti. Koronavirüs (Covid-19) salgınından kaynaklı daralmanın akabinde Türk imalat bölümü böylelikle üst üste beş ay büyüme gerçekleştirdi.
Yeni siparişlerde artış trendi beş ayı geride bırakırken, imalatçılar müşteri talebinin iyileşmeye devam ettiğini belirtti. Yeni ihracat siparişlerinde de artış kaydedildi. Böylelikle firmalar üretim hacimlerini ekim ayında da yükseltti ve büyüme eylül ayına nazaran sürat kazandı. Üretimde ve müşterilere yapılan eser teslimatlarındaki artışa bağlı olarak, birikmiş işler son üç ay boyunca azaldı.
İstihdamda devam eden bariz artış, üretimdeki genişlemeyi destekledi. İstihdam yaratma suratının Şubat 2018’den beri en yüksek seviyeye ulaşması dikkat çekti. İmalatçılar ekim ayında satın alma faaliyetlerini de artırdı; lakin girdilerin üretim süreçlerinde kullanılması ve gereç temininde yaşanan zorluklar nedeniyle girdi stokları azaldı. Bilhassa yurt dışından temin edilen girdilerde tedarik zinciri gecikmeleri daha fazla yaşandı. Genel olarak teslimat müddetlerinde hazirandan beri en yüksek artış kaydedildi. Türk lirasındaki zayıflık, ekim ayında da hem girdi maliyetleri hem de kesin eser fiyatlarında keskin artışlara yol açtı. Girdi maliyetleri son iki yıllık devrin en bariz artışını gösterirken son eser fiyatlarındaki yükseliş de son 25 ayın en güçlü oranında gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalat dalında toparlanma, üretimde devam eden güçlü artışa bağlı olarak ekim ayında da sürdü. Firmaların üretimi desteklemek için istihdam artırmaya devam etmesi de toparlanmanın sürdürülebilirliğine ait itimada işaret etti. IHS Markit, Covid-19 kaynaklı olarak yılın başlarında yaşanan sert düşüşe rağmen, sanayi üretiminin 2020 yılı genelinde yalnızca yüzde 0,8 azalacağını öngörüyor. Bu olumlu görünüm, Türk lirasında devam eden zayıflık nedeniyle enflasyonist baskıların artmasına karşın gerçekleşiyor.”
Faaliyet şartları iyileşen dal sayısı sekize yükseldi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ekim datalarına nazaran, Türk imalat sanayiinin farklı kesimlerinde yakın vakitte gözlenen eğilimler 2020 dördüncü çeyreğinin başında da büyük ölçüde devam etti. Faaliyet şartları iyileşen kesim sayısı eylülde yedi iken, ağaç ve kağıt eserleri bölümünün büyüme bölgesine geri dönmesiyle ekim ayında sekize yükseldi. Anket kapsamında takip edilen 10 bölüm içerisinde en güçlü büyüme tekrar ana metal sanayi ile kimyasal, plastik ve kauçuk kesimlerinde kaydedildi. Üretim ve istihdamdaki en yüksek oranlı artış ana metal sanayi dalında gerçekleşirken kimyasal, plastik ve kauçuk kesimi ise yeni siparişlerdeki büyümenin başını çekti. Ekim ayında faaliyet şartları zayıflayan iki bölüm, besin eserleri ile giyim ve deri eserleri dalları oldu. Mevcut daralma eğilimi besin eserlerinde ikinci, giyim ve deri eserleri kesiminde sekizinci aya ulaştı. Bu iki dal, birebir vakitte üretimin de düşüş gösterdiği alanlar oldu.
Öte yandan, koronavirüs salgını kaynaklı daralmanın akabinde toparlanma süreci devam ederken, 10 kesimin beşi eylül ayına nazaran daha güçlü üretim artışı gerçekleştirdi. Yurt dışından alınan yeni siparişlerdeki güçlü iyileşmenin yansıması olarak, toplam yeni siparişlerde genele yaygın artışlar gerçekleşti. Takip edilen on dal içerisinde yeni ihracat siparişleri artan bölüm sayısı eylülde dört iken, ekimde sekize yükseldi.
İmalat sanayi işgücü piyasasında olumlu gelişmeler kelam konusu oldu. 2017 yılı sonundan beri birinci defa tüm bölümler istihdam artışı sağladı. Türk lirasındaki paha kaybının devam etmesi, Ekim ayında fiyatlar üzerinde üst taraflı baskı oluşturmaya devam etti. Sonuncu eser fiyatlarında da misal bir tablo izlendi ve sekiz dalda enflasyon ivme kazandı. Covid-19 ve materyal yetersizlikleri nedeniyle, tedarik zincirindeki aksamalarda düzelme belirtisi gözlenmedi.
Albayrak: Yeni ihracat siparişleri büyümeyi destekliyor
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, PMI datalarına ait Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede “İmalat sanayiindeki büyüme 5 aydır devam ediyor ve geçen aya nazaran sürat kazandı. Pandemi şartlarına karşın artan yeni ihracat siparişleri bu büyümeyi destekliyor.” tabirlerini kullandı.
İSO Türkiye İmalat PMI ve Sektörel PMI Ekim 2020 raporlarının tamamına aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz
İstanbul Sanayi Odası Türkiye PMI İmalat Sanayi Raporu (Ekim 2020)
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Raporları
Para Tahlil