2020 yılında pandeminin tesiriyle yılın birinci yarısında gelişen ülkelerin pay senetlerinden besbelli çıkış yaşanmıştı. IIF’in günlük olarak data açıklayan gelişen ülkelerden derlediği seriye nazaran, Mayıs sonu itibariyle pay senetlerinden 66.9 milyar dolar, tahvillerden de 29.4 milyar dolar çıkış yaşandı. (Grafik 1) Haziran ayından itibaren iktisatların açılması ile kısa bir mühlet fon girişi yaşansa da, sonrasında ABD seçimlerine yönelik belirsizlikler ve küresel olarak koronavirüs olay sayılarının artması ile risk iştahı tekrar aksiye döndü.
Kasım ayında ise, hem aşı konusundaki gelişmeler, hem de ABD seçimlerinde Biden’in kazanması ile küresel risk iştahı güçlendi. Bu doğrultuda, Ekim sonundan 24 Aralık’a kadarki devirde gelişen ülke pay senetlerine 50.6 milyar dolarlık, tahvillere de 4.8 milyar dolarlık giriş oldu. Fakat bu girişten sonra bile yabancı yatırımcıların gelişen ülkelerdeki pay senedi konumu, 2020 başından 18.4 milyar dolar, tahvil konumu da 22.0 milyar dolar daha düşüktür. Bu da gelişen ülkelere yeni yılda da portföy girişleri için bariz alan olduğunu düşündürmektedir.
Türkiye’de ise DİBS, eurobond, pay senedi ve şirket tahvillerinden Ekim sonuna kadar fon çıkışları devam etmiştir. Bahsettiğimiz yatırım kümelerinden 2020 yılındaki toplam fon çıkışı Ekim sonu itibariyle 22.0 milyar dolara ulaşırken, bunun 7.6 milyar doları yurtiçi devlet tahvillerinden, 5.8 milyar doları pay senetlerinden, 4.6 milyar doları şirket tahvillerinden, 3.9 milyar doları da devlet eurobondlarından olmuştur. (Grafik 2)
Bunların yanında, BDDK’nın açıkladığı bankaların bilanço dışı döviz durumu ve bizim hesapladığımız TCMB’nin swap ölçüsündeki değişimden, yurtdışı yerleşiklerin kısa vadeli swap durumlarındaki değişimi hesaplıyoruz. Bu kanaldan Ekim sonuna kadar 23.2 milyar dolarlık tekrar yüksek bir çıkış olduğunu hesaplıyoruz. Yani Ekim sonu itibariyle, üstte bahsettiğimiz tahvil, eurobond ve pay senetleri ile birlikte yabancı yatırımcıların toplam portföy çıkışı 45.2 milyar doları bulmuştur.
Kasım ayında hem küresel risk iştahı güçlenmiş, hem de yurtiçinde iktisat siyasetleri enflasyonu düşürmeyi ve istikrarlı piyasa görünümünü dayanaklar bir görünüm almıştır.
Bunların tesiri ile fon girişlerinin bariz olarak güçlendiği gözlenmektedir. Ekim sonundan, en son açıklanan 25 Aralık tarihine kadarki devirde pay senedi, tahvil ve eurobond kanallarından toplam 8.0 milyar dolarlık, swap (carry trade) kanalından da 10.8 milyar dolarlık, yani toplam 18.8 milyar dolarlık fon girişi olduğunu esaplıyoruz. (Grafik 2) Lakin bu girişlerden sonra bile yabancı yatırımcıların toplam portföy yatırımları 2020 başına nazaran 26.4 milyar dolar daha düşük düzeydedir. Yani gelişen ülkelerdeki görünüme misal halde, fon girişi için hala bariz alan olduğu anlaşılmaktadır.
Yurtdışı kaynaklı güçlü fon girişine karşın, yurtiçi yerleşiklerin döviz alımları devam etmiştir. Altın ve parite tesirinden arındırdıktan sonra, yurtiçi döviz mevduatının Temmuz ortasından 25 Aralık’a kadarki periyotta 24.3 milyar dolar arttığı, bunun 19.5 milyar dolarlık yüklü kısmının bireylerden kaynaklandığı gözlenmektedir. Son 3 haftada ferdi yatırımcıların ortalama DTH artışının 0.4 milyar dolara yavaşladığı gözlenmektedir. Ayrıyeten, TCMB’nin efektif deposunda Ekim sonundan beri gözlenen 0.4 milyar dolarlık artışın da işaret ettiği üzere, son haftalardaki artış efektif girişi ile de ilgili olabilir.
Sonuç olarak, yılın başında yabancı yatırımcıların fon girişlerinin gücünü muhafazasını beklerken, yurtiçi yerleşiklerin döviz talebinin de yavaşladığını gözlemliyoruz. Bunun yanında, evvelki raporlarımızda incelediğimiz üzere dış borç ödemeleri de yılın birinci iki ayında düşüktür. Bu doğrultuda, döviz likiditesi görünümünün yılın başında destekleyici kalacağını kestirim ediyoruz.
QNB Finansbank İktisat Bülteni’nden alıntıdır
İktisatbank: 2020’nin özeti, 2021’in beklentileri
YORUM: TL niçin apansız güçlendi?
Kudret Ayyıldır: 2021 YILI DÜNYA İKTİSADI KEHANETLERİ
Dr. Murat Kubilay: “Sermaye akıyor fırsatı yakalamalıyız”
Para Tahlil