COVID-19 pandemisinin ekonomik hayata tesirlerini azaltmak gayesiyle mart ayının ikinci yarısından itibaren alınan tedbirler istihdam ve üretimde tesirini gösterdi. İkinci çeyrekte küçülme yüzde 10’un altında kalırken, işten çıkarma yasakları ve kısa çalışma ödeneği dayanaklarıyla işsizlik artışı da durdu.
Bu periyotta sağlanan 6 ay ödemesiz kredi dayanağı ile vergi yükümlülüklerinin ertelenmesi ise gerçek bölümü finansman tarafından rahatlattı. Fakat, içinde bulunduğumuz eylül ayından itibaren kredilerdeki geri ödemesiz devrin sona eriyor. Takip eden; ekim, kasım ve aralık aylarında ise ertelenmiş vergilerin ödeme devri cari periyot vergileriyle çakışacak.
24 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Metot Kanunu bildirisi ile COVID-19’dan etkilenen dallara yönelik zorlayan sebep hali duyuru edilmiş, bu kesimlerin KDV ve Muhtasar ödemeleri Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ertelenmişti. Tıpkı periyotta çıkarılan finansman dayanak paketiyle de gerçek kesime 3-6 ay ödemesiz kredi dayanakları sağlanmıştı. Toplumsal Hayata Takviye kampanyası kapsamında ise belli bir düzeyin altında geliri olanlar için birinci taksiti 2021 yılı Ocak ayında başlamak üzere kredi imkanı sağlanmıştı.
Tekrar takvime bağlansın, ödenebilir taksitlere bölünsün
İş dünyası temsilcileri ve mali müşavirler, ertelenen yükümlülüklerin yılın son çeyreğinde cari periyot vergileriyle birleşerek ödenmesinin çok mümkün olmadığı görüşünü savunuyorlar. Haziran ayından itibaren olağanlaşmaya dönüş başlamakla birlikte, birçok kesimde şimdi işlerin istenilen düzeye gelmediğini belirten temsilciler, bu şartlarda birçok firmanın yükümlülüklerini yerine getiremeyeceği ikazında bulundular. Temsilciler, bu ödemelerin tekrar takvime bağlanarak ödenebilir taksitlere bölünmesinin bir nebze olsun rahatlama sağlayacağını tabir ettiler.
Özdebir: Mahsuplanabilecek sanal kredi kullandırılsın
Ankara Sanayi Odası (ASO) Lideri Nurettin Özdebir, TOBB Sanayi Odaları Kurul toplantısında istisnasız bütün liderlerin üyelerden gelen talep doğrultusunda ötelenmiş vergilerin yine yapılandırılması istikametinde görüş bildirdiğini söyledi. Bankaların krediler konusunda müşteri sicillerinin bozulacağı gerekçesiyle, borçların ödenebilir hale getirilerek yapılandırılması tarafında istekleri olduğunu lisana getiren Özdebir, “Bozulmuş yapılandırmaların yine yapılandırılması yanı sıra stok affı üzere devletle uzlaşmanın tesis edilecek yeni bir modele muhtaçlık olduğu konuşuluyor” dedi.
Merkez Bankası’nın sıkılaştırma siyasetiyle birlikte bankaların mevcut kredi limitlerini kullandırmaktan bile imtina etmeye başladıklarının altını çizen Özdebir, “Sürdürülebilir büyüme açısından, imalat sanayi kredi kanallarının açık tutulması lazım” diye konuştu.
Kamuya borcu olan birebir vakitte KDV alacağı olan firmaların belli vadelerde alacaklarına karşılık sanal kredilendirilmesi gerektiği tarafındaki tahlil teklifini tekrarlayan Özdebir, “Piyasada dolaşacak bu sanal kredi, piyasa aktörlerinin birbirlerine olan borçlarının da mahsuplaşılmasına imkan sağlayacak” sözlerini kullandı.
Yılın son çeyreğine yığılan ödemelerin, birçok firmanın sicilini bozacağı üzere iş yapma kabiliyetini de zayıflatacağını bildiren Özdebir, “Odalarımız, yine uzlaşma yapılacaksa, vergi barışı olacaksa 2020’nin tamamını kapsayacak halde yapılması gerektiğini düşünüyor” halinde konuştu.
Baran: Ödenebilir kesimler halinde vakte yayılmalı
Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran da “COVID-19 hem üretimi hem de ticari hayatı olumsuz etkilemeye devam ediyor” diyerek, şunları kaydetti: “Hükümetimizin bunun tesirlerini azaltmak için aldığı tedbirler piyasada tesirini ziyadesiyle hissettirdi. Fakat tedbirler sebebiyle, kantinciler, servisçiler, yemek işletmecileri, kuaförler üzere meslek kümelerinden bir kısmı hiç işine başlayamadı, bir kısmı da yüzde 20-30 kapasite ile çalışmak zorunda. Stratejik ehemmiyeti yeni anlaşılan medikal kesimi ise hastanelerden alacaklarını tahsil edemiyor. Bu yüzden iktisat idaremizin, gerçek kesimin elini rahatlatıcı adımlar atarak, biriken yükümlülükleri, ödenebilir kesimler halinde vakte yayması, ekonomimiz, iş barışı ve istihdamın korunması ismine yararlı olacaktır.”
