Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Salı günü, dünya iktisadının gelecek yılın sonuna kadar salgın öncesi düzeylerine geri döneceğini söylerken bu iyileşmenin ülkeler genelinde sistemsiz olacağını ve hasebiyle büyük risklerin devam edeceğini vurguladı.
İktisadın durumu hakkında yayınladığı son raporda OECD, koronavirüs aşılarındaki ilerlemenin, pandeminin başlamasından bu yana birinci kere görünümün iyileştiği manasına geldiğini söyledi.
“Önümüzdeki yol daha parlak lakin zorlu”
Virüs enfeksiyonlarını birçok büyük iktisattan daha iyi denetim altına alan Çin, bu ekonomik iyileşmeye öncülük edecek ve önümüzdeki yıl global büyümenin üçte birini oluşturacak. OECD, Avrupa, Japonya ve ABD’nin geride kalacağını, pek çok fakir ülkenin, bilhassa turizme güvenenlerin ziyan görmeye ve memleketler arası yardıma muhtaçlık duymaya devam edeceğini söyledi.
Kurum global iktisadın bu yıl yaklaşık %4,2 oranında küçüleceğini ve 2021’de tıpkı oranda toparlanıp sonraki yıl, yani
Aşılama kampanyaları, uyumlu sıhhat siyasetleri ve hükümetin mali takviyesinin, bu yıl %4,2’lik bir düşüşün akabinde 2021’de global GSYİH’yı % 4,2 artırması bekleniyor. 2022’de de global iktisadın %3,7 büyüyeceğini iddia ediyor. Kurum’a nazaran aşılar süratli bir biçimde hayata geçirilirse, inancı artırarak ve meçhullüğü azaltırsa iyileşme daha güçlü olacak.
Görünüm, hem üst hem de aşağı risklerle son derece meçhul olmaya devam ediyor. Olumlu tarafta, verimli aşılama kampanyaları ve ülkeler ortasında daha iyi işbirliği, aşının dünya çapında dağıtımını hızlandırabilir. Bilakis, virüsün birçok yerde yine canlanması, hükümetlerin, bilhassa tesirli aşıların dağıtımı yavaş ilerlerse, ekonomik faaliyet üzerindeki kısıtlamaları tekrar sıkılaştırmaya zorlanabileceğini hatırlatıyor. Aşı dağıtımı yahut ikincil tesirler hayal kırıklığı yaratırsa, inanç sarsılır. İktisadın ziyan görmesi şiddetli olabilir ve bu da global yayılmalarla birlikte kırılgan ülkelerin ve şirketlerin finansal karışıklık riskini artırabilir.
Pandemi dünya çapında ülkelerin sosyo-ekonomik dokusuna ziyan vermiş olacak. 2022’de birçok ülkede çıktının kriz öncesi beklentilerin %4 ila 5 altında kalacağı varsayım ediliyor ve bu da pandeminin değerli kalıcı maliyetlerini artırıyor. En savunmasız olanlar orantısız bir formda ıstırap çekmeye devam edecek. Daha küçük firmalar ve girişimcilerin iflas etme mümkünlüğü daha yüksek. Pek çok düşük fiyatlı çalışan işini kaybetmekte ve yalnızca işsizlik sigortası kapsamına giriyor zira yakında yeni iş bulma beklentisi zayıf. Yoksulluk içinde yaşayan ve ekseriyetle toplumsal güvenlik ağları tarafından daha az korunan beşerler durumlarının daha da berbata gittiğini izlemekteler. Daha az varlıklı geçmişe sahip çocuklar ve gençler ve bilhassa daha az nitelikli yetişkin çalışanlar, potansiyel olarak uzun müddetli hasarlarla birlikte, meskenden öğrenmek ve çalışmak için uğraş etmek zorundalar.
Aşılama dağıtımındaki gecikmeler, yeni virüs salgınlarını denetim etmede yaşanan zorluklar ve birinci dalgadan ders alamama, görünümü zayıflatacak.
Geri dönüş, virüsü denetim altına alan Asya ülkelerinde en güçlü olacak, lakin 2021’in sonunda bile birçok iktisat salgın öncesindeki 2019 düzeylerinden küçülmüş olacak.
Avrupa genelinde hükümetler, ikinci virüs dalgalanmasıyla başa çıktıkça ekonomilerini tekrar açıyorlar – lakin bu açılmalar sadece kademeli olarak ve kısmen gerçekleşebiliyor. Büyük Arnavut kaldırımlı caddeler, ekseriyetle tarihi kentleri elektriklendiren Noel pazarlarına konut sahipliği yapmak yerine bu bayram döneminde boş duruyor.
Ülkelere iktisat siyaseti konusunda tavsiyelerde bulunan OECD, bu ve pandeminin daha da kötüleştirdiği öteki çeşitten ekonomik eşitsizlikler konusunda ikazda bulundu.
Hükümetler, pandemiden en çok etkilenenlere yardım etmek için daha iyi hedeflemeyle siyaset araçlarını etkin olarak kullanmaya devam etmek zorunda kalacaklar. Halk sıhhati tedbirleri, döngüsel virüs salgınlarının ve ilgili kısıtlamaların tesirini sınırlamak için ikiye katlanmalı. Siyaset yapıcıların bölümleri, firmaları ve ilgili işleri canlı tutmak için daima mali takviye sağlaması da çok kıymetli. Son dokuz aydan alınan dersler, bu çeşit bir siyaset aksiyonunun uygun olduğu ve yerinde kalması gerektiği istikametinde. Para ve maliye siyasetinin, en azından sıhhat krizi öteki türlü uygulanabilir ekonomik faaliyetleri ve istihdamı tehdit ettiği sürece, birebir tarafta kuvvetli bir biçimde çalışmaya devam etmesi gerekli.
Sıhhat, eğitim ve iklim değişikliğiyle gayret üzere uzun vadeli yararlar sağlayan öbür alanların yanı sıra büyük eşitsizliklerin azaltılması için kamu kaynaklarının kullanılmasını tavsiye etti.
Hükümetlerin, virüsten ve akabinde gelen tecritlerden en çok etkilenen insanları desteklemeye devam etmesi gerektiğini ve hükümetlerin ekonomileri tekrar sıhhate kavuşturma gayretlerinin tesirini en üst seviyeye çıkarmak için global işbirliğine şiddetle gereksinim duyulduğunu söyledi.
Daha yüksek ve daha adil bir büyüme sağlamak için konuşlandırılırsa, siyaset aktivizminin bir kaygı kaynağı olması gerekmez. Kapsamlı mali takviye, kamu borç düzeylerini rekor düzeylere çekiyor, lakin borcun maliyeti rekor seviyede düşük. Görünüşün çarpıcı bir özelliği, mali dayanağın kapsamı ile ortaya çıkan ekonomik performans ortasında korelasyon olmaması ve bu da hepsinin akla yatkın kullanılmadığını düşündürmekte. Siyaset yapıcılar için en az üç öncelik olmalı. Birincisi, eğitim, sıhhat, fizikî ve dijital altyapı üzere temel eser ve hizmetlere yatırım yapmak. İkinci olarak, yoksulluk ve gelir eşitsizliğindeki artışı kalıcı olarak aksine çevirmek için kararlı adımlar atmak. Üçüncüsü, milletlerarası işbirliği: Dünya, global bir krizi tek ülkeli ve içe dönük aksiyonlarla çözemez.
Para Tahlil