Koronavirüs salgınıyla çaba ettiğimiz şu günlerde hayatımızı direkt ilgilendiren en değerli husus; hangi aşıyı kullanacağız, ne vakit aşı olacağız? Şu an itibariyle tek seçeneğimiz yalnızca Çin aşısı üzere görünüyor. Bu sözün Çin aşısına güvensizlik üzere algılanmasını istemem, kuşkusuz o da değerli bir aşı. Temel sorulması gereken, Türkiye üzere büyük bir ülkenin böylesine tek aşı seçeneğine mahkum olmasıdır.
Neden Türkiye’nin bu türlü bir çaresizlik imgesi sergilediğini anlayabilmek için galiba bu mevzuda kısa bir özete muhtaçlık var.
Biliyoruz ki şu an itibariyle iki Türk bilim beşerinin buldukları ve Amerikan Pfizer firmasıyla ortak ürettikleri “Biontech aşısı”nın üçüncü faz testlerinin orta sonuçları açıklandı. Tıpkı formda İngiliz AstraZenca ve Amerikalı Moderna firmalarının aşı çalışmalarının da üçüncü faz orta sonuçları açıklandı. Şimdilik en muteber aşılar da bunlar…
Hasebiyle ülkelerin büyük çoğunluğu bu aşılara yönelmiş bulunuyor. Başta ABD olmak üzere, AB, İngiltere, Japonya, Kanada üzere ülkeler Çin ve Rusya’nın ürettiği aşılar dışındaki bütün aşılardan siparişlerini vermiş durumdalar. Bize ise kala kala Çin aşısı kaldı. Buradan da şimdilik alabildiğimiz yalnızca 50 milyon dozluk bir miktar… Bu ölçünün tamamı geldiğinde bile fakat nüfusumuzun yüzde otuzuna fakat aşı yapabileceğiz.
Gelişmiş ülkeler dışındaki ülkeler bile vaktinde planlamalarını yapıp alternatifli bir formda aşı kontratlarını bir iki ay öncesinden imzalamışlar ve aşılama çalışmalarına başladılar. Artık kendimizi gelişmiş Avrupa ülkeleriyle kıyaslamaktan vazgeçtik… Lakin bir gerçek var ki en muteber aşıların alımı konusunda Meksika, Şili, Peru, Ekvador ve Kostarika üzere ülkelerin bile vaktinde kontratlarını yapıp siparişlerini vermeleri Türkiye ismine hakikaten hüzün verici. Demek ki “yerli ve ulusal masalları” anlatarak ‘büyük devlet’ olunamıyormuş…
Şayet salgınla çaba stratejinizi akıl-bilim ve şeffaflık üzerine bina etmemişseniz, meseleyi “70 ülkeye maske yardımında bulunduk” gibi bir şova dönüştürmüşseniz, daha da değerlisi paranız yoksa vaktinde aşı siparişi yapamaz ve sonunda Çin aşısıyla yetinmek zorunda kalırsınız. Evet fakirler ligine beğenilen geldiniz…
Pekala neden bu türlü oldu?
Zira biz memleketin bütün kurumlarının tek öndere bağlandığı, meselelerin tahlili için üstten talimat beklendiği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi üzere garip bir rejimle yönetiliyoruz. Bu rejimde kurumlara muhtaçlık yok… Şayet gerçek manada bir parlamenter sistem ya da kuvvetler ayrılığının, denge-denetlemenin olduğu bir başkanlık sistemiyle yönetiliyor olsaydık Sıhhat Bakanlığı daha işin başında salgınla gayret stratejisini belirler, şeffaf bir halde yönetir ve ülkenin gereksinimi olan aşıların alımını bütün uygar ülkeler üzere vaktinde yapardı. Ancak bizde rejim bu türlü işlemiyor, çünkü ne kadar ve ne vakit aşı alınacağına lakin cumhurbaşkanı karar verebilir.
Şayet gerçek manada demokratik bir hukuk devleti olsaydık kimin ne kadar özgürlüğe ve de adalete gereksinimi olduğuna devleti yönetenler değil, hukuk karar verirdi.
Şayet demokratik bir sistemle yönetiliyor olsaydık ülkenin iktisat siyasetlerini tek kişinin talimatlarıyla değil, ekonomik gerçekliklere hakim, piyasa koşullarını bilen liyakatli ekonomistlerin ortak aklıyla belirlerdik.
Galiba herkesin bildiği bir gerçeğin altını tekrar tekrar çizmek gerekiyor; şayet bir ülkede kimin ne kadar demokrasiye, ne kadar özgürlüğe, hangi kalitede ve ne ölçüde aşıya muhtaçlığı olduğunu tek bir kişi belirler hale gelmişse o ülkenin ne kendi halkı nezdinde, ne de dünya ülkeleri ortasında bir saygınlığının ve prestijinin olması mümkün değildir.
Unutmayalım ki enflasyon ve işsizlik sayılarını kağıt üstünde düşük göstererek, hadise sayılarının açıklanmasında şeffaflığa riayet etmeyerek prestij ve inanç kazanamayız. Hakikat haber yapan gazetecileri, müellifleri, niyet ve sivil toplum insanlarını cezaevine atarak, akademide farklı düşünenleri, konuşanları susturarak ülkenin prestijini arttıramayız. Yargıyı siyasallaştırıp mahkemelerin bağımsızlığına gölge düşürerek Türkiye’nin demokratik bir ülke olduğuna kimseyi inandıramayız. Toplumun belirli bölümlerini ötekileştirip düşman ilan ederek emniyetli bir ülke olamayız. Neredeyse dünya ülkelerinin büyük bir kısmıyla arbede ederek, düşman ilan ederek yalnızlıktan kurtulamayız.
Mehmet Ocaktan
Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
