Nobel ödüllü ekonomist Robert Shiller, piyasanın en sıcak ticaretlerinden kimilerinde bir balon oluştuğundan endişeleniyor. Yatırımcılar ortasında “Vahşi Batı” zihniyetinin görüldüğü konut, pay senetleri ve kripto para üniteleriyle bilhassa telaşlı.
Pay senetleri ve kripto para rekoru son birkaç haftadır orta vermiş olsada, Shiller tekrar de kaygılı. Bilhassa de son devirdeki konut patlamasından rahatsız. S&P CoreLogic Case-Shiller mesken fiyat endeksinin kurucularından Shiller, “Gerçek manada, mesken fiyatları hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Bilgilerim 100 yıldan daha eski bir tarihe dayanıyor, bu yüzden bu kayda kıymet bir durum. Olup biten her şeyin merkez bankası siyaseti ile açıklanabileceğini sanmıyorum. Piyasaların sosyolojisinde meydana gelen bir şey var.” dedi.
Son otuz yılda Shiller, konut fiyatlarının konut piyasasına taraf verdiğini tespit etti. Tıpkı grafiğin tekrar ortaya çıktığını görüyor. Shiller, konut fiyatları için “Şu anda çok fazla yükseliş ivmemiz var. Yani, bir yıl beklemek muhtemelen mesken fiyatlarını düşürmeyecektir “dedi. Shiller’e nazaran, mevcut konut fiyatı hareketi de 2005’deki düşüşün başlamasından iki yıl evvelki 2003’ü anımsatıyor. Düşüşün kademeli olarak gerçekleştiğini ve nihayetinde 2008 mali krizi etrafında çöktüğünü belirtti.
Shiller, “Üç ya da beş yıl dışarı çıkarsanız, konut fiyatlarının şu anda olduğundan değerli ölçüde daha düşük olacağını hayal edebiliyorum ve tahminen de bu iyi bir şey,” diye ekledi. “Bir konut sahibi açısından değil, fakat muhtemel bir mesken sahibi için bu iyi bir durum.”
Hislerimizin finansal kararları nasıl yönlendirdiği konusunda uzmanlaşan ve “Anlatı İktisadı: Öyküler Nasıl Viral Oluyor ve Büyük Ekonomik Olayları Yönlendiriyor” kitabının muharriri Shiller, destansı borsa toparlanmasında kitle psikolojisinin büyük bir rol oynadığını belirtiyor.
Mart 2020’nin düşük düzeyinden bu yana, S&P 500 ve Dow neredeyse %90 artarken, teknoloji yüklü Nasdaq %100’ün biraz üzerinde bir artış gösterdi. Pay senetlerini yıl içinde yüksek fiyatlı olarak gören Shiller, enflasyon dehşetinin nihayetinde uzun vadeli varlıkları aşağı çekebileceği konusunda uyarıyor.
Kripto para piyasası da Shiller’ı alarma geçiriyor.
Bitcoin’in son çılgın dalgalanmalarına dayanarak, coşkunun bir kısmı buharlaşıyor olabilir. Cuma kapanışıyla, son iki hafta içinde %30’dan fazla düştü
Shiller “Bu çok ruhsal bir pazar. Etkileyici bir teknoloji. Lakin bedelin en son kaynağı o kadar bilinmeyen ki, gerçeklikten çok anlatılarımızla ilgisi var. Tesirini deneyimlemek için kripto para satın almayı düşünüyordum. Aslında birçok insan bunu yapıyor. Hiç bitcoin satın almadım. Tahminen o pazarda etkin olmalıyım. ” dedi.
Kaynak: cnbc.com
Çeviri: Cem Cetinguc
Para Tahlil
