Hafta ortası, FED’in bir evvelki toplantısına ilişkin tutanakların açıklanması akabinde dün küresel mali piyasalar problemli bir günü geride bıraktı.
Takdir edersiniz ki, bütün öykü tahvil alımlarının azaltılması. Yani? FED, her ay 40 milyar dolar mortgage destekli tahvil ve 80 milyar dolar devlet tahvili geri alarak piyasalara 120 milyar dolar daha para veriyor. Tahvillerde alıcı birinin olması faiz oranlarını düşük kılarken, kredi kanalları ise bu süreçte ucuz, bol ve uzun vadeli finansman sunabiliyor.
Çarpıcı olması bağlamında, FED’in bilanço büyüklüğü, pandemi öncesinde 3,8 trilyon dolardan bugün 8,3 trilyon dolara yükseldi. Bu kadar para da takdir edersiniz ki riskli varlıklara giderek adeta risk iştahını durmaksızın körükledi. Bir örnek daha verelim. FED’in bilanço büyüklüğüne paralele, tıpkı periyotta, ABD borsaları da kendilerini ikiye katladılar! Ne kadar ekmek o kadar köfte!
Lakin, bu kadar bol ve uçsuz bucaksız paranın neden olmaya başladığı enflasyon ve istihdam piyasasının yavaş yavaş güzelleşmeye başlaması ile teşviklerin de (bol paranın) gözden geçirilmesi gerekliliği su yüzüne çıktı.
FED’in tapering öyküsü artık parti havasının son demlerinin yaşamaya başladığını açık bir formda gösteriyor. Lakin, enflasyon süreksiz nedenlere bağlanırken, işgücü piyasası da toparlanmaya adayken, ABD’den son periyotlarda açıklanan zayıf makroekonomik datalar, piyasalara ‘stagflasyon’ telaşını hatırlatıyor. Bu da ister istemez risk iştahını baltalamaya başladı.
Olağan kaidelerde, ekonomik faaliyetin sürat kazanıyor olması pay senedi piyasalarını desteklemesi gerekirken, stagflasyon riski, huzursuzluk yaratıyor. Dün bu bağlamda, riskten kaçan para inançlı liman olarak ABD Dolarına sığınırken, global manada pay senetlerini kırmızılara büründü. Bu olumsuz hava pahalı metallerin üzerinde olumsuz bir baskı kurdu. Petrol sert düştü; gelişmekte olan ülke para ünitelerinde de paha kayıpları görüldü.
Ekim ayında, enflasyonun baz tesiri nedeniyle başını aşağıya çevireceği beklentisi ile, TCMB’nin bir süre daha TL’nin muhafaza kalkanını güçlü tutacağı varsayımından hareketle, TL’de bir ölçü da olsa değerlenmeye ihtimal tanıyorduk. Birinci faiz indirimini Kasım ayında ölçülü bir ölçü olarak bekliyoruz. Bu görüşümüz, dün TCMB’nin son PPK toplantısı tutanaklarının açıklanması ile takviye buldu.
FED tutanakları sonrası, dün, global havanın sert bir halde bozması, içeriye de bir fiil yansıdı. BİST100 endeksi günü %0,7 düşüşle tamamlarken, USDTRY kuru 8,50 düzeyinin üzerine yükseldi. Bu eğilimin, toz bulutu oturunca yerini yine TL lehine iyimserliğe bırakacağını düşünüyoruz.
Netice itibariyle, emtia fiyatlarında görülen düşüş global risk iştahı açısından olumsuz bir durum arz ederken, net güç ithalatçısı olan Türkiye için ise iyi bir gelişme. Güç fiyatlarının ve pahalı metallerin fiyatlarının gerilemesi, Türkiye’nin güç faturası ve cari açığını olumlu olarak destekleyecektir.
Dünde kalan datalar ortasında, her hafta Perşembe günü olduğu üzere, TCMB’nin açıkladığı para ve banka, ve menkul değer istatistiklerini takip ettik. Buna nazaran, 13 Temmuz ile biten haftada, parite ve fiyat tesirinden arındırılmış sayılara nazaran, gerçek bireylerin döviz mevduatları (DTH) bir evvelki haftaya nazaran yaklaşık 0,6 milyar dolar, hukukî şahısların ise 0,3 milyar dolar artış gösterdi. Son haftalarda DTH sayılarında, hafif çapta da olsa yükseliş dikkat çekiyor.
TCMB’nin brüt döviz rezervleri yaklaşık 0,4 milyar dolar artış kaydederek 67,3 milyar dolar olurken, altın fiyatlarındaki sert düşüşün de tesiriyle altın rezervleri 1,5 milyar dolar düşüşle 39,7 milyar dolara geriledi. Toplam brüt döviz ve altın rezervleri ise 107,1 milyar dolar oldu.
Dönelim bugüne. Üstte da kelam ettiğimiz üzere, FED’in yavaş yavaş teşvik ve desteklerini azaltacağı beklentisi ile ABD Doları (DXY) global bazda Kasım 2020’den bu yana – son 9 ayın – tepesine yükseldi. Doların piyasa kuru olan DXY bu sabah 93,5 düzeyine yükselirken, pay senedi piyasalarında ise satıcılı hava ağır basıyor. EUR, dolar karşısında 1,17 düzeyinin altına sarktı. Adım adım 1,16 düzeylerinin tabanları amaç alanına girebilir. DXY’nin 93 düzeyinin üzerinde kalması, piyasalarda tansiyonu yüksek tutmaya devam edecek üzere görünüyor. Elbette, tüm bu gelişmelere kulak tıkayan survivor Bitcoin ise yükselmeye devam ediyor!
ABD borsalarının geceyi yatay tamamlamasına karşın, bu sabah Asya’da satış baskısı şiddetlendi. Çip krizi ve Delta varyanıtının da tuz biber olmasına paralel, Hong Kong borsası %2,5 , Şangay borsası %1,7 , Tokyo ise %0,8 aşağıda süreç görüyor. Birebir ölçüde olmasa da, ABD borsalarının da vadeli süreçlerinde hakim renk kırmızı.
Petrol başta olmak üzere, emtia cephesi de global satış baskısına boyun eğiyor. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 67 dolar düzeyinin de altına gerilerken, altının ons fiyatı 1,785 ; gümüşün ise 23,25 düzeyinden süreç görüyor. Petrol cephesinde 66 dolar düzeylerinin takviye vazifesi üstleneceğini teknik bir bakış açısı ile kıymetlendiriyoruz. Altının aylardır devam eden yükseliş ivmesini kaybetmemesi ismine, ayı 1,760 dolar düzeyinin üzerinde tamamlaması gerekiyor. Gümüş tarafında ise, aşağı 22,50 düzeyi defans sınırının son halkası olarak görüyoruz.
Mali piyasaların gündeminde bugün içeride merkezi idare borç stoku, dışarıda ise İngiltere perakende satışlar verisini takip edeceğiz.
Kaynak: iktisatbank.com
Para Tahlil
