Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın istatistiklerine nazaran Türkiye, 2020 Temmuz ayında evvelki yılın birebir ayına göre %85,9 azalışla 933 bin yabancı ziyaretçi ağırladı. Yabancı ziyaretçi sayısı bir evvelki aya kıyasla, baz tesiri nedeniyle %334 artış gösterdi. Covid-19 salgını nedeniyle global çapta alınan seyahat önlemlerine paralel olarak yabancı ziyaretçi sayısında rekor düşüşler gerçekleşti.
2020’nin birinci çeyreğinde, yabancı ziyaretçilerden 3 milyar dolar gelir elde edildi. Mart ayında, yabancı ziyaretçilerden bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %52,1 azalışla 660 milyon dolar gelir elde edilirken birinci çeyrekteki gelir, bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %11,1 azalarak 3,3 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Rus savaş uçağının düşürülmesi sonrası Rusya ile yaşadığımız tansiyonun akabinde 2015 yılının Kasım ayını takiben yabancı ziyaretçi sayısında keskin bir düşüş yaşanmıştır. 2016’nın sonlarında artan terör hadiseleri ve 2016’yı 2017’ye bağlayan gece gerçekleşen Reina terör saldırısından sonra son 4 yılın en düşük düzeylerine inen turizm dataları, 2017’nin 2. çeyreğinden itibaren toparlanmaya başlamış ve 2020 Şubat’ta kümülatif bazda tüm vakitlerin en yüksek yıllık yabancı ziyaretçi sayısına, 45,3 milyon şahısla ulaşılmıştır. Temmuz ayı prestijiyle 12 aylık kümülatif toplam turist sayısı 25.091 bin kişi olmuştur.
Son 2 yılda ziyaretçi sayısında 2019 Nisan ayındaki %24’lük yükseliş dikkat çekerken nominal manada ise 2019 Temmuz ayı 946 bin kişi ile en fazla yükselişin yaşandığı ay oldu. 2020 Nisan ve Mayıs ayında ise Covid19 salgını nedeniyle rekor düşüş gerçekleşti.
Türkiye’nin en değerli döviz kalemlerinden birisi olan turizm gelirleri pandemi nedeniyle büyük bir darbe aldı. Salgının mevcut durumu göz önünde bulundurulduğunda, turizmdeki bu sakinliğin başta cari istikrar olmak üzere ekonomik bilgilere sert yansıdığı ve yansıyacağı aşikâr.
2020’nin Birinci Çeyreğinde 3 Milyar Dolar Gelir
TÜİK, koronavirüs salgınına bağlı olarak hudut kapılarının kapatılması nedeniyle nisan-haziran devrinde anket çalışmalarının gerçekleştirilemediğini, bu nedenle ikinci çeyreğe ait turizm istatistiklerinin yayımlanamayacağını duyurdu.
TÜİK tarafından her çeyrek açıklanan turizm bilgilerine nazaran Mart ayında, yabancı ziyaretçilerden bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %52,1 azalışla 660 milyon dolar gelir elde edilirken birinci çeyrekteki gelir, bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %11,1 azalarak 3,3 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2018’den bu yana en yüksek büyüme %24,95 ile 2019 Ekim ayında gerçekleşirken meblağ olarak en yüksek turizm geliri 4,3 milyar dolar ile 2019 Ağustos ayında elde edildi.
Kişi Başı Gelir 777 Dolar Oldu
Aylık bazda yabancı ziyaretçi sayısı ve yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelirlere bakılacak olursa; 2018 yılında 39 milyonu aşkın yakın yabancı ziyaretçi ülkemizi ziyaret ederken 24 milyar doların üstünde gelir elde edildi.
2019 yılında kişi başı yabancı ziyaretçi geliri geçen seneye nazaran %4,7 artışla 637 dolar olurken en yüksek kişi başı gelirin elde edildiği ay ise 841 dolar ile Ekim ayı oldu.
2020 yılının birinci çeyreğinde kişi başı elde edilen gelir 777 dolar olarak gerçekleşti. 2020 Mart ayında yıllık bazda %48,9 üzere net bir sıçrama görülmektedir. Ziyaretçi sayısının azalmış olması ve gelen şahısların turizmden çok iş hedefli gelmesi kişi başı gelirin artmasının temel nedenidir.
