Kamuya olan borçların damarlarını da içeren kanun tekliflerine, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin oluşturduğu tesirlerin dağıtımlarına yönelik bileşenler içerir. Buna göre, Kahramanmaraş zelzelesinin tahribatini isletmek hedefle organlariyla vergi mükelleflerine verilen vergi teskilatlerine bir kez mahsus yüzde 10 kesinti yapılacak.
TBMM Genel Konseyinde, Kimi Alacakların Tekrar Yapılandırılması ile Birtakım Kanunlarda Sürüm Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 12 katılımcısından oluşan birinci bölüm kabul edildi.
Teklife verilen unsurlara rehberlik, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin oluşturduğu tesirler esasına göre Vergi Adap Kanunu kapsamında yapılacak ve ödenecek taksitlerin mühletleri birer ay uzatılacak. Zorlayan sebep hali ilan edilen vilayetlerdeki apartmanlara borçlu olanlar, zorlayıcı sebebin sona erdiği sonraki günün sonuna kadar başvuracak ve ödemelerini bu süreyi takip eden aydan başlamak üzere belirtilen süreyi ve içinde yapacak.
ekden sahibi, eşi, çocuğu yahut annesi ve babasından etkilenen hizmet erbabına, patronlar tarafından 6 Şubat-31 Temmuz 2023 tarihlerinde mevcut fiyat, prim, ikramiye üzere ödemelerine olarak birebir yapılan yardımlar ile 50 bin lirayı ele geçirin nakdi yardımlar prime temel faydaa dahil edilmeyecek. Bu yardımlar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi alınmayacak.
Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Yol Kanunu karar muhafazalarının muhafaza altına alınması, muhafazası ve ibrazı mecburi olan defter ve belgeleri içerenda zayi olan mükelleflerin, zayi evrakı için yetkili mahkemeye bölümleri mühleti 31 Temmuz 2023’e kadar uzatılacak. Bu dokümanın vilayet yahut ilçe yönetim heyetlerinden alınabilmesine imkan sağlanacak. Yeni defter açılışları kolaylaştırılacak ve yeni defterlerin tasdiki süreci noter harcı ve noterlik fiyatı alınmayacak.
Nedeniyle zorlayan sebep hali ilan edilen yerlerde faaliyet gösteren mülkle tasarruf ve ticari mülklerde bulunan yükümlülerin alacaklarının tahsilatında ortaya çıkan zorluklar nedeniyle şüphelü alacak tahsilatı ile ilgili alacakları hafifletecek.
Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki ticari işletme, ticaret işletmesi ve mağazalarının zelzele nedeniyle ticaret sicili müdürlüklerinde gerçekleştirecekleri işletmede, 31 Temmuz 2023’e kadar harç ve bu borçlara bağlı fiyat ile Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ilan fiyatı alınmayacak.
Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde yaşayanlardan ziyan gören esnaf ve sanatkarların ekonomik harcamalarına devam etmelerine sahip olmak için 31 Temmuz 2023’e kadar, esnaf sicil müdürlüklerinde yapacakları, terkin, tadil, sicil tasdiknamen döneminde harç ile sicil gazetesi ilan fiyatı alınmayacak.
Depremde yıkılan yahut ağır hasar gören binalar ile duruma gelen taşıtlara ait vergi ve katkı hisleri ile varsa bulara ait feri alacakları terkin edilecek. Taşıtlar üzerindeki vergi daireleriince konulan hacizler kaldırılacaktır.
Tek seferlik vergi
Kurumlar vergi mükellefleri tarafından 2022’nin tamamına ait kuruluşlar vergi beyannamesinde beyannamesinde ortaya çıkması durumunda, kurum çıkarmadan satıştan konuşmadan yapılan istisna ve indirim fiyatları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, devir çıkarma ile ödenmesiksizin yüzde 10 oranında; kurumlar vergisi istisnaları ile genelin elde edilen ve en az yüzde 15 oranında yükün getirdiği tevsik edilen istisna karlar üzerinden ise yüzde 5 oranında tek seferlik ek vergi alınmaz.
Depremden etkilenen 11 vilayet ile Sivas’ın Gürün ilçesindeki düzenlemeleri vergi mükellefleri kapsamı dışında tutulacak.
Hesap ve bu verginin birinci taksiti kurumları vergisinin ödeme mühleti içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenecek.
