Mehmet Tezkan: Dolar neden fırladı?

Haber kanallarının tartışmalarının alınana girmiyor fakat insanların konuştuğu tek bahis bu: Ne oldu da dolar uçtu, 7.70’lere merdiven dayadı, 8 liralara göz dikti?

Sebep ekonomik mi siyasi mi?

Mevzuyu tartışmadan evvel şu notu düşelim; pandeminin tesiri var ancak yüzdesi tartışmalı. Zira iktisat aslında krizdeydi, dolar/Euro pandemi öncesi baş kaldırmıştı. Bilgiler hayra alamet değildi.

Pandemi tuz biber ekti.

Gelelim meseleye…

Bugünkü içler acısı durumumuz (Gerçi iktidar gazetelerinin iktisat sayfalarına nazaran Avrupa’dan iyi haldeyiz. Birçok bahiste olduğu üzere ziraî büyümede de Avrupa ölçeğinde birçok ülkeyi geride bırakmışız) nasıl açıklanır/açıklanmalı?

Iktisat gözlüğüyle bakarsak.

BİR: Kasada döviz bitti. Merkez Bankası doları tutmak için rezervlerini yedi, bitirdi.

İKİ: Türkiye’nin borcu çok fazla. Ekim/kasım ayları ödeme periyodu, para yok.

ÜÇ: Enflasyon yüksek, gerçek faiz enflasyonun beş puan gerisinde. Tasarruf sahibi ister istemez yabancı paraya çıpa attı.

Daha birçok teknik sebep gösterilebilir. Benim alanım değil, temel problemler bunlar lakin.

Gelelim siyasi boyutuna…

Sorunun en temel nedeni MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin önayak olduğu yeni rejim. Cumhurbaşkanı’nın da duyuru ettiği dünyada eşi gibisi olmayan yeni rejim hem içte hem dışta güvensizlik ortamı yarattı.

Ne yerli yatırımcı ne yabancı yatırımcı yeni rejime itimat duymadı. Ellerini ayaklarını çektiler, bekliyorlar!

Sıcak para bile gelmeye ürküyor, dolara yüksek faiz verildiği halde.

Zira ülkede bütün ipler bir kişinin elinde, iki dudağı ortasında. Fiilen değil, cebren değil; yasal olarak, büsbütün legal.

Cumhurbaşkanı o kadar büyük yetkilere sahip ki, faizi indirin dediği vakit indiriliyor, piyasaya şu kadar döviz sürün dediği vakit sürülüyor, para basın dediği vakit basılıyor, kurumlar üzerinden al/sat süreci yapabiliyor, kararname ile istediği sistemi kurabiliyor.

Örnek mi?

En son, merkeze bağlı acil müdahale takımı ismi altında yeni polis gücü kurdu.

Meclis’in haberi bile yok!

Ülkenin yasal /siyasal yapısı bu olunca yabancı çekinceli davranıyor, gelmiyor, gelen de bir müddet sonra gidiyor. Gittiler esasen.

Yalnızca onlar değil yerli yatırımcı da gitti. İş dünyası parasını bu ülkede tutmuyor yanlışsız yurt dışına.

Sorunu açık net ortaya koyalım.

Bir ülkede bir kişi hem devletin başı, hem tek başına yürütme, hem mecliste en çok oyu alan partinin genel lideri, hem o partinin yavru partiyle oluşturduğu ittifakın başkanı, hem yargı atamalarında tek yetkili, hem ülkenin idari yapısını istediği üzere düzenleyen tek kişi, hem kamu bankalarının idare konseyi liderinin başkanı, hem ülkenin en büyük şirketlerinin işvereni, hem enerji devlerinin hakimi, hem…

Hem yazmaktan yoruldum.

Rejim /sistem bu olursa dolar da sekiz lira Euro da dokuz lira olur.

Kamu /özel bankalardaki hesaplara bakın döviz hesabında kaç para var, TL hesabında kaç. Döviz hesabı TL’yi geçmişse esasen iş bitmiş demektir.

Diyeceksiniz ki bu durumu görmüyorlar mı, anlamıyorlar mı?

İşte zurnanın zırt dediği yer burası. Herkes görüyor, Cumhurbaşkanı dahil fakat sorun ideolojik, siyasi.

Bu sebeple sorun siyasi mi ekonomik mi başlığını attım.

Bence siyasi, ideolojik.

Yarın Merkez Bankası yeni kararlar açıklayacak. Yerli, yabancı herkes biliyor ki alacağı kararlar çoktan Saray’da alındı. Para Şurası toplanmış üzere yapacak, karar almış üzere açıklama yapacak. Bu hali dünya alem biliyor bu sebeple Türkiye’nin yıllardır iki yakası bir ortaya gelmiyor.

Bu rejim sürdürülebilir bir ekonomik ve siyasi nizamı öngörmüyor.

Benden söylemesi, uyarması. En azından tarihe kayıt düşmesi.