Kişi başı gelirin artmasında gelen yabancı ziyaretçilerin yalnızca otel ve konaklama harcaması yapmaması, ikramlık eşya, seyahat, sıhhat ve başka dallarda de harcama gerçekleştirmesi tesirli oldu.
En Çok Ziyaretçi Gönderen Ülkeler
Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında, 2020 Temmuz ayında, 199.235 kişi ile Rusya Federasyonu birinci sırada yer aldı.
Yılbaşından bu yana en çok yabancı turist 619.595 kişi ile Almanya’dan gelirken bu sıralamayı Bulgaristan ve Gürcistan takip etti.
Yılbaşından bu yana, yüzdesel düşüşü baz alırsak geçtiğimiz yılın birebir devrine nazaran %91 düşüş kaydeden Rusya’yı %86 düşüş ile İngiltere ikinci sırada, %78 düşüş ile İran üçüncü sırada takip etti.
2019 yılında Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülke 7,1 milyon kişi ile Rusya olmuştu.
2020 Temmuz ayında yabancı ziyaretçi sayısı ülkeler bazında kıyaslandığında pastadan en yüksek hissesi alan birinci 3 ülke Rusya, Almanya ve İngiltere olurken yılbaşından bu yana kümülatif bazda birinci 3 ülke Bulgaristan, Almanya ve Gürcistan oldu.
Yabancı Ziyaretçilerin Öncelikli Tercihi İstanbul Oldu
Haziran ayında yurt içi ve yurt dışı uçuşların açılmasıyla havayolu ulaşımında canlılıklar yaşanmaya başlandı. Böylece havayolları yeniden en yüksek hisseye sahip oldu.
Yıllar Bazında Görünüm
Son 11 yıldaki yabancı ziyaretçi sayısı ve yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelirin 2009’dan 2015’e kadar daima arttığı görülmektedir. Kişi başı gelirin de en yüksek olduğu yıl 754 dolarla 2014 yılı olmuştur. 2019 yılında Türkiye, bir evvelki yıla nazaran %19,5 artış ile 45,1 milyon yabancı ziyaretçiden 28,7 milyar dolar gelir elde ederek hem ziyaretçi sayısı hem de gelir noktasında tüm vakitlerin rekorunu kırmıştır. 2019 yılındaki 637 dolar olan kişi başı gelir noktasında ise hem 2014 yılında görülen en yüksek fiyat olan 754 doların hem de son 11 yıllık ortalama sayı olan 678 doların epey altında yer almaktadır.
2015 yılının sonlarında Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesi ile başlayan politik kriz nedeniyle takip eden 2015 ve 2016 yıllarında turizm sayılarında sert düşüşler gerçekleşmiş olup 2017 yılından itibaren toparlanmaya başlamıştır.
Son 10 yılda en büyük yabancı ziyaretçi sayısı düşüşü 11 milyon kişi ile 2016 yılında meydana gelirken birebir yılda elde edilen gelir ise 9 milyar doların üzerinde azalmıştır.
Ziyaretçi sayısındaki en büyük artış ise 2017 ve 2018 yıllarında 7 milyon kişinin üzerinde gerçekleşmiştir.
Bahsi geçen politik krizden sonra 2014 yılı yabancı ziyaretçi sayısını birinci sefer 2018 yılında yakalayıp geçmemize karşın 2014 yılındaki gelir sayının 2019 yılında geçebilmiş durumdayız. Bunun nedenlerinden biri bahsi geçen iki yıl ortasında TL’nin dolar karşısında bedel kaybetmiş olmasıdır. Şöyle ki 31.12.2015 tarihinde dolar/TL 2,92 iken 31.12.2018 tarihinde 5,29’a ve 31.12.2019 tarihinde 5,95 düzeyine yükselmiştir. Yani yabancıların Türkiye’deki alım gücü artmış durumdadır.
