Suudi Arabistan’ın başını çektiği Körfez ülkeleri ve Mısır’ın Katar’a üç buçuk yıldır uyguladığı ambargo bugün son buluyor. Suudi Arabistan ile Katar ortasında hudutların tekrar açılacağının açıklanmasının akabinde, bugün Suudi Arabistan’ın el Ula kentinde Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani’nin de katıldığı 41’inci Körfez İşbirliği Kurulu (KİK) Zirvesi’nde tarafların mutabakat imzalaması bekleniyor.
Mutabakata ABD Lideri Donald Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner’in arabuluculuk yaptığı belirtilirken, Katar Emiri el Sani’yi el Ula’da bizzat Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman karşıladı. Havalimanında çekilen manzaralarda, ikilinin geçmişteki tansiyonu ve toplumsal arayı bir kenara bırakarak samimi halde sarılması dikkat çekti. Suudi basını, Veliaht Prens Muhammed’in Katar Emiri’ne “Selam, selam. Suudi Arabistan Krallığı’nı nurlandırdın” dediğini duyurdu.
Türk üssünün kapatılması kuralı vardı
Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır, Haziran 2017’de radikal İslamcılar ile Müslüman Kardeşler’e dayanak verdiği ve İran ile yakınlaştığı gerekçesiyle Katar’la diplomatik münasebetleri askıya almış, Katar’a hudutlarını kapatarak ulaşımı durdurmuş ve Katar vatandaşlarını hudut dışı etmişti.
Suudi Arabistan öncülüğündeki küme, uyuşmazlıkların çözülebilmesi için 13 unsurluk bir talepler listesi duyurmuştu. Talepler ortasında Katar’a bağlı El Cezire televizyonunun kapatılması, İran ile münasebet düzeyinin düşürülmesi ve Türkiye’nin Katar’daki askeri üssünün kapatılması da yer alıyordu.
Mutabakat neyi içeriyor?
‘Körfez krizi’ dün, 2017’de patlak verdiği kadar ani bir formda son bulma yoluna girdi. Kuveyt Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamayla, Suudi Arabistan ile Katar arasındaki kara, deniz ve hava sonlarının açılması için uzlaşma sağlandığı, resmi muahedenin da bugün imzalanacağı duyuruldu.
Amerikan basınıysa, son aylarda İsrail’in bir dizi Arap ülkesiyle yaptığı olağanlaşma mutabakatlarının arabulucusu olan damat Kushner’in bu uzlaşmada da kıymetli bir rol oynadığını yazdı. Bugün imzalanacak mutabakatta, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’in, Katar’a uyguladığı ablukayı kaldırması bekleniyor. Katar’ın ise karşılığında, bu üç komşusuna açtığı davaları geri çekeceği belirtiliyor. Tarafların devlet medyası üzerinden birbirine karşı karalama kampanyalarına son vermeleri de bekleniyor.
Öte yandan, dorukta Mısır’ı da Dışişleri Bakanı Sameh Şükrü’nün temsil edeceği açıklandı.
İmza merasimi tüm dünyada merakla bekleniyor.
Suudi Arabistan’ın gözü Biden’da
Suudi Arabistan ile Katar ortasında olağanlaşma adımının, ABD’de Joe Biden’ın Başkanlık vazifesini resmen devralacağı 20 Ocak öncesinde gelmesi dikkat çekti. Riyad’ın bu adımında, Suudi Arabistan’a karşı Trump’tan daha sert siyasetler izlemesi beklenen Biden ile ilgileri yumuşatma gayretinin rol oynadığı değerlendirmesi yapılıyor.
Olağanlaşma kolay değil
Lakin Suudi Arabistan’ın ambargoyu kaldırması, Katar ile Körfez ülkeleri ortasındaki gerginliğin sona erdiği manasına gelmiyor. Bilhassa Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile Katar ortasında keskin ideolojik farklılıklar bulunuyor. BAE, bilhassa Müslüman Kardeşler’e dayanak verdiği gerekçesiyle Katar ile gerginlik yaşıyor. İki ülke Libya’da da farklı taraflarda yer alıyor.
Katar’ın Türkiye ile yakın bağları de BAE ve Mısır’da büyük kaygı kaynağı. Müslüman Kardeşler’i terör örgütü olarak kabul eden iki ülke, Türkiye ve Katar’ın bu örgüte verdiği dayanağı güvenliklerine tehdit olarak görüyor. Suudi Arabistan ve Bahreyn ise daha çok Katar’ın İran ile yakın alakalarından rahatsız.
Gazete Duvar, DW,AFP,AP/BK,JD
Para Tahlil
