İkinci dalga hadiselerinin artması global toplumsal ve ekonomik yapıyı tekrardan tehdit etmeye başlamış durumda
İkinci dalga hadiselerinin artması global toplumsal ve ekonomik yapıyı tekrardan tehdit etmeye başlamış durumda. Bunun üzerine yapılan IMF ve Dünya Bankası toplantısından toplumsal ve ekonomik sistemi korumak için acil varlık alım programlarının artırılması talebi gündem geldi.
Kasım’da Biden’ın ve 2021’de aşının geleceği, önümüzdeki periyodu ülkeler ortasındaki asimetrik toparlanmanın şekillendireceği, sıradaki büyüme modelinin meçhul olduğu, ülkeler ortası eşitsizliğin artacağı, Biden seçilse de Çin ile ticaret gerginliğinin bitmeyeceği, acil varlık alım düzeneklerinin kalıcı hale gelmesi gerektiği ve gelişen piyasa tahvillerinin pandemi ortamında daha cazip olduğu biçiminde 10 değerli başlık öne çıktı. Yaşlanan nüfus ve doğum oranlarının azalması IMF raporunda yer alan global problemler ortasında yer alıyor. Nüfus yaşlandıkça, uygulanan mali teşviklerin işe yaramadığı ve kentler ortası kurulan ağların sürdürebilirliği risk altına girdiği de belirtiliyor.
Tahlil robotlar mı?
Şimdilik en iyi tahlilin “robotlarda” olduğu vurgulanırken robotların daha süratli ilerlemesi/geliştirilmesi gerekiyor. Genç nüfus göçü ise elimizdeki en mantıklı tahlil. Ama, günümüzde yapılan popülist ve milliyetçi siyasetler genç nüfusun göçünü de zorlaştırıyor. Bu da gelecekti global ekonomik modeli ve büyüme standartları üzerinde risk oluşturabilir.
Avrupa salgından kırılıyor
Son açıklanan datalara nazaran global olay sayıları 41 milyona yaklaştı. Böylelikle birçok ülke yoksullukla birlikte açlığında artacağından ötürü besin stoklamaya başlamış durumdalar. Günlük olay sayısı İtalya’da 15 bin 200 ve İspanya’da 16 bin 973 (vaka sayısında birinci 1 milyona ulaşan Avrupa ülkesi). Çekya’da “karantina” giren ülkeler listesine eklenirken ABD’de toplam olay sayısı 8 milyon 523 bin 602’ye yükseldi. Toplamda 226 bin 263 kişi hayatını kaybetmiş durumda. Yunanistan’da olayların genç nüfusu yayılması tasa verici bir durum. Türkiye’de, son bir günde, 2013 yeni hadise 1504 ağır hasta tespit edilirken 68 kişi hayatını kaybetti. Reuters dataların gerçekleri yansıtmadığını ve gerçek hadise sayısı hasta sayısının 5 katı olduğunu belirtti.
Yakın vakitte TR’nin tekrardan “tecrit” kısıtlamalarına geri döneceğini vurgularken içişleri bu durumu yalanlaması halk ortasında tekrardan bir belirsizliğe yol açabilir.
Aşı çalışmalarında son gelişmeler
Oxford aşı çalışmalarında Brezilya uyrukluğu bir deneğin ölmesi aşıya yönelik gelişen olumsuz haberler ortasında yer alıyor. Artan olaylarla bir arada ülkelerin borçluluk oranlarının da yükseldiği IMF raporunda vurgulanan noktalar ortasında yer alıyor. Son iddialara nazaran Avrupa iktisadının bu sene %7 küçülmesi beklenirken sıkıntılı kredilerin artması ve mali teşvikin gecikmesi durumu daha da aaşağıya çekebilir. Avrupa Merkez Bankası Lider Yardımcısı ise borçluluk artışıyla birlikte finansal risklerin de yükseldiğine dikkat çekti.
