Geçtiğimiz hafta bu köşede girişini yapmaya çalıştığım değerli bir dönüşüm sürecinin başlangıcında bulunuyoruz. Vakit geçtikçe, mevzu biraz daha anlaşılır epeyce üzerine yapılan tartışmalarda hem artıyor hem şiddetleniyor. En yakın örneği ortak para ünitesi EUR üzerinden kopan son fırtına. Üstelik piyasa işlemcilerinden gelen bir reaksiyon tepkisinden bahsetmiyoruz. Direkt ECB’den gelen etki-tepki düzeneği işliyor. Gelin birlikte baş yoralım.
Evvel öykünün ismini koyalım: Fed’in Jackson Hole’da Lider Powell tarafından açıklanan yeni stratejisi gelişmiş ülke merkez bankacılığının geleceği açısından tarihi bir dönüşümü tabir ediyor. Hususun ayrıntı barındırması ve odak noktasının birinci etapta piyasa reaksiyonunun nasıl gelişeceği üzerine oluşması taşıdığı tartışma potansiyelinin anlaşılmasına imkan tanımadı. Lakin, vakit geçtikçe, biraz daha kapsamlı baş yoruldukça 2008-09 krizi sonrası Fed’in kendisi tarafından kurgulanan siyaset sistemine dayanak hedefli nasıl Amerikan Doları üzerinden ek yarar sağlama uğraşı içerisine girdiği ve bunu şimdilerde de kurgulamaya çalıştığı daha kolay anlaşılır oldu. Emsal süreçler, farklı sorun başlıkları. Kıssa tam olarak bu.
Yeni devrin en tanınan tartışma başlığı Fed’in kendisini sahneden sessiz sedasız çeker üzere görünse de aslında önemli manada gürültü yarattığı olacak. Bakın çoktan bu süreç EUR bedeli üzerine başladı bile. ECB cephesinden gelen açıklamalar ve sürecin Financial Times’da kaynaklara dayandırılarak oluşturulan makale üzerinden devam ettirilmesi net bir merkez bankacılığı bağlantı kanalının çalıştırılması kademeleridir. Öbür bir biçimde tabir etmek mümkün değil. Öte yandan EUR düzeyi üzerine yapılan tartışmaların birden fazla maalesef sağlıklı temellere dayanmıyor. Öncelikle spot piyasada oluşan EURUSD fiyatlaması üzerinden “değerli” yahut ”değersiz” diyerek tanımlamak yalnızca kolaycılık. Çünkü bunu bilhassa ABD-Çin sürtüşmesi ve ticaret üzerinde kurduğu baskılara yuan zayıflaması formunda yanıt veren PBOC öyküsünde de deneyim ettik ki kur üzerine yapılan değerlendirmelerde gerçek düzeydeki gidişat ve ticaret yüklü endeks ölçümlemelerine de bakmak gerek. Dahası, bu sürecin yeni bir trendi başlatıp başlatmadığını da anlamak gerekiyor. Yani, günlük konuşmaların ötesinde yapısal değişime odaklanmak daha hakikat.
ECB’nin işlettiği etki-tepki sistemi kendi içerisinde yanlışsız. Neden? Pandemi ile gayret sürecinde kendilerinden beklenmeyen ölçekte etkin halde hareket ettiler. Genişletilen mevcut programın yanında ek yeni varlık alımları da başlattılar. Böylelikle bölge borçlanma maliyetlerini düşürürken, kamu kısmına de salgına karşı koyma gayretlerinde oyun alanı açmış oldular. Devreye koydukları siyasetin aksaması şu an istedikleri son şey olsa gerek. Emsal durum küresel merkez bankacılığının her noktası için geçerli. Dahası, ECB’nin davetlerine AB uzun vakit sonra hakikaten “birlik” olmak tarifini karşılar biçimde Avrupa Kurtarma Fonu (AKF) sürecini devreye alarak karşılık verdi. Tüm bunlar olurken sürecin doğal yansıması da uzun yıllardır para siyasetlerindeki ayrışma ve büyüme performanslarının çizdiği fotoğraf kaynaklı zayıf seyreden bölge parası EUR için kıymet kazanımına taban hazırladı. Lakin, kaçırılan temel nokta ise şu: Bilhassa Haziran ayının ikinci yarısından bu yana global risk alma iştahı iki finansal eser üzerinden şekilleniyor; EUR ve ons altın.
Orkun Gödek’in Dünya Gazetesi’nde yayınlanan makalesinden alıntıdır…
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