Hesaplanan kelam konusu vergi masrafları ve indirim olarak dikkate alınmayacak; kurumlar vergisi, süreksiz vergi ve tevkif suresi ile kesilen vergiler ile varsa yurt dışından yazılan vergiler dahil hiçbir vergiden mahsup girmesi mümkün olmayacaktır.
Söz konusu verginin, birinci taksiti kurumları vergisi ödeme süresi içinde, ikinci ise bu süreyi takip eden dördüncü ayda olmak üzere iki taksitte ödenecek.
Tam organ görevlilerinden elde edilen istisnası, dağıtım ve yardımlar dahil olmak üzere mimari istisna ve indirimler kapsamı dışında tutulacak ve ek vergi kapsamına dahilen mükellefler belirlenecek.
Teklifle, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK), vilayet özel yönetimleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı (YİKOB) ile ilgili alacaklara kartları imkanı mevcut değildir.
Alacaklar için 31 Aralık 2022 tarihi temel alınırken, vergiler, vergi cezaları, idari ve isimli para cezaları, gümrük vergileri, sigorta primleri, toplu ödeme primleri, emeklilik keseneği ve kurum muhafazası, sigorta kapsamı primi, toplumsal güvenlik dayanak primi ile bu alacaklara ait her türlü faiz, artırım, gecikme artırımı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası üzere feri alacaklar dahil ediliyor.
Bu yönetimlerin Amme Alacaklarının Tahsil Yordamı Hakkında Kanun kapsamında takip ve tahsilat alınan diğer alacakları ile belediyelerin, su, atık su ve katı atık üzere alacakları da düzenleme kapsamında yer alıyor.
Teklifle ayrıyeten işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan ya da kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, makine, yerleştirme, demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanına ait düzenlemeye gidiliyor.
Düzenleme kapsamındaki Yİ-ÜFE aylık değişim oranları, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için harcama 31 Aralık 2004’e kadar toptan eşya fiyatları (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak 2005’ten itibaren üretici fiyatları (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1 Ocak 2014 ‘ten itibaren yurt içi fiyat üretici düzenlemesi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1 Kasım 2016’dan itibaren aylık yüzde 0,75 ücret ödeyecek.
Yapılandırılacak alacaklar
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, vilayet özel yönetimleri, belediyeler ve YİKOB tahsilat daireleriince takip edilen katılaşmış amme alacakları ve belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve duvar yönetimlerinin katılaşmış kaplama alacaklarının düzenlemelerinin yayımı prestijiyle vadesi geldiği halde ödenmemiş Yahudit tarihi ödeme bitirmei şimdi geçmemiş bulunan vergiler ve Vergi cezaları, idari para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Metodu Hakkında Kanun’a tutuklanması takip edilen alacaklar, gümrük vergileri ve idari para cezaları ile bu alacaklara ait her türlü faiz, artırma, gecikme artması, gecikme faizi, gecikme cezası üzere fer’i alacaklar alacaksı olacak.
İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden alacaklar da mutlak biçimli alacak olarak yapılandırılacak.
Her ulaşım için ödenecek olan MTV, taşıta ait idari para cezaları ile geçiş fiyatının en az yüzde 10’unun ödediği kaidesiyle taksit ödeme süresi fenni muayeneye verildiğine verilene.
Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara paketi ve mahkum iç lastiklerinin sürücüleri ve ithalatçılarının, çıktılarında kullanmaları gereken özel etiket ve kullanım kullanımları için mezarlar ve vadesi 1 Mart 2016’dan sonra gelen Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda yer alan bileşenlerine ait özel tüketim vergisi ve vadesi 1 Ekim 2020’den sonra gelen katma paha vergisi ile bu vergilere ilişkin beyannameden doğan damga vergisinin tamamının bedelleri kaidesi getiriliyor.
Belediyelerin su, atık su ve katı fiyatları ile bazı hizmetlerden elde edilen fiyat alacakları ile alınan kimi hisler ile büyükşehir belediyelerinin katı fiyatları ile su atık ve drenaj yönetimlerinin su ve atık su bedeli ile harcamalara katılması alacakları ve YİKOB’ların alacakları yapılandırılacak.
Düzenlemeden isteyenlerden, diğer koşulların yanı sıra dava açmamaları, davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları yasal düzenleme yapacak.
