Kaynak: New York Times, Christopher Flavelle haberi
Global iklim değişikliklerinin tesirleri gün geçtikçe daha da yıkıcı hale gelirken, ülkeler ve araştırma kurumları bir vakitler bilim kurgu olarak sayılabilecek bir fikir üzerinde düşünüyor: sera gazlarının tesirini azaltmak için gezegeni yapay olarak soğutmak.
Güneş iklimi müdahalesi ya da güneş geomühendisliği olarak isimlendirilen sistem, güneş ışınlarının bir kısmını dış atmosferden uzaya geri yansıtarak, sera tesiri ile giderek ısınan gezegeni soğutmayı amaçlıyor. Prosedür sayesinde, atmosferin üst katmanı olan stratosfere aerosol enjekte edilerek güneş ışınlarının bir kısmı dünyadan uzaklaştırılabilecek.
Kelam konusu teknoloji, tehlikeli yan tesirleri olabilecek ve insanları fosil yakıtları kullanmaya teşvik eden aldatıcı bir tahlil olarak görülse de global iklim değişikliklerinin gitgide şiddetlenen tahribi yüzünden uzmanlar tarafından incelenmeye bedel bulunuyor.
Geomühendisliğin tesirlerini anlaşılması için gayretler sürüyor: SilverLining isimli kâr hedefi gütmeyen kuruluş Cornell, Rutgers ve Washington Üniversiteleri ve Ulusal Atmosferik Araştırma Merkezi için 3 milyon dolarlık araştırma hibesi vereceğini duyurdu.
2019 Aralık ayında ise ABD Kongresi, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne (NOAA) misal teknolojileri araştırmak için 4 milyon dolar ödenek vermişti.
Birebir formda Avustralya, teknolojinin, global ısınmayla yok olma tehlikesi altında olan Büyük Bariyer Resifi’ni kurtarıp kurtaramayacağının anlaşılması için geomühendislik deneylerine fon sağlıyor. Dünya’nın yedi doğal mükemmelinden biri olarak kabul edilen Büyük Bariyer Resifi, global ısınma ile birlikte okyanus sıcaklıklarının artması yüzünden mercan resifleri vefatlarıyla yok olmanın eşiğinde. 1986 ila 2012 yılları ortasında, yasayan mercanların yarısından fazlası yok oldu. Artan su sıcaklıkları yüzünden 2050 yılına kadar büsbütün yok olabileceği öngörülen resifi kurtarmak için, bu üzere çalışmalar sürat kazandı.
Stratosfere aerosol enjekte etmek dışında, güneş ışınlarını yansıtmanın farklı yolları da mevcut. Avusturalya hükûmeti, bulutlara tuzlu su püskürterek bulutların daha yansıtıcı hale getirmeyi amaçlayan “deniz bulutu yansıtması” denilen bir araştırmaya fon sağladı. Bu prosedür ise, bulutlara tuzlu su püskürtülmesi ile, 30 ila 100 nanometre ortasında su damlacıkları oluşturarak bulutları bir güneş ışığı reflektörü olarak kullanmayı hedefliyor.
Mart ayında Avustralya’daki Southern Cross Üniversitesinde biyolojik oşinografi üzerine çalışmalarını sürdüren Daniel Harrison, havaya tuzlu su püskürtmek için 100 adet püskürtme nozulu kullanarak teknolojiyi test etti. Başarılı gecen testin akabinde Harrison bir telefon röportajında “Sonuçlar epeyce yürek vericiydi” açıklamasını yaptı. Lakin Harrison, teknolojinin Büyük Bariyer Resifi üzere büyük ölçeklerde tesirli olabilmesi için 500 ila 1000 ortası su püskürten istasyon yahut gemi olması gerektiğinin altını çizdi.
SilverLining’in fon sağladığı Washington Üniversitesi de bulutu yansıtması tekniği üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Üniversitenin araştırma grubunun lideri Sarah Doherty, asil zorluğun yanlışsız boyutta parçacık oluşturabilecek püskürtme nozullari üretmenin ve parçacıkların püskürtme esnasında birbirine yapışmasını engellemenin olduğunu söyledi.
Deniz bulutu yansıtması projesi, bulutların ve bölgesel/küresel iklimin kelam konusu sisteme nasıl reaksiyon vereceğini anlamayı amaçlıyor. Doherty, üniversite araştırma gruplarının püskürtme sistemini önümüzdeki 12 ila 18 ay içinde alanda test etmeyi amaçladıklarını söyledi. Bu üzere sistemlerin ekoloji, yağış sirkülasyonu ve atmosfer istikrarına getirebileceği ziyanlar da hala merak konusu.
Çeviri: Cem Cetinguc
Türkiye 2020’de BT Güvenliğine 256 Milyon Dolar Harcayacak
İş Bankası güç bölümü raporu: Üretimde güçlü artış, döviz borçları soru işareti
DÜZELTME: e-ticarette rekor kırılacak…
Para Tahlil
