GİGDER’in geçen ay tanıtımını yaptığı ve yabancı yatırımcıların eğilimlerini ortaya koyan araştırmanın ikinci kısmı yayınlandı. Bilgilere nazaran, Türkiye’de gayrimenkul satın alanların memnuniyet oranı %83,2 olurken, yatırımlarından mutlu olan ülkeler sıralamasında birinci sırayı %95,8 ile Cezayir aldı. Onu %92,6 ile Rusya, %92 ile Almanya, %91,7 ile İngiltere, %89,7 ile Ürdün, %86,5 ile Irak, %76,9 ile İran, % 66,7 ile Suudi Arabistan izledi.
Araştırmaya katılan iştirakçilerin %70,2’si ise Türkiye’de yeni bir gayrimenkul yatırımına niyetli olduğunu belirtiyor. Gayrimenkul satın alırken Iraklı ‘fiyatı’, Arap ‘görünümü’, İngiliz ‘konumu’ birinci sıraya koyarken, yatırımcıların Türkiye’yi tercih etmesinin nedenleri ortasında iklim %53,2 ile öne çıkıyor. Türkiye deyince Almanya ‘misafirperverlik’, Cezayir ‘Erdoğan’ diyor.
Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER), saha çalışması pazar araştırma şirketi AGS Global’e yaptırdığı ve Türkiye’nin 12 kentinde gayrimenkul yatırım geçmişi bulunan, 48 ülkeden toplam 410 milletlerarası yatırımcıyla 8 lisanda gerçekleştirilen ‘Rekabet ve İlham: Türkiye’de Yabancı Gayrimenkul Yatırımlarının Geleceğini İhracat Odaklı Yine Düşünmek’ isimli araştırmanın ikinci kısmını yayınladı.
Geçen ay birinci kısmının kamuoyuna tanıtıldığı araştırmanın açıklanan yeni datalarına nazaran, Türkiye’de gayrimenkul satın alanların memnuniyet oranı %83,2 üzere hayli yüksek bir düzeyde. ‘Türkiye’den satın aldığınız gayrimenkulden şad kaldınız mı?’ sorusuna cevap veren ülkeler incelendiğinde, Türkiye’deki gayrimenkul yatırımlarından en şad olan ülkeler sıralamasında birinci sırayı %95,8 ile Cezayir alırken onu %92,6 ile Rusya, %92 ile Almanya, %91,7 ile İngiltere, %89,7 ile Ürdün, % 86,5 ile Irak, %76,9 ile İran, % 66,7 ile Suudi Arabistan takip ediyor.
Araştırma kapsamında ‘Önümüzdeki periyotta Türkiye’den yeniden gayrimenkul satın almayı planlıyor musunuz?’ sorusunu ise araştırmaya katılan iştirakçilerin %70,2’si olumlu yanıtlarken, kararsız olanların oranı %18,5, yeni bir yatırım düşünmediğini söz edenlerin oranı ise %11,3 oldu. Öbür bir deyişle, 10 yatırımcıdan 7’si, istek edilen Türkiye imajına dair iletisi gerçek alarak yeni bir gayrimenkul yatırımına niyetli olduğunu gösterdi.
Bilgileri pahalandıran GİGDER Lideri Ömer Faruk Akbal, “%83,2’lik memnuniyet düzeyi epeyce iyi bir oran. Türkiye’nin tutundurma stratejileri konusunda sorun yaşamadığını ve bu eğilimin yatırım kararlarının % 70,2 oran ile sürmesi istikametinde olumlu istikametli hareketi desteklediğini gösteriyor. Türkiye yapı arz ve kalitesi, kozmopolit kültürü, gayrimenkul satın alan yatırımcıya kendini meskeninde üzere hissettirmesi, yabancı dostu ekosistemi, sıhhat altyapısı konusunda kıymetli kaynaklarıyla global yatırımcının radarındaki en cazip gayrimenkul pazarlarının başında geliyor. Mülakat setlerinden elde ettiğimiz bilgilere nazaran, Türkiye’de gayrimenkul sahibi olmak, yabancı yatırımcılar birebir vakitte prestij ve statü göstergesi” dedi.