Rus savaş uçağının düşürülmesi sonrası Rusya ile yaşadığımız politik tansiyonun akabinde Kasım 2015 sonrası yabancı ziyaretçi sayısında keskin bir düşüş yaşanmıştır. 2016’nın sonlarında artan terör hadiseleri ve 2016’yı 2017’ye bağlayan gece gerçekleşen Reina terör saldırısından sonra son 4 yılın en düşük düzeylerine inen turizm bilgileri, 2017’nin 2. çeyreğinden itibaren toparlanmaya başlamış ve 2020 Şubat‘ta, kümülatif bazda tüm vakitlerin en yüksek yıllık yabancı ziyaretçi sayısına, 45,4 milyon bireyle ulaşılmış, devamında Covid-19 nedeniyle kırılım yaşayarak sert bir düşüş trendine girmiştir. Temmuz ayı prestijiyle 12 aylık kümülatif toplam turist sayısı 25.091 bin kişi olmuştur. Böylece Temmuz ayında, son 12 aylık kümülatif yabancı ziyaretçi sayısı en düşük kıymetini almıştır.
Dünya Turizm Örgütü datalarına nazaran Türkiye 2018 datalarına nazaran turist sayısında Avrupa’da 4. Sırada, dünyada 6. Sırada yer almaktadır. Turizm gelirinde ise (2018 verileri) Avrupa’da 6. sırada, dünyada 15. sırada yer almaktadır.
2019 yılı genelinde evvelki yıla kıyasla %14,11 artışla 45,1 milyon yabancı ziyaretçi ülkemizi ziyaret ederken 2020 Şubat ayı itibariyle son 12 aylık kümülatif bazda 45,4 milyon yabancı ziyaretçi sayısı 2015’ten bu yana en yüksek sayı olarak kayıtlara geçti. Türkiye toplamda 34,5 milyar dolar turizm geliri elde ederek tüm vakitlerin turizm geliri rekorunu kırarken bunun 28,7 milyar doları yabancı ziyaretçilerden elde edildi.
2020 Yılının başında Çin’in Wuhan kentinde görülen Covid-19 (yeni tip Koronavirüs) virüsü nedeniyle Dünya Sıhhat Örgütü’nün dünya çapında pandemi duyuru etmesiyle global çapta sıkı önlemler uygulanmaya başladı. Bu önlemlerin başında ülkelerin giriş-çıkışlarını sınırlaması ve birden fazla ülkenin sonlarını kapatması yer aldı. Turizm kanadında yaşanacak yavaşlama, hatta düşüş nedeniyle havacılık dalı başta olmak üzere birçok dal de negatif etkilendiği ve etkileneceği aşikâr. 2020 Nisan ayında 24 bin kişi ile son vakitlerin en düşük aylık yabancı ziyaretçi sayısı gerçekleşti.
Harcama çeşitlerine nazaran yabancı ziyaretçilerden elde edilen gelir kırılımına baktığımızda I. Çeyrekte şahsî harcamalar toplam gelirin %84,1’ini, paket-tur harcamaları ise %15,9’unu oluşturmuştur.
Şahsî harcamaların içinden en yüksek hissesi %21,7’lik hisse ile yeme içme alırken ardından %21,1’lik hisse ile öbür mal ve hizmetler ikinci sırada, %14,6 ile milletlerarası ulaştırma üçüncü sırada yer almıştır.
Yabancı ziyaretçilerin konaklama cinsleri ve geceleme sayıları baz alındığında yabancı ziyaretçilerin toplam gecelemelerinin %39’u arkadaş ve akraba meskeninde, %37’si otel, pansiyon vb, %12’si ise kendi meskeninde gerçekleşiyor.
Konaklama çeşidine nazaran ortalama geceleme sayıları baz alındığında gelen ziyaretçilerden kiralık konutta konaklayanlar ortalama 24,1, kendi meskeninde konaklayanlar ortalama 17,5, arkadaş-akraba konutunda konaklayanlar ise ortalama 16,3 gece konaklıyorlar. Otellerde konaklayan ziyaretçilerin ortalama 4,7 gün üzere düşük bir konaklama gerçekleştirmesi dikkat çekmektedir.
Bilgiler ışığında ülkemizi ziyaret eden yabancıların kiralık konutlarda kalan kısmı daha uzun konaklama yapmaktadır.
BMD
Para Tahlil