Kıbrıs sıkıntısına tahlil bulma maksadıyla yer yoklamak üzere Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in mesken sahipliğinde düzenlenen resmi olmayan görüşmeler yarın Cenevre’de başlıyor.
Üç gün sürecek toplantılarda Guterres’in davetiyle KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Rum tarafı önderi Nikos Anastasiadis, garantör ülkeler İngiltere, Yunanistan ve Türkiye’nin iştirakiyle tahlil için muhtemel adımları ele alacak.
KTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da, bugün Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşmesinin akabinde Türkiye heyetine başkanlık edecek Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile birlikte Cenevre’ye hareket etti.
Türk tarafı, mevcut Kıbrıs Cumhuriyeti’nde devlet idaresinde eşitlik temelinde egemenlik hakkı tanınmaması nedeniyle artık kuzeye yönelik ambargo uygulamalarından vazgeçilmesi ve “cezalandırılmış taraf” statüsünde kalmaması gerektiğini vurguluyor.
2004 yılında o dönemki BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın hazırladığı ve adada her iki tarafta halk oylamasına sunulmuş plana, Türk tarafının yüzde 64,91 oranıyla “kabul” oyu vermesi buna rağmen Rum tarafının yüzde 75,38 oranıyla planı reddetmiş olması bu görüşe münasebet olarak sunuluyor.
Rum tarafını, Avrupa Birliği’nin (AB) Kıbrıs Cumhuriyeti olarak üyeliğe kabul etmesi de Türkiye ile KKTC açısından eleştiriliyor. Bunun “çözümle birlikte kazanılacak yahut kaybedilecek bir şey olmadığı için Rumlar tarafından adım atılmaması” sonucuna yol açtığı vurgulanıyor. Türk tarafı, fiilen 38 yıldır iki devlet varlığını işaret ederek artık adada buna uygun modelde tahlil talebini tabir ediyor.
Türk Dışişleri’nde yıllarca Yunanistan ile münasebetler ve Kıbrıs konusunda misyon yapmış olan emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, Rum tarafının “eşit kurucu, eşit ortak” tabanındaki tahlil tekliflerine daima “hayır” karşılığı verdiğini belirterek, başta BM olmak üzere milletlerarası taraflarca artık Türkler’e yönelik iyileştirici kararlar alınması gerektiği görüşünde.
Kıbrıs sorunu alanında uzman, gazeteci-yazar Yusuf Kanlı da, Cenevre’de “iki devletli çözüm” anlayışıyla müzakere yürütülmediği takdirde ilerleme sağlanamayacağı ve adada tahlil bekleniyorsa memleketler arası alanda Rum tarafındaki direnci kıracak atılımlara muhtaçlık olduğu kanısında.
Uluçevik: “Çözümde temel prensip hâkim eşitlik olmalı”
Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Kıbrıs adasına yeni bir gözle bakmak ve gerçekleri görmek vakti gelmiş ve geçmektedir. KKTC olgusu karşısında Türkiye’nin ve KKTC’nin üzerinde duracağı, savunacağı prensip ve parametre ‘egemen eşitlik’ olmalıdır. Bu unsur BM Yasası’nda da yer alan bir temel ilkedir…Çözüm formu adadaki iki bağımsız ve hâkim devletin siyasi eşitliği, ‘egemen eşitlik’ prensibine dayandırılmalı” görüşünü savunuyor.
Rum tarafınca 1960’da eşit kurucu iştirak aslına nazaran devlet formülüyle sağlanan tahlilin üç senede yıkıldığını kaydeden Uluçevik, “Süreç içinde Rumlar, Türk tarafına ‘yerel özerklik’ sağlanmasını reddetmiştir. En son 2004’de federal tahlili referandumla reddetmiştir. Kıbrıs sıkıntısına tahlil arayışı hem Kıbrıs meselesindeki hem adadaki olgulardan ve gerçeklerden hareket edilerek yapılmalıdır. Halbuki, 1968’de BM tabanında ve BM Genel Sekreteri’nin iyi niyet vazifesi çerçevesinde başlayan, daha sonra 1975 yılından itibaren de BM Güvenlik Konseyi’nin BM Genel Sekreteri’ne verdiği yeni bir iyi niyet misyonuyla günümüze kadar sürdürülen tahlil arayışı, gerçeklere nazaran değil, varsayımlardan hareket edilerek yapılagelmiştir. Hareket noktası olarak alınan varsayım, adada 1960’da kurulmuş olan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, mutabakatlara ve Anayasa’ya uygun halde devam ettiğidir. Halbuki gerçek bu türlü değildir. Adada var olan ve birbirinden, ırk, din, lisan, kültür, ulusal dava bakımından farklı iki halk yarım yüzyıla yakın bir vakittir adanın iki farklı kısmında kendi bağımsız ve hâkim devletlerinin çatısı altında yaşamaktadırlar” dedi.
Emekli Büyükelçi, devamlılığı olacak ve şiddete yol açmayacak bir tahlil içinse “Adada güvenlik kaidelerinin ve tahlilin dış istikrarının sağlanması için Türkiye’nin, isterse Yunanistan’ın, garantörlüğü 1960 üzere devamı zorunludur” dedi.
Yazının tamamı burada.
Para Tahlil