Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Ekim ayı enflasyon verisini pahalandıran Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Emre Alkin, çekirdek enflasyondaki yükselişe dikkat çekti. Bu yılın başından Nisan ayına kadar mutedil seyreden çekirdek enflasyonun son aylarda yükseliş eğilimine girdiğini belirten Prof. Dr. Alkin, “Bu da bize gösteriyor ki, mevsime bakılmaksızın her ay satın aldığımız mal ve hizmetlerin fiyatlarında yükseliş var. Ekim ayında fiyatı en çok artan eserler, çoğunlukla giyim ve ayakkabı eserleri oldu. Bilhassa kazak, hırka üzere eserlerde mevsimlik olarak yüzde 30’un üzerinde artış olması dikkat çekti. Öteki taraftan domatesin yüzde 38.60’la rekor kırdığını da görüyoruz” dedi.
Fiyatı en çok artan harcama kümeleri incelendiğinde giyim ve ayakkabı ile besin eserlerinin birinci iki sırayı aldığını vurgulayan Prof. Dr. Emre Alkin, ikinci sırada mobilya, mesken aletleri ve mesken bakım hizmetlerinin geldiğini, enflasyon sepetindeki eserlerin yüzde 77’sinin Ekim ayında arttığı, yüzde 12’sinin düştüğü, yüzde 10’unun da değişmediğini kaydetti. Ekim ayında fiyatı en çok düşen eserlerin ise yüzde 31 ile limon, yüzde 25 ile yurtiçi cinsler olduğunu kaydeden Prof. Dr. Alkin, “Fiyatı en çok düşen harcama kümelerine baktığımızda açıkçası pek de gözle görülür bir düşüş gerçekleşmediği anlaşılıyor. Cümbüş ve kültürde yüzde 0.09, alkol ve tütün mamullerinde ise yüzde 0.01 düşüş olmuş” dedi.
Global tarım-gıda fiyatları artıyor
Global ölçekte besin fiyatlarında yaşanan artışa da dikkat çeken Prof. Dr. Emre Alkin şunları söyledi: “Kötü bir haberim var: Pandemi sürecince mutedil seyreden dünya besin ve tarım eserleri fiyatları yavaş yavaş yükselmeye başlıyor. Türkiye’deki besin ve tarım eserleri fiyatları ise bu süreçte daima olarak yükseldi. Buradan hareketle rahatlıkla söyleyebilirim ki, bundan sonraki günlerde enflasyon açısından rahatlamak pek mümkün olmayacak. Çekirdek enflasyon yükselmeye devam ederken dünyada tarım eserlerinin fiyatlarının yükselmeye başlaması Türkiye için hiç iyi bir haber değil. Anlaşılan tek hane enflasyonu yakalamak uzun vadeli bir çabanın sonunda olacak.”
Merkez Bankası’nın aldığı son kararların enflasyonu tetikleyici yan tesirler doğurduğunu belirten Prof. Dr. Alkin şöyle devam etti: “Merkez Bankası’nın faiz artırmama konusundaki ısrarı ve öbür taraftan piyasadaki fonlama maliyetini kendi eliyle yükseltmesi, enflasyon üzerinde geçiş tesiri olan döviz kurlarının süratli bir halde artmasına neden oldu. Bu tesirin azalması ve döviz kurlarının sakinleşmesi için hayli bir vakit geçmesi gerekecek. Hasebiyle gelecek sene enflasyonun tek hane olması için verilecek gayretlerin iktisatta bir Pirus zaferi yaratma ihtimalini de göz gerisi etmiyor ve bu istikametteki uyarımı tekrarlamak istiyorum.”
Amerikan seçimleri etkileyecek
Merkez Bankası’nın kararlarının yanında Amerika’daki başkanlık seçiminin de enflasyon üzerinde direkt tesir yapacağını tabir eden Prof. Dr. Emre Alkin, “Biden’ın seçilmesi durumunda döviz kurlarının hareketi devam edecek ve enflasyon üzerinde olumsuz bir seyir oluşturacaktır. Bunu televizyon ve toplumsal medyadan sayısız kez tekrarladım. Amerikan lider seçimlerine para ve sermaye piyasaları ile makro ekonomik parametreler açısından maalesef kuvvetli bir hazırlık yapamadık. Merkez Bankası’nın son kararları hükümetin elini de zayıflatmış gözüküyor. Türk halkı yüksek enflasyonla yaşamaya devam edecek” değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Emre Alkin, Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı enflasyonun bu kere İstanbul Ticaret Odası endeksiyle uyumlu çıktığına da dikkat çekti. İki endeks ortasında son periyotta ahenk kaybolmuştu.
T24
Para Tahlil