Söz konusu içeriklerde katılaşmamış yahut dava sürecinde bulunan amme alacakları da teklifin kapsamında yer alıyor. Buna tarihi, düzenlemenin yayımı prestijiyle birinci derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış yahut dava açma mühleti şimdi geçmemiş olan ikmalen, re’sen Yahudit İdarece yapılmış vergi tarhiyatları ile müşteri vergilerine ait tahakkuklar, istinaf yahut öğrenme mühletleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz yahut ziyarete giden geziyor yahut karar düzeltme talebi sınavlarını geçmemiş yahut karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen yahut idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile özel vergilerine ait tahakkuklar da yapılandıracak.
Teklifle yalnızca vergi cezaları/gümrük hükümleriyle ilgili idari para cezalarına ait olarak dava açılışında ödenecek Ücretler, düzenleme kapsamındaki idari para cezalarından ihtilaflı kişiler ile ecrimisillerden ihtilaflı olanların koridorları da düzenleniyor.
Düzenlemenin yayımlanmasının önceden başlatıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile değerlendirmeye devam edilecek. Bu kullanım süresinin sona ermesinden sonra, tarh edilen vergilerin muhafazası ve düzenlemeden elde edilmesi, ihbarname bildirimine bağlı dava ve ödeme süreleri belirlenerek kurallara bağlanıyor.
Buna bakım, düzenlemenin kapsadığı devirlere katılım nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın yüzde 25’ini belirtilen süre ve formda ödemeleri halinde cezanın kalan yüzde 75’inin tahsilatından vazgeçilecek.
Düzenlemenin kapsadığı periyotlara ait, yayımı sonuçlarının önceki karar kararıyla yahut izaha davet kapsamında verilip, ödeme tarafından koşulların açıklandığı beyannameler ile resen verilen beyannameler için kesilen ve düzenlemenin yayımlanmasının tarihi prestijyle bildirgesi gelmesin vergi cezaları hakkında da bu kararları verir.
Düzenlemenin yayımlamasının standart olarak tamamlandığı halde bu anda yahut bu çıkışından sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komitesi kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve bildirim incelemelerinin yapılması ve belirtilen meblağın, belirtilen mühlet içinde verildikleriyla tekliflerin kararlarından yararlanılabilecek.
Bu düzenleme kararlarından yararlanacak yükümlülükler, Vergi Yolu Kanunu’ndaki uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma, vergi cezalarında indirim, Gümrük Kanunu’nun uzlaşması, Kabahatler Kanunu’nun peşin ödeme hükmü ile Devlet İhale Kanunu’ndaki hüküm kararlarından yararlanamayacak.
Matrah ve vergi artırımı
Teklifte matrah ve vergi artırımı da düzenleniyor.
Mükelleflerce çeşitli sebeplerle noksan beyan yahut beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin aşikâr oran ve Tarifeler dahilinde beyan edilmesi sağlanıyor. Bu formda beyan edilecek gelirlere gidiş oran ve fiyatların tespitinde ekonomik gelişmelere paralel olarak tespit edilen matrahlar temel alınıyor.
Buna göre, mükellefler, Vergi Metot Kanunu’nda yer alan vergi cezaları ve gecikme faizlerine muhatap olmadan vergilerini ödeyebilecek. Artırımda bulunulan vergiler ve periyotlar için artırılan vergilerin ödemeleriyle vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak.
Matrah artırımında bulunan mükelleflerin beyannameleri ve üzerinden vergi hesaplanacak matrahlar için taban Tarifeleri belirleniyor, daha evvel ziyan beyan edilmiş olması yahut indirim ve istisnalar nedeniyle matrahın kalmaması yahut hiç beyanname verilmemiş veya ilgili yıllarda faaliyette bulunulmuş yahut gelir elde edilmiş olsa da bu harcamaların ve gelirlerin vergi dairesinin bilgisi dışında bırakılmış olması nedeniyle matrah bulunmaması halleriyle mükellefler tarafından beyan edilen matrahlara uygulanan oranlar sonucu bulunan matrahlara alt hudut getiriliyor.
Kurumlar vergi mükelleflerinin yanında bulunduklarında kurumlar vergi matrahlarının yanı sıra ilgili kanuna kaçış vergi tevkifatına tabi olan kar ve idareleri üzerinden tevkif edilen vergileri artırmaları hedefleniyor.
