Türk Lirası’nın (TL) Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Doları karşısındaki kıymet kaybı, kredi dereceledirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu indirmesinin akabinde devam ediyor. Moody’s yurt dışı finansman kaynaklı kırılganlıkların artması nedeniyle ödemeler istikrarı krizi ile karşı karşıya kalma ihtimalinin yükselmesini münasebet göstererek Türkiye’nin kredi notunu bir kademe indirdi.
Moody’s geçtiğimiz cuma gecesi yayımladığı değerlendirmede, Türkiye’nin kredi notunu B1’den B2’ye indirip görünümünü de “negatif” olarak bıraktı. Dolar/TL not indiriminin akabinde haftaya paha kaybı ile başladı. Dolar/TL bugün 7,4984, euro/TL ise 8,9072 düzeylerine kadar yükseldi.
“Daha makus olur mu?”
Uzmanlar Türk Lirası üzerindeki baskının süreceğini belirtiyor.
Bluebay Varlık Yönetimi’nden Gelişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash, Moody’s’in kredi notunun tartışılabileceğini belirtirken, “Ancak Türkiye’nin yöneldiği istikamet ve bozulan kredi öyküsü düşünüldüğünde karşı gelmesi zor” tabirlerini kullandı. Ash, Moody’s’in ödemeler istikrarı ile ilgili ihtarının Türkiye’yi izleyen birçok kişinin sorduğu sorularla örtüştüğünü belirtti. Ash ayrıyeten, yatırımcıların başında, “Mevcut (para) siyaset uygulaması sürdürülebilir mi, 2018’in devamı yaşanır mı ve yaşanırsa o kadar ya da daha makûs olur mu?” üzere soru işaretleri bulunduğunu kaydetti.
Türkiye ile ABD ortasında yaşanan tansiyon sonucu Ağustos 2018’de Rahip Brunson krizi sırasında Dolar/TL 7,24 düzeyindeki tarihi doruğa çıkmıştı. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Rahip Brunson krizi sonrasında TL’deki bedel kaybı nedeniyle siyaset faizini Eylül 2018’de, 625 baz puan artırarak yüzde 24 düzeyine yükseltmişti.
Moody’s görünümün “negatif” olarak bırakılmasının nedenini gelecek yıllarda mali göstergelerdeki bozulmanın kestirim edilenden daha süratli gerçekleşebilme ihtimalinden kaynaklandığını belirtti. Bu görünümün ayrıyeten kurum ve siyaset belirleyicilerin problemlere verdiği reaksiyon ve karşılıkların “yetersiz” kalmasından kaynaklanan riskleri yansıttığı ve bu durumun önümüzdeki yıllarda Türkiye’yi “tam ölçekli bir ödemeler istikrarı krizi” ile karşı karşıya bırakma ihtimalini artırdığı belirtildi.
Rabobak kıdemli stratejisti Piotr Matys “Moody’s’in not indirimi sonrası Türk Lirası gelişmekte olan ülke para ünitelerine karşı daha düşük performans göstermeye devam edecek” dedi.
Matys, en berbat senaryonun gerçekleşmesini engellemek ismine yapısal dengesizliklere eğilmek için hala çok geç olmadığını söylerken, “Ancak bunu yapmak için güçlü bir siyasi irade ve ekonomik ıslahatlara tam taahhüt gerekiyor. Biz Moody’s’in bu önemli ikazına Türk kurumlarının yapan bir formda karşılık vereceğinden şüpheliyiz. Çünkü bunu yapmak ekonomiyi, faturası ne olursa olsun destekleme stratejisinin sürdürülemez olduğunu itiraf etmeyi ve yeni bir siyaset seti uygulamayı gerektirir” dedi.
Jeopolitik riskler
Moody’s değerlendirmesinde Avrupa Birliği ve ABD ile bağlar ve Doğu Akdeniz üzere farklı cephelerde artan jeopolitik risklerin de potansiyel bir krizi hızlandırabileceği belirtildi. Moody’s’in not indiriminin piyasa için büyük bir sürpriz olmadığını belirten stratejist Matys negatif gerçek faizler ve artan jeopolitik risklerin ise dolar/TL üzerinde baskı yaratmaya devam edeceğini belirtiyor.
Matys “7,50 düzeyi devlet bankaları için yeni savunma çizgisi olmuş üzere görünüyor, lakin TL için kanılar olumluya dönmedikçe, ki TCMB 24 Eylül’de faiz artırmazsa olası değil, burada tutmaları sıkıntı gözüküyor” dedi.
TCMB tarihi tepelere ulaşan döviz kurlarına karşın geçen ay siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 8,25 düzeyinde sabit tutmuştu.
Rezerv vurgusu
Moody’s bu yıl Merkez Bankası’nın Türk Lirasını savunmak için bulunduğu “başarısız girişimler” nedeniyle Türkiye’nin zati birkaç yıldır gerilemekte olan döviz rezervlerinin 20 yıldan uzun bir müddettir en düşük düzeyine indiğini belirtti.
Net ve brüt rezervler geriledikçe Türkiye’nin “ağır bir ödemeler istikrarı krizi” ile karşı karşıya kalma ihtimalinin arttığı kaydedildi.
Seda Sezer Bilen
DW
Para Tahlil
