Yıl sonu yaklaşırken, basın kuruluşları ve yatırım bankaları 2021 öngörülerini yayınlamak için birbirleri ile yarış ediyor. Bu hususta pazara sürülen “ürünleri” incelediğimizde, Fon İdare Şirketleri ve Yatırım Bankaları Araştırma Kümeleri tarafından kalem alınan raporlarda abartılı bir iyimserlik öne çıkıyor. 2021 yılında aşının salgını bitireceği, ve insanlığın “eski yaşamına” döneceği varsayımları bu raporların “motoru”. Halbuki, IMF Lideri Georgieva’ya nazaran “normale dönüş yok”. Bu pandemi çok derin yaralar açtı ve bunların telafisi uzun vakit alacak. The Economist artık konsensusa yaklaşan iyimser 2021 küresel senaryosuna takla attıracak 10 risk seçti. Bakalım the Economist müellifleri nelerden korkuyor:
Aşı savaşları: Aşı keşfedildi ve hastalığı engellediği de ispat edildi. Artık işin sıkıntı kısmı başlıyor. Bu aşılar dünyanın dört bir köşesine nasıl dağıtılacak? Varlıklı ülkeler şimdiden 2021’ün üretimini kapattı bile. Yoksul ülkeler ne yapacak? Joker ise aşı olmaya direnenler.
Toparlanma düz çizgide yürümeyecek: Salgın 2021 boyunca çeşitli ülke ve yörelerde tekrar patlak vererek, kapatma ve kısıtlamaların sürmesine neden olacak. Ek olarak, hükümetler mali yapısı iyice bozulan şirketleri kurtarmakla, işsizleri beslemek ortasında güç tercihler yapacaklar.
Yeni bir dünya sistemi kurmak: Joe Biden’ı Trump’’ın paramparça ettiği dünya tertibini yine kurma misyonu bekliyor. İklim değişikliğiyle çabayı düzenleyen Paris Antlaşması’na geri dönmek ve İran’a zeytin kolu uzatmak Biden’in birinci öncelikleri olabilir. Fakat küresel nizamın dağılma süreci Trump’tan evvel başladı. Biden entropiye ne kadar deva olacak?
ABD-Çin çekişmesi: Biden’ın Çin’le barış yapma niyeti yok. Bilakis, yanına yeni müttefikler alarak daha tesirli bir savaşa hazırlanacak. Asya ve Afrika’da bir çok ülke şimdiden bu “100 Yıl Savaşları’nda” taraf olmamak için deva arıyor.
Ortada kalan şirketler: ABD-Çin çekişmesi yalnız manşet olan Huawei ve TikTok davaları üzere bir kaç şirketle hudutlu değil. Bir çok işkolunda şirketler yeni siyasi nizama ayak uydururken varolan iş ağlarını yitirmemeye çalışıyor. “Aşağı taraftan” ise müşteriler eserlerin iklim değişikliğine ve etraf harabiyetine sebep vermemesini istiyor.
Tech partisi bittikten sonra?: Covid-19 bir çok alanda aslında uzun yıllar evvel başlayan teknolojik evrimi hızlandırdı. Video-toplantılar, uzaktan eğitim, konuttan çalışma ve e-sipariş bunların başında geliyor. Salgın durulunca insanlık eski adetlerine mi dönecek, yoksa yeni teknolojilerin süksesi sürecek mi?
Daha az seyahat eden bir dünya: Turizm dalı daralacak ve hal değiştirecek. Artık yurtiçi turizm daha makbul. Havayolları, oteller ve uçak üreticileri bu değişime ayak uydurmakta zorluk çekecek. Kültürel değişim programları ve yabancı öğrenci akımları da azalabilir.
Fırsat: Bu kadar risk ortasında, bulutların ortasında güneş ışığı da sızmıyor değil. Bu kriz devletlere global ısınma ile uğraşta yeni bir koz verdi. Halk artık yeşil bir dünya istiyor. Ancak, yeşil dünya yatırımları nasıl finanse edilecek? Yakında toplanması planlanan, BM nezdindeki İklim Konferansı’nda devletler karbon gazı salınımını kısıtlama konusunda ne kadar istekli olacak?
Deja vu hissi: Bir çok kişi Tokyo Olimpiyatları, Dubai Expo üzere bir çok heyecan verici ve fazla sayıda seyirciye hitap eden şenliklerin düzenlenmesini heyecanla bekliyor. Lakin salgın buna müsade edecek mi?
Uyandırma Servisi: Akademisyenler ve STKlar yıllardır hükümetlerin dikkatini “uyuyan risklere” çekmeye çalışıyor. Sanki artık başarılı olacaklar mı? Bu uyuyan risklerin başında antibiyotiklere direnç ve nükleer terörizm geliyor.
Kaynak: 2021 will be a year of luck, risk taking and chance according to The Economist’s The World in 2021
TÜRKİYE İKTİSADI 2021 ÖNGÖRÜLERİ
EKOPOLIT: Aşı-politik: Aşı Savaşları
Gelişmekte Olan Piyasalar: 2021’de düze çıkacak mı?
FÖŞ: 2021 Dünya İktisadı: PollyAnna’yla Kabusların Freddie’si ortasında bir yerde
Para Tahlil