Bilinmeyen sularda seyreden bir para ünitesi: Türk Lirası
Dün açıklanan bilgilere nazaran, TCMB’nin yalnızca bu sene brüt döviz rezervleri %40 azalarak 45,2 milyar dolar düzeyine geriledi. Toplam altın ve brüt döviz rezervleri (içerisinde önemli ölçüde swap yolu ile alınan emanet dövizler de var) 2005 yılındaki düzeyine gerilerken, ülkenin 1 yıldan kısa döviz borcunun karşılayacak seviyede de olmadığını not etmek gerekiyor (bakınız grafik).
Hatırlayalım, bu nedenle, geride bıraktığımız hafta, Memleketler arası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moodys’s, ödemeler istikrarı kriz uyarısı yaparak Türkiye’ye tarihin en düşük notunu vermişti.
Pandemi nedeniyle, yaz aylarının en büyük beklentisi olan turizm dönemini da boş geçmesi, turizm gelirlerinden mahrum senede, tekrar içerde artan ekonomik problemlere karşı açılan bütçe istikrarları de bir arada düşünülürse, hem iç hem de dış borcu artırdığını görüyoruz.
Bu gelişmeler ışığında, yalnızca bu sene TL’nin dolar karşısında bedel kaybı %27, Euro karşısında ise %37 oldu. Daha kolay bir anlatımla, biraz daha uzağa gidersek, 10 sene evvel, yarım dolar ve yarım Euro almak için 1 Türk Lirası 70 kuruş ödemek gerekirken, bugün 8 Türk Lirası 25 kuruş ödemek gerekiyor. 10 senede TL’nin sepet karşısındaki kıymet kaybı yaklaşık %400 (bakınız grafik).
Türk Lirası’nın dolar karşısında paha kaybının son günlerde şiddetlenmesi, bitmek bilmeyen faiz tartışması ve kamunun döviz kıtlığı ve beraberinde yasal rasyolar nedeniyle müdahale gücünün de azalması nedeniyle, TCMB, likidite operasyonları ile Yüklü Ortalama Fonlama Maliyetini %10,41 düzeyine yükseldi. BIST cephesinde ise oluşan faiz %11,25 oldu (bakınız grafik).
USD/TRY kuru dün 7,55 düzeyini aşarak tarihi tepesini bir adım daha kuzeye taşırken, CDS risk primi yaklaşık 10 baz puan artışla 525 baz puana, 2 yıl vadeli tahvilin bileşik faizi ise %13,7’ye yükseldi.
TCMB’nin haftaya Perşembe günkü düzenlenecek olağan PPK toplantısı kıymetle takip edilecektir. Geç likidite penceresinde bir artış gündeme gelebileceğini düşünüyoruz.
TCMB bilgilerine nazaran, 11 Eylül ile biten haftada, toplam DTH kurumsal alımların yoğunluğu ile 1,3 milyar dolar arttı. Yurtiçi yerleşiklerin (dövizle işi olmayan) döviz biriktirmeye devam ettiklerini görüyoruz. Gerçek bireylerin döviz mevduatları 135,5 milyar dolar; hukukî bireylerin ise 83,2 milyar dolar düzeyine yükseldi.
Öte yandan, bitmek bilmeyen yabancı çıkışının 11 Eylül ile biten hafta da devam ettiğini görüyoruz: Yabancının pay senedi stoku 30 milyon dolar dolar, devlet iç borçlanma senedi (DIBS) portföyü ise 32 milyon dolar azaldı.
BDDK’nın her hafta açıkladığı bankacılık bölümüne yönelik bültene nazaran, 11 Eylül ile biten haftada, kamu mevduat bankalarının yabancı para net genel konumu yaklaşık 0,2 milyar dolar açıklarak eksi 5,75 milyar dolar oldu. Bu sayının yasal özkaynaklara nazaran oranı %18,7’ye denk geliyor (yasal hudut %20).
Global mali piyasalar FED toplantısı akabinde dün günü hayli karışık bir seyir izleyerek kapattı. FED olabildiğince destekleyici dursa da (3 yıl faiz artırmayacağını söyledi), yeni bir önlem açıklanmaması ve üyelerin faiz iddialarının yarattığı baş karışıklığı gereksiz bir volatilite yarattı.
