TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya’nın, konut satışlarında 2021 yılı 1. çeyrek değerlendirmesine nazaran; son 5 yılın en düşük konut satışı 2021’in birinci çeyreğinde gerçekleşti. Mevzuyla ilgili ayrıntıların yer aldığı görüş yazısı şöyle;
Yıllar prestijiyle birinci çeyreklere baktığımızda 2021 yılının birinci çeyreğinin son 5 yıl içindeki konut satışlarında en düşük ikinci çeyrek olduğunu görüyoruz. 2019 birinci çeyreğinde 256 bin 433 adet konut satışı gerçekleşmiş iken 2021 birinci çeyreğinde bu sayı 263 bin 7 olarak gerçekleşti.
Son 5 yıl içinde birinci çeyrekleri kıyasladığımızda başka yıllarda sayının 300 bin ve üstü adetlerde olduğunu görüyoruz. Konut satışlarında Mart 2021 datalarında toplam satışların 111 bin 200 düzeyinde gerçekleşmesinde salgın kaynaklı kısıtlamaların, 1 Mart prestijiyle kademeli olarak olağanlaşmaya dönmesi, konut alım satımlarında Mart ayı ile birlikte mevsim tesiri olarak bir ölçü hareketlenme olması, iş günü sayısı olarak 23 iş günü ile öteki aylara nazaran en fazla güne sahip olması üzere etkenlerden bahsetmek mümkün.
Geçtiğimiz yıl 16 Mart – 1 Mayıs 2020 tarihleri ortasında salgın kaynaklı kısıtlamaların tesirini gördüğümüzü düşünürsek, tekrar belirtilen periyoda nazaran biraz daha hafifletilmiş olmasına rağmen, kısıtlamaların bu yılın Ocak ve Şubat aylarında Mart ayına oranla bir ölçü daha fazla olması göz önüne alındığında, salgın önlemlerinin konut satışlarına tesirini anlamak daha mümkün hale geliyor.
Konut dataları açısından bir öteki değerli gösterge ise birinci defa satılan konutların toplam içindeki oranı formunda karşımıza çıkıyor. Son 5 yılın birinci çeyrek devirlerini değerlendirdiğimizde 2019 yılı birinci çeyreğinde başlayan birinci kere satılan konutların azalma trendinin son 2 yılda artarak devam ettiğini görüyoruz. 2021 yılı birinci çeyreğinde de artık oranın yüzde 31 düzeyine geldiği görünüyor. Bu durumu yapı ruhsatları ile birlikte değerlendirdiğimizde; ruhsat alan daire sayısı ve alandaki azalmanın 2018 yılı birinci çeyreği ile başladığı görünüyor. Yeni arıza eklenen konutların 2021 yılı başı prestijiyle azalmaya başlamasından kaynaklı olduğunu da söyleyebilirim.
Birinci Çeyrekte En Fazla Konut Satışı İstanbul’da gerçekleşti
En çok konut satışının yapıldığı vilayetlere bakıldığında ise 2021 yılı birinci çeyreğinde birinci 10 vilayet ortasında sırasıyla: İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa , Mersin, Gaziantep, Konya, Tekirdağ ve Kocaeli vilayetlerinin yer aldığı görünüyor.
Konut fiyat endeksi açısından kıymetlendirme yapıldığında ise Aralık 2020 ve Ocak 2021 ayları için açıklanan datalarda yıllık bazda nominalde yaklaşık yüzde 30 düzeylerinde artışlar gördük. Gerçek olarak bakıldığında ise 2017 Eylül ayında başlayan enflasyonun altında kalan endeks Ocak 2020 prestijiyle reelde artıya geçmeye başlamıştı. Mayıs 2020’den itibaren süratle artış trendine giren konut fiyat endeksi satışlarda azalmanın başladığı Ekim 2020 den sonra da artışını, artırarak devam ettirdi. Bu durumu fiyat endeksinin biraz daha konut satışlarını geriden takip etmesinin yanında, özelikle Eylül 2017 – Ocak 2020 devri ortasında enflasyona karşı fiyat artışı yapılamayan bir devir olması ile de yakından ilgisi olduğunu söylemek yanlışsız olur. Bu geçen devirde yapılamayan fiyat artışları da 2020 yılı yaz aylarındaki hareketlenmeye, inşaat maliyetlerindeki artışın artık yeni konut üretme noktasında da değerli bir zorluk olarak kendini göstermesinin eklenmesi ile birlikte fiyat artışının özelikle son 6 ayda kıymetli oranda yansımasını görmüş olduk.
Para Tahlil
