Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) daha evvel bir gibisi olmayan cürüm duyurusuyla ilgili kamuoyunu bilgilendirme açıklaması yayımladı.
Yapılan açıklamada Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) yönelik kabahat duyurusunun araştırma sonuçlarıyla ilgili olmadığı; lakin dataların art planındaki bilgilerin yayınlanmaması ile ilgili olduğunu argüman etti.
TÜİK açıklamasında “Suç duyurusunun içeriği; ilgili kümenin bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sonludur, yayınlanan çalışmanın sonuçları ile ilgisi bulunmamaktadır. Ayrıyeten ilgili çalışmayı engellemeye yahut durdurmaya yönelik değildir” dedi.
TÜİK’in bir öbür rahatsızlığı da ENAG’ın kendi çalışma sonuçlarını duyururken tüketici enflasyonunu resmi istatistik programında yer alan tıpkı isimle duyurmuş olması:
“Örneğin 2021 yılı Ocak ayı sonuçlarının açıklandığı 3 Şubat 2021 tarihli İngilizce tweet paylaşımında “The Consumer Price Index (CPI) in Turkey has increased by %2.99 in January 2021” biçiminde bir tabir yayınlanmıştır. Bu tabirin Türkçe karşılığı “Türkiye’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ocak 2021’de % 2,99 arttı” halindedir. Bu tabir ile kendi hesaplamalarını güya resmi istatistik sonucuymuş üzere yayınlayan küme, kamuoyunu bilhassa milletlerarası alanda yanlış bilgilendirmektedir.”
Hatırlanacağı üzere, TÜİK enflasyon datalarının gerçekliği tartışmaları eşliğinde bir evvelki süreksiz TÜİK Lideri devrinde enflasyon ve büyüme bilgileri konusunda kamuoyunda devam eden tartışmaların sonlandırılması için birer müracaat heyeti oluşturulmuş, bu heyetler yeni TÜİK Başkanı’nın atanması sonrasında lağvedilmişti.
ENAG’dan şimdi bir açıklama gelmedi. en son açıklanan Nisan 2021 TÜFE enflasyonu TÜİK verisine nazaran %1,68 olurken, ENAG açıklamasına nazaran %2,62’de.
TÜİK hata duyurusunu Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. unsuruna atıfla yapmakta:
5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. Unsurunun 1. Fıkrası “Resmî istatistikler Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı ve Programda belirtilen kurum ve kuruluşlar tarafından üretilir, dağıtılır ve yayımlanır. Kurum ve kuruluşların, misyon alanları ile ilgili resmî istatistiklere ait data derleme, kıymetlendirme ve yayımlama vazife ve yetkisi Programda açıkça belirtilir.” kararı yer almaktadır.
Tıpkı hususun 3. Fıkrası ise “İstatistikî sonuçlar içeren araştırma faaliyetleri yürüten gerçek şahıslar yahut özel hukuk hukukî kişiliğine sahip kuruluşlar, araştırmalarının sonuçlarını basın ve yayın yoluyla kamuoyuna açıklamaları hâlinde, araştırmanın kapsam, örnekleme usulü ve örnek hacmi, bilgi derleme usulü ve uygulama vaktini araştırma sonuçlarıyla birlikte kamuoyuna açıklamakla yükümlüdürler.” kararını içermektedir.
Kanunun bu unsuru, “Resmi İstatistik” kapsamında olsun ya da olmasın, gerçek yahut hukukî şahıslar tarafından üretilerek yayınlanan her çeşit istatistiksel bilgi için geçerlidir. Çeşitli araştırmalar sonucunda üretilerek yayınlanan istatistiklerin, data kalitesi açısından kıymetlendirilmesi kullanıcıların takdirinde olmakla birlikte, bilginin hangi sistemle üretildiğine dair temel bilgilerin açık ve net bir biçimde kamuoyu ile paylaşılması yasal yükümlülüktür.
Para Tahlil