Sezer: Ekonomi şimdi rayına oturmadı
Aktüel Küme Idare Şurası Lideri YMM Yılmaz Sezer, pandemi sürecinde kimi vergilerin ve yasal yükümlülüklerin yerine beyanname verme ve ödeme yükümlülükleri ertelendiğini hatırlattı. Sezer, son olarak getirilen, kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi uygulamalarının da uzatıldığına dikkat çekerek, tüm bunların iktisadın hala rayına oturmadığını gösterdiğini söyledi. Bu şartlarda ertelenmiş vergi ve gibisi ödemelerin gerçekleştirilemeyeceğini lisana getiren Sezer, bunların bir takvime bağlanarak, ödenebilir halde tekrar yapılandırılmasının gereksinim olduğunu anlattı.
Duman: Bozulmuş yapılandırmalar da takvime bağlanmalı
OSTİM Organize Sanayi Bölgesi Endüstrici İşadamı ve Yöneticileri Derneği (ORSİAD) Genel Sekreteri ve Mali Müşavir Mehmet Duman, “Yığılan ödemeler, üreten kesim üzerinde önemli baskı oluşturmaktadır. Firmalarımızın büyük çoğunluğu kısa müddet sonra ödemesi başlayacak olan mali yükün altından nasıl kalkacağını bilmemektedir. Salgının tesiri devam ederken sanayicimiz; işadamımız ve esnafımızın beklentisi mevcut durumun göz önüne alınarak, bilhassa kamu borçlarıyla ilgili taksitlendirmeyi içeren yeni bir yapılandırmaya gidilmesidir” diye konuştu.
Sadıkoğlu: Yeniden yapılandırma gerçek bölüm için çok kıymetli
Tüm dünyanın sıkıntı bir dönemeçten geçtiğini söyleyen Malatya TSO Lideri Oğuzhan Cet Sadıkoğlu, “Gelinen noktada durmayan çarkların ivmesini artırabilmek için, üst üste gelen borçların, yine yapılandırılması büyük kıymet arz ediyor. Dünyada kimi ülkelerin yaptığı üzere faizsiz finansman dayanağı ve direkt dayanak de bir seçenek olarak düşünülmeli ” dedi.
TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu: Vergi barışına muhtaçlık var
Genel olarak vergi afları ve ödeme kolaylıkları üzere düzenlemelerin vergilerini nizamlı ödeyen mükellefler nezdinde olumsuz bir algısı olsa da bütün dünyada genel kabul gören unsur büyük kriz periyotlarından sonra bu cins düzenlemelere muhtaçlık duyulduğu istikametinde. Türkiye iktisadı bilhassa ikinci çeyrekte resmi datalara nazaran yaklaşık yüzde 10 oranında küçüldü. Öteki taraftan döviz kurlarındaki artış nedeniyle yurtdışından ithal edilen malların fiyatlarında artışlar oldu ve cari ve/veya geçmiş periyotta yabancı para üzerinden yapılan borçlanmalar münasebetiyle büyük işletmelerin çoğunluğu ikinci süreksiz vergi devrinde bilançolarını ziyanla kapattı. GSYH’nın küçülmesinin bir tesiri kamu maliyesi açısından vergi gelirlerinde azalma sonucu getirdi. Hasebiyle bu iktisadi şartlarda bir taraftan cari periyotlara ilişkin vergi ödemeleri öbür taraftan mart, nisan ve mayıs aylarına ait vergi ödemeleri ile faizsiz kredi ödemelerinin geri ödenmeye başlaması ve iktisadın şimdi tam olarak toparlanmamış olması münasebetiyle mükellefleri ödemelerinde zorluklar yaşayacaklardır.
Kâr hissesi yasakları da kapsamda olmalı
Ödeme yapılamaması halinde gecikme artırımlarının devreye girmesi, haciz uygulamalarının artması üzere durumlar dikkate alındığında devlet ile mükellefler ortasında ihtilafların artmaması için bir vergi barışına, vergi borçlarının ödenmesine kolaylık sağlanmasına ait kapsamlı bir düzenlemeye muhtaçlık duyulduğu açık.
Öbür taraftan sermaye şirketlerinde 30 Eylül 2020 tarihine kadar makul şartlarda kâr hissesi dağıtım yasağı da getirilmişti. Bu nedenle düzenlemenin geniş kapsamlı olması ve sıkıntı günlerde işletmeden kâr hisselerini dahi çekmelerine ait kısıtlamalara uyamayan mükellefleri de kapsaması önerilmektedir.
dünya.com
Para Tahlil