İşte ‘Türkiye’den tekrar konut alırım’ diyen ülkeler
Gelecek senaryolarına bakıldığında ise önümüzdeki devirde Türkiye’den yeniden gayrimenkul satın almayı planlarım diyen ülkeler ortasında %72.4 oranıyla evet yanıtını veren Ürdün birinci sırada yer alıyor. Onu %66,7 ile Cezayir, %51,4 ile Irak, %43,6 ile Suudi Arabistan ve %41,7 ile İngiltere takip ediyor. Araştırmaya nazaran bu mevzuda kararsız olan ülkelerin başını %48 ile Almanya çekiyor. Onu 46,2 ile İran, %41,7 ile İngiltere, % 37 ile Rusya izliyor. Bu datalara nazaran İngiltere ise gelecekte gayrimenkul satın almayı planlayanlar ile kararsızların oranının eşit olmasıyla dikkat çekiyor.
Iraklı ‘fiyatı’, Arap ‘görünümü’, İngiliz ‘konumu’ önemsiyor
Bilgilere nazaran, yatırımcıların %63,4’ü için gayrimenkul satın alırken en değerli etmen ‘fiyat’ iken, onu birinci 5’te %58,3 ile lokasyon, %36,6 ile görüntü, %28,8 ile karlılık ve %21,2 ile yapı özellikleri izliyor. Ülkelerin gayrimenkul satın alırken hangi özelliklerin belirleyici olduğu sorusuna verdiği çoklu cevaplara nazaran, İngiltere %83,3 ile, Ürdün %62,1 ile konum’u, Suudi Arabistan %61,5 ile görünümü, Irak %75,7 ile, Almanya %68, Cezayir %54,2, İran %61,5 ile fiyatı, Rusya ise %51,9 ile hem pozisyon hem fiyatı en değerli karar kriteri olarak temel alıyor.
Parite tesiriyle bedelli Türk gayrimenkullerine olan iştah ve ilginin arttığının yadsınamayacağını kaydeden Akbal, “Bununla birlikte birtakım ülkelerden yatırımcılar fiyatı birinci sıraya yazsa da, her ülke için bundan bahsedemeyiz. İngiliz ya da Ürdünlü yatırımcılar için pozisyonun, Suudi Arabistanlı yatırımcılar için görünümün ehemmiyeti, manalı ipuçları içeriyor. İstanbul’da bugün ortalama bir gayrimenkulün metrekare fiyatı 450 euro iken Avrupa’da bu sayı 2-4 bin euro civarında. Türkiye’deki gayrimenkuller şimdi hakettiği bedele ulaşmadı. Fiyat odaklı rekabetçiliği aşmanın yolu ise, pazar yelpazesini genişletmekten, gerçek pazarlama karmasının kurgulanmasından ve katma kıymetli odaklı fiyatlandırma ile prestiji iyi yönetmekten geçiyor” diye konuştu.
Türkiye, Ürdün ve İran için ekonomik bir seçim, en yaygın kriter ise iklim
Araştırma bilgilerine nazaran, yatırımcıların Türkiye’yi tercih etmesinin nedenleri ortasında %53,2 ile iklim birinci sırada yer alıyor. Onu, %48 ile kültürel, toplumsal, dini ahenk, %39,8 ile inançlı ve istikrarlı bir ömür sunması, %34,9 ile uygun maliyetli tatil seçeneği ve %30,7 ile misafirperverlik faktörleri izliyor.
Ülkelerin Türkiye’yi neden tercih ettikleri sorusuna verdikleri çoklu karşılıklar incelendiğinde, Suudi Arabistan %71,8 ile daha iyi bir iklimi, Irak %70,3 ile inançlı ve istikrarlı ömrü yüklü kriter olarak alırken, Ürdün %55,2 ve İran %53,8 ile ‘yaşadığım ülkeye kıyasla daha ekonomik bir seçim’ cevabını veriyor. Araştırmada Rusya %77,8 ve Almanya %84 ile iklim derken, Cezayir %50 ile kültürel, toplumsal, dini üzere özelliklerde uyumluluğu tercih nedeni olarak gösteriyor. İngiltere ise %66,7 ile hem iklim hem de inançlı ve istikrarlı hayat kriterine nazaran yatırım kararını veriyor.
Bilgilere bakıldığında Türkiye’nin en cazip yanının her zevke hitap edebilecek pahaları olması olduğunu belirten Akbal, dijitalleşme ve data idaresinin yanı sıra çeşitli fuar ve tanıtım aktiviteleri ile ülke bazlı pazarlamanın önümüzdeki periyotta daha çok ehemmiyet kazanacağını vurguladı.
