Her ayın birinci Cuması ABD’de açıklanan resmi istihdam raporu, dünyanın en büyük iktisadının sıhhati açısından en değerli bilgileri verdiğine inanılarak piyasalar tarafından da kıymetle takip ediliyor.
Data öncesi, Reuters anketine katılan piyasa aktörleri, Nisan ayında, tarım dışı dalda, istihdam artışının en düşük 650bin, en yüksek ise 2,1 milyon kişi olmasını, işsizlik oranının ise %5,8 olacağını varsayım etmişler.
Gerçekleşme ise büyük bir standart sapmaya neden oldu: Tarım dışı istihdam medyan bazda yaklaşık 1 milyon kişi artması beklenirken gerçekleşme yalnızca 266bin kişi oldu. Geçen aya yönelik bilgiler de aşağı istikametli revize edilirken, işsizlik oranı da %6,1 yükseldi. Manşet sayıların, bu kadar büyük bir beklentinin olduğu bir ortamda, beklentiden bu kadar büyük bir oranla sapması, “acaba yanlış mı görüyorum” hissiyatını uyandırdı.
ABD iktisadının en kolay hali ile çok ısındığı, tahvil alımları ile verilen likiditenin azaltılması (tapering) gerektiği, hükümet harcamalarının enflasyonist olduğu, hatta ziraî emtia fiyatları ile baz metallerde görülen yükselişin global enflasyonun tamtamları çaldığı bir ortamda, faiz artışının da gerekli olduğu en üst perdeden konuşulurken, Nisan ayı istihdam raporu, tek söz ile şok etti.
Bilgi akabinde, bu kadar mali takviyeye karşın, Lider Powell’ın neler hissettiğini düşünmek bile istemiyorum. Bunun da sonucu olarak, tahvil alımının azaltılması ya da faiz artırımı üzere bahisleri şu kademede konuşmanın çok da bir esprisi olmadığını düşünüyorum.
Şok niteliğine haiz, bu kadar değerli ve yol haritasını değiştirecek güce sahip bir bilgi akabinde, global piyasalar istikamet bulmakta zorlanırken, büyük bir dalgalanma da yaşandı. Bizim birinci takip ettiğimiz, ABD 10 yıllık tahvil faizleri, data öncesi %1,56 düzeylerinden data sonrası %1,46 düzeyine kadar gerilese de, kalıcı olamayarak günü tekrar %1,56 düzeyine yakın tamamlamış oldu (neden sanki?).
Doların piyasa faizi olarak görülen 10 yıllık devlet tahvilin, günü düşüş gösteremeden tamamlaması hayli farklı. Sanki yalnızca bir aylık dataya çok da odaklanmamak mı gerekiyor? Sanki ABD iktisadının gücü yerinde mi?
Genel sınırları ile, 10 yıllıkları bir kenara bırakırsak, datanın beklentiyi karşılayamaması, ultra gevşek para siyaseti duruşunun devam edeceği inanışını kamçılayarak risk iştahının da artmasına neden oldu. Bu minvalde, dolar global bazda kıymet kaybederken, EURUSD 1,2160 ; GBPUSD paritesi ise 1,40 seviyesini aştı.
En kıymetli hareket ise, uzunca bir müddettir beklediğimiz değerli madenler cephesinde yaşanırken, yere göğe sığmayan baz metaller ile petrol fiyatlar ise bu sefer (ABD iktisadının sanıldığı kadar güçlü olmaması ile) satış baskısına boyun eğdi; brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 68 dolara yanlışsız geriledi.
Bültenimiz yarısından birçoklarını Cuma günü açıklanan bilgiye ayırmak zorunda kaldık. Umarım bize kızmadınız lakin üstteki satırlardan da anlaşılacağı üzere, bütün dinamikler alt üst oldu. ABD 10 yıllık failzer ne yapacağına karara vermedi. Dolar kıymet kaybetti. Baz metaller ile petrol geriledi, ümidi kesilen değerli madenler alanlara geri döndü. Yellen ile Powell üzüldü. Piyasaların, bol paranın morfin misali ağrıları kesmeye devam edeceği beklentisi ile yüzleri güldü. Tek söz ile tek bir data piyasalara ‘damga’ vurdu.
Her ne kadar tek bir aya ait data ile hareket etmek yanlışsız olmasa da (10 yıllık tahminen de en doğrusunu yaptı), bu bilgi FED’in para siyaseti duruşunu etkileyeceği hiçbir kuşku kaldırmıyor. En azından, şimdilik, ultra gevşek para siyaseti duruşu ne vakit bitecek yahut para muslukları ne vakit kısılacaktır sorusu giderilmiş oldu.
Dışarıda hava iyimsere dönünce, Türk Lirası üzerinde var olan kara bulutlar da bir nebze de olsun dağıldı. USDTRY kuru 8,24 düzeylerine kadar geri çekilirken, banka paylarında ağırlaşan alımlar ile (%3,1) BİST100 endeksi günü %1 yükselişle tamamladı.
Türk mali piyasaları, bu hafta Ramazan bayramı öncesinde kısa bir haftaya soyunurken, yurtdışı cephede ise gözler, ABD istihdam raporu akabinde Çarşamba günü açıklanacak ABD TÜFE, Perşembe günü ÜFE ve Cuma günü perakende satışlar datalarına çevrildi. Kelam konusu 3 datanın de zayıf sonuçlanması, dolar üzerinde ek baskı kurabilir. Baz tesiri nedeniyle, TÜFE enflasyonunu bu ay yüksek sonuçlaması bekleniyor.
Türkiye’de ise izolasyon önlemlerinin yavaş yavaş meyvesini vermeye başladığını görüyoruz. Sıhhat Bakanlığı datalarına nazaran günlük yeni hadise sayısı 15 bin hududuna kadar geileren, yapılan 100 testin olumlu olay ile sonuçlanma oranı %7,7 düzeyine geriledi.
USDTRY kurunda, 8,18 – 8,48 geniş bandının içerisinde salınım devam ediyor. Yurtdışı cephede havanın iyimsere dönmesi ile kurun bayram öncesi bir nebze de olsun gevşemesi olasılıklar dahilinde görülüyor. Lakin, orta vadeli bir bakış açısıyla, üst taraflı risklerin korunduğu istikametinde duruşumuzu koruyoruz.
Mali piyasalar, Cuma’dan sarkan bilginin heyecanı ile yeni haftaya da iyimser bir seyirle başlıyor. Haftaya günaydın diyen Asya piyasalarında, Hong Kong borsası hariç hakim renk yeşil. ABD borsalarının da vadeli süreçlerinde yükselişler görüyoruz.
Petrolün varil fiyatı, ABD istihdam verisi akabinde gerilemiş olsa da, ABD boru çizgisi operatörüne yapılan siber akının akabinde petrol ve gaz fiyatları tekrar haftabaşı yükseldiğini not düşelim.
Data takviminde içeride istihdam verisi takip edilebilir. Dışarıda ise değerli bir data görünmüyor.
Kaynak: iktisatbank.com
Para Tahlil