EUR, dolar karşısından 1,1730 – 1,1840 aralığının iki tarafını da gün içinde test ederek günü bandın üst tarafında tamamladı. Değerli metallerde de durum farklı değildi. Altının ons fiyatı, FED öncesi 1,970 doların üzerini görüp dün sabah 1,932 dolara kadar gerilemesi akabinde günü yine 1,950 doların üzerine yükselerek tamamladı.
Altın cephesinde, aşağıda 1,1910 , üstte ise 1,975 düzeyleri alım satım bandı olarak kollanabilir. Geçildiği tarafa gerçek hareket sertleşecektir.
Haber akışında, İngiltere Merkez Bankası’nın da negatif faizi değerlendirdiği açıklaması dikkat çekti. İngiltere tahvillerinin faiz eğrisi, 7 seneye kadar olan vadede negatif getiri ile süreç görüyor (bakınız grafik).
FED akabinde birinci süreç günün dalgalı bir seyirle tamamlayan global piyasalar, yeni günü daha ölçülü karşılıyor. Asya borsalarında cılız da olsa alımlar görülürken, ABD vadelileri hafif ekside, Avrupa ise yatay.
Brent cinsi petrolün varil fiyatı, kotalarını aşan ülkelere Suddi Arabistan’ın yaptırım uygulayacağını söylemesiyle 44 dolara yükseldi.
TL Sepet Kur
Yarım dolar ve yarım EUR’dan oluşan Türk Lirası’nın sepet kıymeti, bu haftayı 8,25 düzeyine dayanarak tüm vakitlerin tepesinde kapatmaya aday görünüyor. Daha kolay bir anlatımla, 10 sene evvel, yarım dolar ve yarım Euro almak için 1 Türk Lirası 70 kuruş öderken, bugün 8 Türk Lirası 25 kuruş ödemek gerekiyor. 10 senede TL’nin sepet karşısındaki kaybı yaklaşık %400.
Yüklü Ortalama Fonlama Maliyeti
TCMB’nin direk olarak %8,25 olan siyaset faizini artırmak yerine, piyasa yapıcısı bankalara sağladığı fonlama musluğunu sıkması, fonlamanın yüklü olarak TL borç verme faiz oranı ve ceza faizi olan geç likidite penceresi aracılığıyla yapılması, yüklü ortalama fonlama maliyetini dün %10,41 düzeyine, BIST cephesinde oluşan faiz de %11,25 düzeyine taşıdı. Bir süredir göreli yatay bir seyir izleyen yüklü ortalama fonlama maliyeti, TL’nin bedel kaybının şiddetlenmesi ile yine yükselişe geçti.
Strateji ne yapmayacağına karar vermektir! TL’nin seri faiz indirimleri ile USD/TRY kuru uzun bir müddettir yükseliş eğiliminde.
TCMB Rezervleri
Gerek virüs krizinin yarattığı ekonomik zorluklar, gerekse de Türk Lirasını savunmak için TCMB’nin brüt döviz rezervlerinin kullanması ile bu sene brüt döviz rezervlerinin süratle eriyerek 45,3 milyar dolara gerilediğini; altın rezervlerinin ise 42,9 milyar dolara yükseldiğini görüyoruz. TCMB’nin toplam brüt döviz ve altın rezervi 88,2 milyar dolar seviyesinde. Kelam konusu rezerv düzeyi, ülkenin 1 yıldan daha kısa vadede olan döviz yükümlülüğünü karşılayacak seviyede değil.
Dolar gelişmekte olan ülke para ünitelerine karşı
2013 yılının Ocak ayına nazaran bakarsak, gelişmekte olan ülke para ünitelerinin dolara karşı topyekun hırpalandığını, lakin TL’nin negatif ayrıştığını görüyoruz!
İngiltere’de negatif faiz geçiyor!
İngiltere Merkez Bankası’nın da negatif faizi değerlendirdiği açıklaması dikkat çekiyor. Bilhassa artan işsizlik, tırmanan Brexit meçhullüğü, ve artan olay sayılar, İngiltere tahvillerinin faiz eğrisinin 7 seneye kadar olan vadede negatif getiri ile süreç görmesine neden oldu.
Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Küme Müdürü – Group Manager
Hazine Kısmı – Treasury Department
YASAL IKAZ
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy idare şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri ortasında imzalanacak yatırım danışmanlığı mukavelesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların şahsî görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, yalnızca burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Kıbrıs İktisat Bankası
Para Tahlil
