Salgının da körüklediği ekonomik buhran döviz kurları boyutuyla tartışılırken, direkt sofraları ilgilendiren boyut gözden kaçıyor. Türkiye’de hayvancılığın büyük kısmının yapıldığı Erzurum, Kars, Ardahan ve Iğdır bölgesinden “Saman’daki fiyat artışını durdurun” çığlıkları gelmeye başladı. Bölgedeki hayvan yetiştiricilerinden edinilen bilgiye nazaran, Diyarbakır bölgesinden alınan, kış öncesinde bölge hayvancılığı için yaşamsal kıymet taşıyan ve haziran ayında 650-700 TL ortası olan samanın tonu 940 TL’ye kadar yükseldi.
Fiyatlardaki bu artış, kırmızı et fiyatlarının da birebir oranda yükselmesine yol açacak. Hayvan yemindeki meşakkat ise etin yanı sıra süt eserleri; tereyağı, yoğurt ve her türlü peynire de yansıyacak. Üreticiler, et fiyatlarının artmasıyla ithalat yoluna gidildiğini, bunun yerine sorunun temeline inilmesi gerektiğini lisana getiriyor.
BEDELİ 4 MİLYON TL
Hayvan üreticileri en büyük problemlerinin geniş meralara rağmen niteliksiz bitkilerin yetişmesi olduğuna dikkat çekiyor. Üreticiler, “Yem bitkisi meselemiz var. Bunun için de mera ıslahı gerekiyor. Meralara iklime uygun yem bitkisi tohumu atılmalı. Bölge kendine kâfi hale getirilmeli” diyor.
Bölgedeki yetiştiricilerden alınan bilgiler ise genel olarak şöyle:
– Kıymetli sorun Brusella: Brusella hastalığı yüzünden yılda sırf bir ilçede 1000 buzağı ölüyor. Bunun maddi bedeli 4 milyon TL. İnsan ve hayvan sıhhati boyutu farklı. Süratle yapay döllemeye geçilmesi gerekiyor. Devlet sırf damızlık tohum veriyor. Uygulayacak kimse yok.
– Saman kâbusu görüyoruz: Bir hayvan 7 aylık müddette 2 ton saman tüketiyor. Saman bölgemize Diyarbakır’dan geliyor. Lakin bir aldığımız fiyata bir daha saman alamıyoruz. Fiyatlardaki yükseliş nedeniyle Diyarbakır’da konutunu, otomobilini satıp, kredi çekip samana yatıranlar var. Tarım Bakanlığı bu spekülasyonlara son vermeli. Biz istediğimiz fiyata kurbanlık satamıyoruz. Bölgemizde hayvan yemi için bitki üretecek insan gücü de yok. Her gün göç veriyoruz. 2020 başında 550 TL olan samanın tonu şu an 940 TL’ye yükseldi. Kış ortasına 1500 TL olacak. Biz nasıl hayvan besleyelim? Beşerler nasıl et yesin? Et ithal edersen biz açlıktan ölelim mi? En ucuz hayvan yeminin tonu 2 bin TL. Birçok üretici hayvan beslemek değil de hayvanını canlı olarak bahara çıkarma kederine düşecek. Bu et problemine yol açacak. Bu problemlerimize tahlil bulunması lazım.
– Dane buğday eken yok: Bölgede tarım faaliyeti diye bir şey kalmadı. Bütün köylü ekmeğini fırından alıyor, ya da un alıp pişiriyor. Köylünün ambarında bir kilogram un, buğday yok. Buğday arpa eken olmayınca saman da üretemiyoruz. Bunu yapacak işgücü yok esasen. Allah korusun savaş çıksa, bizim buralara bomba atmaya gerek yok. Herkes açlıktan kırılır.
cumhuriyet.com
Para Tahlil
