Daha evvel siyaset dünyasında kimsenin dikkatini çekmemişti:
Bir ülkenin kalkınmasında son derece kıymetli bir belirleyici olan “toplam faktör verimliliğinde” Türkiye son yıllarda geriye gitmiş. Birçok ekonomik sıkıntımızın temelinde bu varmış.
Siyasetçilerin ağzında hiç bu “toplam faktör verimliliği” kavramını duyuyor muyuz?
İktidar yetkililerinin bu bahiste bir açıklama yaptığını duyan var mı?
Her gün üzerimize yağmur üzere yağdırılan siyasi savaş sloganlarında hamasetten, sembolik bedeller çatışmalarından geçilmiyor.
Tarih bile siyasi savaş malzemesi!
Lakin sıkıntılarımızın husus, husus neler olduğu, tahlilleri için neler yapılacağı konusunda rasyonel ve uzmanlık bilgilerine dayalı konuşmalar gölgede kalıyor.
O yüzden çok konuşan, çok hengame eden lakin meseleleri planlayarak çözme mahareti düşük bir ülkeyiz.
Niçin Uzak Doğu muvaffakiyetini gösteremiyoruz, düşünmek gerekmiyor mu?
MUVAFFAKIYET VE BAŞARISIZLIK
İki toplum düşünelim: İkisi de 1 liralık yatırım yapıyor lakin biri belirli bir müddette iki lira üretiyor, öbürü bu başarıyı gösteremiyor. Bunun sebebi eğitimin kalitesi, teknolojik yenilenme kapasitesi, kurumların rasyonel çalışması, hukuk nizamının işlerliği, toplumun kendi içinde barışık olması, hatta özgürlüğün sağlayabileceği zihin açıklığı üzere unsurlar….
İşte buna “Toplam Faktör Verimliliği” deniliyor.
Sermaye bir, iş gücü iki, üçüncüsü zihniyet ve kurumlar toplamı olarak bu.
Türkiye bu açıdan 2010 yılına kadar başarılı gitmiş. “Toplam Faktör Verimliliği” yılda yüzde 2.7 üzere yüksek oranda artış göstermiş.
Ancak 2010-2018 periyodunda fakat binde 6 artmış! Yani performansı düşüş.
AB için bu iktidarın hazırladığı raporda, Toplam Faktör Verimliliği’nin önümüzdeki iki yılda binde 4 olacağı, yani daha da düşeceği yazılı!
İnternette “Katılım Öncesi Ekonomik Islahat Programı 2020-2022” yazarak siz de ulaşabilirsiniz.
Türkiye’deki pek çok alanda görülen performans düşmesini biliyordum, takip ediyordum ancak bu kavramı ve oranları Samsun Milletvekili Erhan Usta’nın Karar TV’deki açıklamalarında öğrendim. Dünkü Karar gazetesinin de manşetiydi.
MHP’den ihraç edilip ÂLÂ Parti’ye geçen Erhan Usta uzun yıllar devletin yüksek iktisat bürokrasisinde vazife yapmış, kıymetli bir ekonomist.
Mesleğine Turgut Özal’la başlamış olduğunu belirtmem kafidir sanıyorum.
Zati AK Parti iktidarının başarılı yıllarına imza atmış teknokratların birçok artık ya GÜZEL Parti’de, ya Gelecek Partisi’nde, ya DEVA Partisinde…
Bu bile bir göstergedir.
DÜNYADAKİ YERİMİZ
Artık öbür bir bilgiye bakalım: Dünya Ekonomik Forumu (WEF) isimli kuruluşun “Rekabet Gücü” raporları.
Ülkelerin memleketler arası ekonomik rekabet arenasındaki gücünü ölçüyor. Ne kadar hamaset yaparsanız yapın, ülkenizin rekabet gücünü arttırmadan iktisatta üstlere çıkabilir misiniz?
Sorun bu kadar kıymetli.
WEF raporlarında rekabet gücü kavramı şöyle tanımlanıyor:
“Kurumların, stratejilerin ve üretkenliği belirleyen faktörlerin tümü.”
2012 Raporundaki Kurumlar ölçümünde Türkiye dünyada 64. sıradaydı…
Ancak 2019 raporunda Kurumlar ölçümünde dünyada 71. sıraya düşmüş!
Hele de “Kurumlar” başlığı altında puanlanan yargı bağımsızlığına bakarsanız 104. sıradayız! “Denetim ve denge” faktöründe tekrar 104. sıradayız.
Kurumlarımızdaki partizanlaşma, bizdencilik ve siyasi baskı yüzünden yaşanan erimenin sayılarıdır bunlar!
CB sisteminin şahsî merkeziyetçiliği kurumlardaki aşınmayı daha bir arttırdı.
KURALLAR VE KURUMLAR
Bu datalarla, Toplam Faktör Verimliliğindeki gerileyiş bize tıpkı şeyi söylüyor; daha doğrusu birebir uyarıyı yapıyor: Türkiye’de önemli bir kurumsal aşınma sorunu var!
Tekrar dikkat etmeliyiz ki, birinci on yıldaki iyileşmede AK Parti’nin lisanına ıslahat ve rasyonellik hakimdi… Son yıllardaki gerileme periyodunda ise giderek ideoloji ve hamaset hakim oldu!
Hamaset heyecanlı bir taban sağladı. Bizdencilik ise tabanı iktisaden bağladı. İktidar güçlü bir taban kazandı… Lakin Türkiye performans kaybetti!
Faturası sıkıntılarımızın ağırlaşmış olmasıdır.
Hem vatanseverliğin gerektirdiği mesuliyet duygusu, hem rasyonel niyetin gösterdiği istikamet Türkiye’nin tekrar kurallar ve kurumlar sistemine ve siyasette rasyonelliğe yönelmesidir.
karar.com
Para Tahlil
