Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) bir yıldan uzun müddettir ‘gayriresmi boykot’unu aşmaya çalışan Türkiye’deki ihracatçılar, artık de Kuzey Afrika ülkelerine ihracatta sorun yaşamaya başladı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) datalarına nazaran Fas’a ihracat geçen yıl 2.24 milyar dolar, Cezayir’e ise 1.86 milyar dolardı.
Yüzde 90 vergi
Hazır giyim ve konfeksiyon dalındaki firmalar son haftalarda başta Fas olmak üzere Kuzey Afrika ülkelerine ihracatta sorun yaşarken, ihracatçılar bilhassa Fas’ta son bir aydır gümrüklerde olağanın beş katına varabilen bekleme müddetlerinden şikayet ediyor.
Fas, Türkiye’den ithal ettiği 1200 kalem eserde gümrük vergilerinin yüzde 90’a varan oranda artırılmasına yönelik düzenlemeyi perşembe günü kabul etmişti.
Fas Ticaret Bakanlığı’ndan bir kaynağın verdiği bilgiye nazaran, dokuma ve hazır giyim eserlerini de kapsayan vergiler beş yıl geçerli.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Lideri Haydi Karasu, Fas’ın vergi kararını şöyle kıymetlendirdi: “Pandemiyle bir arada Avrupa’nın tedarik açısından ilgisinin Türkiye, Fas, Tunus, Cezayir üzere yakın ülkelere kaydığını gözlemliyoruz. Avrupalı markalar üretimlerini Çin’den Türkiye ve Kuzey Afrika ülkelerine kaydırmak istiyor. Bu ülkeler de bunu görüyor ve Türkiye’yi oyunun olabildiğince dışında tutabilmek ismine tarife dışı maniler çıkarıyorlar. Bilhassa son birkaç aydır Türk markalara ve üreticilere yönelik tarife dışı mahzurlar çıkardıklarını biliyoruz. Türkiye’yi Akdeniz çanağından eser tedarik etmek isteyen markaların radarına sokmak istemiyorlar. Fas’ın 1200 kalem esere ek vergi getirmesi de bu yaklaşımın sonucu”
Karasu, Fas’ın gümrük vergilerine ait düzenlemeyle birlikte Türk mallarının ülkeye girişini azaltarak, Türkiye lehine oluşan ticaret açığını da azaltmak istediğini belirtti
‘Taahhüt imzalatılıyor’
Türkiye ve Suudi Arabistan ortasındaki münasebetler, iki yıl evvel Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul konsolosluğunda öldürülmesinin akabinde daha da gerilmişti.
Suudi Arabistan Ticaret Odaları Lideri Ajlan Al Ajlan geçen hafta Türk eserlerine boykot daveti yapmıştı.
Ortalarında TOBB, TÜSİAD ve TİM’in de bulunduğu iş dünyasının sekiz çatı kuruluşu hafta sonunda yaptığı ortak açıklamada şu sözler yer almıştı: “Firmalarımızdan mal tedarik eden birçok Suudi firmasına, Türkiye’den ithalat yapılmaması için taahhütname imzalatıldığı da söz edilmektedir. Yeniden son devirde global lojistik firmaları da… müşterilerini uyarmakta, Suudi gümrüklerinde yalnızca Türkiye’den gelen eserler için çok uzun müddet bekletilmeye hazır olmalarını ve hatta Türkiye’den ithalatın engellenebileceğini belirtmektedir.”
‘Tarife dışı işlemler’
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Konfeksiyon ve Hazır Giyim Meclisi Lideri Gurur Fayat ise ‘gayriresmi boykot’lara ait şu değerlendirmelerde bulundu: “Kuzey Afrika ülkelerinde yeni başlayan bir tarife dışı süreç kelam konusu. Ortada resmi bir evrak yok. Lakin üyelerimizden, Laleli’den, Osmanbey’den o bölgelere mal yollayan üyelerimizden birtakım serzenişler duyuyoruz. Malların bekletilmesi, ‘Onun gümrüğü vardı, bunun gümrüğü vardı’ gibi tarife dışı süreçler yapma yoluna gitmek üzere. ‘Bu mal gümrüklü‘ deyip tarife dışı birtakım süreçler yapmaya çalışmaları, bu tartışma sebebiyle malların içeri alınmadığı ile ilgili üyelerimizden gelen bilgiler var. Son devirde bu türlü bir sorun oldu. Ticaret Bakanlığı’na bilgi sunma kararı verdik.”
’15 günlük bekleme’
Laleli Endüstrici ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Lideri Giyasettin Eyyüpkoca ise, bölge ülkelerine ihracatta sorun yaşadıklarını ve malların gümrükte bekletilme müddetlerinde önemli yükselişler olduğunu belirterek bölgedeki siyasi gelişmelerin ticareti de etkilediğine işaret etti.
LASİAD lideri, şöyle konuştu: “Maalesef şu an Ortadoğu’da çok karışık bir durum kelam konusu. Siyasi manada herkesin bir safı, duruşu var. Bilhassa Suudi Arabistan, BAE bir taraf oldu, biz bir taraf olduk. Ortadoğu’daki ülkelerin bir kısmı onlardan yana hal koydu, bir kısmı bizden yana hal koydu. DTÖ kuralları gereği resmi olarak, evraklı biçimde aslında ticareti engelleyemezler. Hasebiyle ağırlaştırma, yavaşlatma, tam sayım uygulamasına geçme üzere birtakım şeyler uygulanıyor. Bilhassa Fas kısmında bu çok fazla. Cezayir’de de var, Tunus’ta bir ölçü daha az.”
Kuzey Afrika’daki durumun bilhassa son bir buçuk aydır biraz daha tırmandığını söz eden Eyyüpkoca, şöyle devam etti: “Fas’ın esasen öteden beri katı bir durumu kelam konusu. İçeride üretimi daha fazla destekleyebilmek için bilhassa gümrük vergileri noktasında yüksek tarifeler uyguluyor. Lakin Fas’ın Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır denkleminde yer alması bize karşı tutumunu biraz daha zorlaştırdı, eskiye nazaran daha da sertleşti. Firmalarımızdan haftalık ya da 15 günlük bilgilendirme alıyoruz. Geldiğimiz noktada Afrika’nın o bölgesinde bir yavaşlatma, ağırlaştırma aksiyonu var… Mal girişi var ancak zorlaştırarak. İki günde gidecek mal 12 günde gidiyor, beş günde gidecek mal 15 günde gidiyor.”
Ticaret Bakanlığı mevzuyla ilgili açıklamada bulunmazken, Fas ve Cezayir Ticaret Bakanlıkları’ndan da şimdi bir yorum yapılmadı.
diken.com
Para Tahlil