‘Projelerin vaktinde bitirilmemesi’ memnuniyetsizlik nedeni
Yatırımcılara Türkiye’den gayrimenkul satın aldıktan sonraki süreçte tüm satın alma süreci ve sonrası bir bütün olarak değerlendirildiğinde memnuniyet seviyesi sorulan araştırmada, bu süreçte memnuniyet oranının %77,3 ile satın alma kararından duyulan memnuniyet seviyesinin gerisine düşüldüğü görülüyor. Araştırmada yatırımcılar ‘Satın alım sonrası yaşadığınız sıkıntılar nelerdir?’ sorusuna verdikleri çoklu cevaplarda, projelerin vaktinde tamamlanmaması (%77,4), genel sarfiyatlar konusunda yanlış bilgilendirme (%36,6), site idaresiyle yaşanan meseleler (%30,1), elektrik, su, doğalgaz vb. bağlatma (%16,1) ve %14 ile vatandaşlık hakkı edinme ile ilgili problemleri sıralıyor.
Yatırımcılar, çoklu cevap sistemiyle yanıtladıkları ‘Türkiye’de yaşamayla ilgili en değerli memnuniyetsizlik sebebiniz?’ sorusunu yani süreçten genel manada şad olmama nedenlerini ise güvenlik derdi (%59,1), yabancılara olumsuz bakış (%37,9), kültürel-sosyal uyuşmazlık (%36,4) ve lisan külfeti (%22,7) olarak gösteriyor.
Ülkeler Türkiye’yi hangi öne çıkan sözlerle tanımlıyor?
Araştırmaya katılanların %49’una hükümran olan Türkiye imajı, ‘güzel ülke’ iken, İslam ve Müslümanlık %28,2 ile Türkiye imajının öteki kıymetli bileşenidir. Tarih %6,1 ve deniz %5 ile başka öne çıkan faktörler olarak yer alıyor. Araştırmada mülakatlar sürecinde de yatırımcıların en çok vurgu yaptığı konular; kültürel ve dini yakınlık, kendini konutunda üzere hissetme, tatil, yatırım ve iş için elverişli bir destinasyon olması olarak öne çıkıyor. Örneğin Türkiye’nin yanı sıra Avustralya’da da yatırımları olan ABD vatandaşı bir yatırımcı için Türkiye, Avustralya’ya nazaran çok daha cazip ve tabir-i caizse ikinci konut niteliğinde bir destinasyon.
Suudi Arabistan: Hoş, inanç, İstanbul
Irak: Tabiat, şahane, konutum
Ürdün: İslam, misafirperverlik, güçlü
Rusya: Deniz, tarih, İstanbul
Almanya: Misafirperverlik, Antalya, kalite
Cezayir: Erdoğan, İslam, tarih, hoş
İran: Komşu, iklim, hoşluk, istikrar
İngiltere: İklim, inanç, hoş, gastronomi
Yatırımcılar Türkiye’ye alternatif nerelere bakıyor?
Araştırma kapsamında her ülkeden olmak üzere yabancı yatırımcılarla düzenlenen mülakat setinden edinilen bilgilere nazaran ise, birtakım ülkelerin yurtdışı gayrimenkul yatırımı kararı alırken ajandasında Türkiye’den öbür bir ülke bulunmuyor, az sayıda yatırımcı ise Türkiye ile birtakım Avrupa ülkelerini de değerlendirdiklerini vurguluyor. Türkiye ile misal iklim özelliklerine sahip Akdeniz çanağı ülkeleri Portekiz, İspanya, Yunanistan ve Malta alternatif yatırım senaryolarına mevzu olan öteki ülkeler olarak dikkati çekiyor.
Bilhassa Suudi Arabistan, Kuveyt ve Katar üzere Ortadoğu ülkelerinden yatırımcılar için Türkiye, çok alternatifli bir yatırım senaryosunun ögelerinden birini oluşturuyor. Türkiye dışında öteki ülkelerde gayrimenkul yatırımları olduğunu söz edenlerin zikrettikleri ülkelere bakıldığında; araştırma raporunun “benchmark” ülkesi pozisyonundaki İngiltere pazarı ile dünyanın en büyük denizi çok gayrimenkul pazarı niteliğindeki ABD pazarı ön plana çıkıyor. BAE, ismi birden fazla zikredilen yatırım destinasyonlarından biri pozisyonunda iken Cezayir ise MENA bölgesinin yükselen gayrimenkul ekosistemlerinden biri olarak yatırımcının radarına girmiş durumda. Öbür öne çıkan destinasyonlar ise; Kanada, Avustralya, İspanya, Filistin, Ürdün üzere ülkeler…
Para Tahlil