Gelir (stopaj) vergisi ve kurumları (stopaj) vergisine ait vergi ve matrah artırmak kararları düzenleniyor. Bundan faydalanan mükellefler nezdinde, arttırmamda bulunulan vergiyi ödemeyi kabul ettikleri vergilendirme periyotları ile ilgili olarak arttırma hususu ödemeler hasebiyle gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacak. Gelir kurumları ve vergi kanunlarını öngören kar düzenlemena yahut ana merkeze aktarılan meblağa bağlı ödemeler üzerinden yapılması gereken vergi tevkifatı kararlarına istinaden düzenleme kapsamında matrahlarını geliştirenlerin, kurum vergileri tarafından de matrah artırmalarında bulunmaları gerekir.
Katma kıymet vergileri, vergi artırmamın içinde bulunmaları ve ödemeleri halinde artırma, mevcut devirler için haklarında KDV istikametinden vergi inceleme ve tarhiyatına muhatap tutulmayacak. Artırıma temel alınan fiyat, yıl içinde verilen katma bedel vergisi beyannamelerinde belirtilen “hesaplanan katma kıymet vergisi”nin yıllık toplamı olacak. Hesaplanan KDV, indirimlerden önceki vergi meblağı olacak.
Düzenlemeden yararlanamayacak olanlar
Teklifle mükelleflerin matrah ve vergi artırımına ait olarak alacakları diğer konular da düzenleniyor. Matrah yahut vergi artırımında bulunan ve bu mevzudaki kurallar yerine getiren mükelleflerin defter ve evrakları incelenmeyecek ve artırıma bahis olan vergilerle ilgili olarak tarhiyat yapılmayacak.
Bu düzenlemeye göçmenlik matrah yahut vergi artırımında bulunulması, yayımlama kararları erken başlayan olan vergi incelemeleri ve değerlendirme süresine pürüz teşkil etmeyecek. Lakin belirsizde yer alan inceleme yapma kararına yönelik kararların gizli kalmasıyla vergi incelemeleri ve değerlendirme kararlarının düzenlenmesinin yayımını izleyen 7 iş günü içinde sonuçlandırılmasınaması halinde bu yetkiye devam edilmeyecektir. Bu mühlet içinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma ölçütleri dikkate alınmayacak.
Vergi Adap Kanunu’ndaki “defter, kayıt ve evrakları yok eden yahut defter sahifelerini yok ederek yerine diğer yapraklarını koyanlar yahut hiç yaprak koymayanlar yahut akıntıların asıl yahut suretlerini büsbütün yahut artması olarak yürütenlerin”, çıkan kanunda yer alan yükseliş fiillerini ortaya çıkarmaları, cürmünden karar Verilenlerin ve haklarında terör yapılarına yahut Ulusal Güvenlik Kurulunca ulusal korumaya karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum yahut kümelere topluluk, mensubiyeti yahut iltisakı veyahut zararlarının detayları adlı makamlar, genel kolluk güçleri yahut Mali Kabahatleri Araştırma Heyeti Başkanlığınca yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı kabahati yahut aklama hatası kapsamında inceleme ve araştırma talep edilenler bu düzenlemenin matrah yahut vergi artırımına ait kararlarından yararlanamayacak. Matrah ve vergi artırımı üzerine hesaplanan vergilerin aylık devirlerde azami 12 eşit taksitte ödenmesi gerekiyor.
Matrah ve vergi artırımı münasebetiyle verilen beyannamelere ilişkin damga vergisi, matrah ve vergi artırımı sonucu tahakkuk eden vergilere ait birinci taksit ödeme süresi içinde ödenecek.
Matrah ve vergi artırımlarıyla ilgili beyannamelerden 1000 liralık vergi vergisi alınır, bu vergi indirimini alınanda dikkate alınmayacak.
İşletme kayıtlarının belgeleri
Kayıt dışı kayıtların altına alınabilmesi için işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlara yansıtılmamış emtia, makine, yerleştirme ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilebilmesini sağlamak için düzenlemeye gidiliyor.
Buna müstemleke, gelir ve kurum vergi mükellefleri, işletmenin mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, mülk ve demirbaşların kendince yahut bağlı oldukları meslek gruplarıca tespit edilecek rayiç bedeliyle, düzenlemede kapsamı içinde vergi dairelerine bir envanter listesi ile elde etmek üzere defterlerine kaydedebilecek.