Petrol fiyatları düşebilir
İkinci dalga tasalarının petrol fiyatlarında istikrarsız yaratması göze çarpıyor. Her ne kadar OPEC ve OPEC+ petrol fiyatlarını 2020 sonuna kadar 40$ ve üzerinde tutmaya çalışacaklarını belirtse durum giderek zorlaşıyor. Yaşanan fiyat istikrarsızlığı ve artan olayların fiyatları baskılamaya devam etmesi petrol şirketlerini birleşmeye zorlayabilir. Sabah itibariyle ham petrol fiyatı %0,47 azalarak 39,84$’dan fiyatlanıyorken Brent %0,38 genişleyerek 41,57$’dan alıcı buluyor. ABD Petrol fonu (USO) %3,30 azalarak 28,09$’dan kapanırken 12 aylık petrol fiyat fonu (USL) %3,00 paha kaybederek 14,85$’dan süreç gördü (piyasa öncesinde reaksiyon alımlarının gelmesiyle %0,47 primlenerek 14,92$’a yükselmiş durumda).
2ci Dayanak Paketi’nde hala uzlaşma yok
Mnuchin ve Pelosi’nin iktisada dayanak paketi konusunda anlaşamaması ve Cumhuriyetçilerin durumun yakınına bile yaklaşmaması global piyasalarda belirsizlikleri tekrardan yükselterek satışları öne çıkardı. Rusya ve İran’ın seçime müdahale etmeye çalışması haberi de global finansal varlıklar üzerindeki satışları desteklemiş olabilir. Bunun üzerine ABD’nin, Brezilya’ya 5G ağını geliştirmek için Huaweii ile anlaşmaması durumunda 1 milyar $’lık ticaret muahedesi yapması da ABD – Çin gerginliğini yükseltebilir. Paket meçhullüğü üzerine altının ons fiyatı 1,915.54$’dan ve gümüş 24,93$’dan süreç görüyorlar. Her şeye karşın sirkülasyondaki para yerine fonlanan ölçünün rekor düzeylere gelmesi bütün global risklerin “tam olarak” fiyatlanmasına pürüz oluyor demek yanlış olmayacaktır.
İnançlı limanlara kaçış var
ABD endekslerinin baskı altında kapanmasına karşın iShares Asya 50 ve iShares Japonya dışında bütün Asya fonları ortalama %0,33 primli kapandılar. Artan belirsizliklerle riskten kaçışın yükseldiği bugün de Asya endeksleri, Singapur ve Tayvan, dışında satış baskısı altında süreç görüyorlar. İnançlı limanlara yönelik artan taleple 10 yıllık samuray tahvil getirileri %14,52 gerileyerek %0,026’ya düştü. 10 yıllık HK getirileri %9,03 düşerek %0,0534’ten süreç görüyorlar. HK tahvilleri Asya’da Japonya’dan sonra en fazla talep gören tahviller olarak dikkat çekiyor. Dolar/Yen 104,66 ve Dolar/Yuan 6,66 düzeylerine geri çekilerek güçlü seyirlerine devam ediyorlar. ABD’de artan belirsizlikler ve global hadise sayılarının yükselmeye devam etmesi Yen’in ve Yuan’ın seyrini destekleyebilir.
AB’nin Birleşik Krallık ile dansı devam ediyor. Görüşmelerin tıkanması üzerine Johnson “anlaşmasız ayrılmak için hazır olun” daveti yaparken AB’den “kendine gel” formunda ihtar geldi. Avrupa endeksleri dünü satıcılı kapattı. Bugün de vadeli fiyatları satış baskısı altındaki seyirlerine devam ediyorlar. 10 yıllık Fransa ve Almaya getirilerinde hafif yükseliş yaşanmış durumda. EURUSD paritesi de Euro Bölgesi’ndeki deflasyon ve gelmeyen mali paket baskısıyla 1,1853$’a kadar yükselmiş durumda. Avrupa endeksleri güne satıcılı başlangıç yapabilir.
