Merkez Bankası bir müddettir sadece haftalık repo ihalesiyle bankaları fonladığı için TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti (ki bu Merkez Bankası’nın asıl faizidir) yüzde 15 hududunda bulunuyordu. Bu artırım sonrası yavaş yavaş yüzde 17’ye çıkacak üzere görünüyor.
Merkez Bankası, son iki ayda evvelki periyottan farklı olarak siyaset faizini önemli biçimde artırıyor ve bunu yaparken kimseye danışmıyor üzere görünüyor. Evvelki devirlerde bu türlü bir artırım yapılmadan evvel müsaade alınır ve ekseriyetle artırım öncesi siyasetçilerden faiz aleyhinde açıklamalar gelirdi. İktisat idaresinde değişiklik yapıldıktan sonra gelen iki faiz artırımında da bu yapıya uygun davranılmadı. Merkez Bankası idaresi ve siyasetle münasebeti açısından kabul edilebilir bir alakaya dönüşü temsil eden bu gelişmeyi önemsiyoruz.
Merkez Bankası’nın faiz kararından evvel bankalar, mevduat faizlerini yüzde 16 – 18 seviyesine yükseltmişlerdi. Enflasyonun yüzde 14’ü geçtiği ve önümüzdeki periyotta daha da yükseleceğinin beklendiği bir ortamda bu mevduat faiz oranları olağan kabul edilmeli. Bununla birlikte vatandaşın zihninde oluşan enflasyon oranı, açıklanan enflasyon oranından epeyce üstlerde olduğu için de bu faiz oranları hala döviz mevduatından TL mevduatına dönüş için kâfi görünmüyor.
Merkez Bankası’nın, çoklu faiz formülü uygulayarak piyasada belirsizlik yaratmayı son devirde bırakması ve siyaset faizini yükseltmesiyle TL, yabancı paralara karşı kıymet kazanmaya başladı. Kuşkusuz bu gelişme enflasyonist baskının biraz hafiflemesine yol açacak. Faiz artırımlarının ikinci olumlu tesiri risklerin azalması ve CDS priminin 500 küsur baz puandan 300 küsur baz puana düşmesi olarak gerçekleşti. Bu son artırımdan sonra büyük olasılıkla CDS primi biraz daha düşecektir.
Faiz artırımı iktisattaki bütün meseleleri çözecek sihirli bir değnek değil. Hatta borçlar, finansman maliyetleri üzere birtakım sıkıntıların da büyümesine yol açacak. İktisat biliminin en kıymetli kavramlarından birisi “vazgeçme maliyeti” (alternatif maliyet) denilen kavramdır. Bir şeyi yapmayı tercih etmişseniz bir diğer şeyden vaz geçiyorsunuz demektir. Ve o yapmayı seçtiğiniz şeyin gerçek maliyeti onun yerine yapabileceğiniz şeylerden vazgeçmiş olmanızdır. Faiz de böyledir. Faizi artırarak kuru düşürebilirsiniz lakin borç maliyetlerini de yükseltmiş olursunuz. O nedenle faiz artışı süreksiz vakit kazandırır, problemleri kökünden çözmez. Merkez Bankası doğrusunu yapmış faizi artırmıştır. Bundan sonra misyon siyasetçilerdedir. Zira ekonomik, toplumsal ve siyasal çerçevede gerçek manada yapısal ıslahatlara girmediğimiz sürece faiz artırmamızın sonu gelmez.
FÖŞ anlattı: TCMB Kararı, Döviz Kuru ve Enflasyon
TCMB faizleri yükseltti
Uzmanlar cevapladı: TCMB PPK bugün ne karar alacak?
Gerçek İktisat: Para siyasetinde beklenen faiz artışı ve para siyasetinin 2021 yansımaları
Para Tahlil