Bilanço temeline göre defter tutan görevliler etkinlerine kaydettikleri emtia, makine, yerleştirme ve demirbaşlar için iki farklı karşılık hesabı açacak. Emtia için birikim anlamında, ortaklara dağıtılması yahut verilerinde tasfiyesi halinde sermayenin bir ögesi olarak sayılacağı için vergilendirilmeyecek.
Gelir yahut kurumlarının vergi mükelleflerinin kayıtlarının daha sağlıklı hale getirilebilmesi için kayıtlarında yer muhafazası mevcut olmayan emtia, makine, mülk ve demirbaşlarını fatura düzenlemesi ve her türlü vergisel yükü getirme yoluyla kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilmelerine imkan vermektedir.
Bilanço aslına kiralama defteri tutan organları vergi mükellefleri, 31 Aralık 2022 prestijiyle malikanelerinde görülmekle işyerlerinde birlikte bulunmayan kasa mevcutları, ortaklarından alacaklı bulunduğu yerdeki vergiler ile ortaklara borçlu bulunduğu vergiler muhafazaları net alacak meblağlarını, düzenlemede bitiş süresi boyunca ve vergi dairelerine beyan kayıtlarını vererek düzeltebilecek. Bu beyan edilen fiyatlar üzerinden yüzde 3 oranında verginin hesaplanarak beyanname verme sürecinde ödenmesi gerekiyor.
SGK alacakları yapılandırılıyor
Teklifle katılaşmış SGK alacaklarına imkan da getiriliyor.
Buna göre elektrik tüketimi, sigortalılık statüsünden kalıntılar, sigorta primi, pansiyon keseneği ve kurum yerine, göçmenlik muhafazaları primi, toplumsal güvenlik takviyesi primi, müşteri tarihi prestijiyle ilgili mevzuatına çıkma olasılığını ortadan kaldırmamış giderlere bağlı sigorta primi ve bölme kapatma primi, SGK tarafından ilgili kanunları yeterince Verilen takip vergi vergileri, özel süreç vergileri ve eğitime katkı hisleri asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden düzenlemenin yayımı sonuna kadar geçen süre için Yİ-ÜFE Dönemi değişiklik oranları temel hesap tahsilat yapılacak fiyatın belirtilen mühlet ve formda çıkışları halinde, bu alacaklara verilen gecikme cezaları ve gecikme Artırımı üzere feri alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
31 Aralık 2022 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ait olup, bu düzenlemeden faydalanmak için başvurulduğu halde, belirtilen hastalardan mühletinin sonuna kadar patrona beyan edilmiş olan ön kıymetlendirme, araştırma yahut tespit sonucu bulunan kişisel eksiklik tutanağı üzerinden hesaplanan sigorta primi asıllanmaları ile bu Alacaklara ait gecikme cezası ve gecikme artırma hesabının süresinde başlangıç düzenlemesinin yayımının sonuna kadar geçen mühlet için Yİ-ÜFE dönem değişken oranların temel hesap ödemesi ücretlerin ödemeleri halinde, bu alacaklara ödenen gecikme cezası ve gecikme uzatması gibi feri alacaklar tahsilat yapılmayacak.
Teklifle, 31 Aralık 2022’den evvel işlenen fiillere ait olup geçmiş son müşteri beyannamesine kadar bildirim verilen idari para cezaları da girişe girer.
31 Aralık 2022 ve önceki devirlere ait olup olmaması son müracaat tarihine kadar soylu olup bulunduğu kaydıyla birinci taksit ödeme mühleti sona erecek kadar tahakkuk alacak SGK alacakları muhafazaları kapsamında olacak.
Depremden etkilenmeye, sahip oldukları konutları konut gayesiyle bedelsiz olarak tahsis eden konut sahipleri için emsal kira bedeli uygulanmayacak.
Oturumda vefat edenlerin mirasçılarına, sigorta ve emeklilik hükümetince ve Kişisel Emeklilik Sistemi’nden (BES) yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak.
Ölenlerin mirasçılarına veraset yoluyla intikal eden mallar ile onların eşine, sahibine, annesine ve babasına Deprem patronlarına yapılan yardımlar, veraset ve intikal vergisinden istisna tutulacak. Bu formda gerçekleşen intikaller nedeniyle veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilemeyecek, ilişik kesme dokümanı aranmayacak.
BloombergHT