Bugün ne olacak?
Güne müspet başlayan ABD ($) varlıkları için görünüm giderek zorlaşıyor. Paketin geçmemesi ve İran’la Rusya’nın seçimlere karışmaya çalışması haberi endekslerin tarafını aşağıya çevirdi. Gösterge endeks S&P 500 %0,22 azalırken 3,453.56$’dan kapandı. Bu sabah vadeli endeksler ortalama %0,40 azalarak satıcılı seyirlerine devam ediyorlar. ABD Dolar endeksinin vadeli fiyatı 92,70$’da gerilemiş durumda. VIX’in spotı 28,65$’dan kapanırken vadelisi 29,43$’dan alıcı buluyor. Daha evvel de dediğim üzere seçim yaklaştıkça oynaklıklarda yükseliş yaşanabilir. ABD tahvillerinde yakın vadelilerden çıkışlar yaşanırken 10 ve 20 seneliklere olan talep yükselmiş durumda. ABD’de gerçekleşme ihtimali olan “mavi dalga” senaryosuna nazaran FED’in faizleri beklenenden daha erken artırması da, verilen çok kredilerden ötürü, global finansal sistemi zora sokabilir. S&P 500’e teknik olarak bakarsak endeksin 5 ve 10 günlük üstel ve kolay hareketli ortalamalarının altında hareket ettiği görülüyor. Aşağı taraflı ivmenin devam etmesi kısa vade de endeksin istikametini büsbütün Güney’e çevirebilir. Ortalamalar ortasında sıkılaşma da bu durumu destekleyebilir. Teknik indikatörler ortasında STOCH “aşırı satım” sinyali veriyorken ADX’in “sat”, Williams%R’ın, CCI’ın ve RSI’ın “normal” sinyallerini vermesi, haber akışıyla bir arada, satışları destekleyebilir. 3,451.90$ pivot 3,468.15$ direnç ve 3,426.87$ dayanak düzeyleri olarak görünüyor.
ABD’nin eksi de kapanmasına karşın iShares ÇEŞİT fonu 123.36K’lık süreç hacmiyle %1,32 yükselerek 20,79$’dan alıcı buldu ve global piyasalardan olumlu ayrıştı. BIST 100 ise dünü 4,15 milyarlık süreç hacmiyle %0,09 yükselerek 1,211.51 TL’den fiyatlandı. Bankacılık en fazla primlenen kesim oldu. PPK’dan 200 bps faiz beklentisi hem dövizin gerilemesinin hem de endeksin pahalanmasının ana nedeni olarak görülüyor. Bugün OruçReis için tekrardan NAVTEX ilan edilmesi üzerine Dolar/TL 7,82 ve Euro/TL 9,27’ye yükselmiş durumda. Reuters ve Bloomberg haberlerinde Biden’ın, Erdoğan ve TL’yi zora sokacağı belirtilmesi üzerine TL varlıklar üzerindeki baskı gelecekte artabilir. Verilen kredilerin yapılandırılması üzerine bankalara gelen “ödeyemiyoruz” haberleri de bankacılık için riskleri tekrardan artırabilir. Teknik açıdan bakacaksak endeks her ne kadar üstel ve kolay hareketli ortalamalarının üzerinde hareket etse de düzeyler birbirine yaklaşarak sıkışma ihtimalini yükseltebilirler. İndikatörlerde “aşırı alım” (STOCH, RSI, Williams%R) sinyallerinin devam etmesi ve CCI düzeyinin “al” sinyalini vermesi de yakında satışları tetikleyebilir. Endeks güne, dövizin tekrardan hareketlenmesiyle, yatay başlayabilir.
Can Ilker
Ekonomist
Makro Araştırmacı / Stratejist
#sabahbulteni
Para Tahlil
