Ziraat, bin 271 şirkete verilen toplam 12 milyar TL’lik kredi alacağını, tahsil etme imkanı kalmadığı için tasfiye olunacak alacaklar hesabına aktardı. Batık krediler şirketlerin borçlarını geri ödeme sorunundan kaynaklıyor.
İktidarın muhakkak çevrelere kredi ismi altında kamu kaynaklarını aktardığı suçlamalarının yöneltildiği Ziraat Bankası’nın 2020 yılı başı prestijiyle geri alma umudunun kalmadığı bin 271 şirkete verilen batık kredilerinin toplamı 12 milyar TL’yi aştı.
Sayıştay’ın TBMM’ye sunulan Ziraat Bankası’nı kontrol raporunda batık kredilerle ilgili tespitlere de yer verildi. Tahsil etme imkanı kalmadığı için tasfiye olunacak alacaklar (TOA) hesabına alınan kredilerle ilgili, “Donuk alacak olarak sınıflandırılan alacaklar TOA hesabına aktarılmakta, sonrasında da gerekli idari/kanuni takibat süreçleri başlatılmaktadır” dendi. Rapora nazaran, bankanın Türkiye Varlık Fonu’na devredildiği 2017 yılı ve öncesindeki periyotlardan bu yana TOA hesabında izlediği ve haklarında yasal takip süreçleri başlatılan kredi süreçlerinden, bakiye riski 1-5 milyon TL ortasında olan 336 firmadan 1 milyar 83TL, bakiye riski 5-10 milyon TL ortasında olan 100 firmadan 458 milyon TL, bakiye riski 10 milyon TL’nin üzerinde olan 34 firma ve kümeden ise temerrüt faizi dahil 4 milyar 99 milyon TL alacağı bulunuyor.
2018 YILI SONRASI BATIK KREDİLER
2018 yılı ve sonrasındaki periyotlarda TOA hesabına alınan ve 31 Aralık 2019 tarihine kadar tasfiyesi yapılamayan batık krediler ise şöyle:
“Kayıtlı bakiye riski 1-5 milyon TL ortasında olan 593 firmadan 1 milyar 20 milyon TL, riski 5-10 milyon TL ortasında olan 164 firmadan 435 milyon TL, riski 10 milyon TL’nin üzerinde olan 44 firma ve kümeden ise 5 milyar 98 milyon TL.”
TOA hesabında yaşanan artışın sebebinin bilhassa yap-sat şekli konut, işyeri, rezidans, AVM üretimi yapan inşaat şirketlerine kullandırılan büyük montanlı kredilerin geri ödeme sorunlarından kaynaklı olduğu bildirildi.
Kontrol raporunda, kredi takip oranlarının artması ile takibe alınan kredi alacaklarının tasfiyesinin uzun vakit almasının bilanço yapısının yanında kârlılığı da olumsuz tarafta etkileyeceği ihtarında bulunuldu.
SÜRATLİ VE AKTİF İZLEME ÖNERİLDİ
Denetçiler bilhassa 2018 yılı sonrasında oluşan alacaklarla ilgili şu tekliflerde bulundu:
“Konkordato sürecinde olan firmaların, konkordato süreçlerinin titizlikle takip edilmesi,
Tekrar yapılandırma ya da vade uzatımı sonucunda da kredi geri ödeme ihtimali düşük olan firmalar hakkında yasal takip süreçlerinin süratle başlatılması,
Yasal takip süreci başlatılan firmalar hakkında takiplerin sonuç alıcı ve faal halde yürütülmesi.”
***
En büyük batak ORA isimli alışveriş merkezi
Bankanın 2017 yılı öncesinden kalan en yüksek dengeli batık kredisini 2012’de TOA hesaplarına aktarılan toplam 1 milyar 813 milyon liraya ulaşan “54428736” numaralı müşteriye ilişkin kredi oluşturuyor. ORA isimli alışveriş merkezinin inşası için şirkete kredi verilmesinde siyasalların tesirli olduğu savları da kamuoyuna yansıdı. Arsa geliştirme alanında faaliyet gösteren İstanbul Kurumsal Şubesi müşterilerinden 54428736 numaralı şirkete, birinci olarak 2010 yılında 270 milyon avro meblağında projeli yatırım kredisi limiti tahsis edildi. Buna karşılık 675 milyon avro fiyatında ipotek alındı. Ödemelerin aksaması üzerine 2012 tarihinde 622 milyon TL olarak tasfiye olunacak alacaklar hesabına aktarılan alacak, yıllar prestijiyle 2 milyar TL’ye yaklaştı. Sayıştay, bu büyüklükteki bir alacağın banka portföyünde kıymetli bir yer tuttuğu, risk/teminat istikrarının banka aleyhine olduğu ikazında bulunarak, “Takip süreçlerini bir an evvel sonuçlandırılma konusunda gerekli çabanın gösterilmesi önerilir” dedi.
***
Şimdi yasal takip bile başlatılmadı
2018 sonrası TOA hesabına aktarılan en yüksek meblağın “64196701” numaralı müşteriye ilişkin toplam 822 milyon 120 bin TL’lik krediden oluştuğu belirlendi. Rapora nazaran, İstanbul merkezli olarak, yap-sat şekli konut ve iş yeri inşaatı konusunda faaliyet göstermek üzere 2010 yılında kurulan şirketin 2019 sonu prestijiyle süren iki projesi bulunuyor. Şirkete birinci olarak 2013 tarihinde 60 milyon ABD Doları fiyatında nakdi kredi limiti tahsis edildi, karşılığında da 94,5 milyon TL’lik arsa ve binalara ipotek konuldu. Ortalarda yapılan güncellemelerle şirketin kredi limiti daima arttırıldı, son olarak 2018’de nakdi kredi limiti 99 milyon avroya, gayri nakdi kredi limiti de 11 milyon avroya yükseltildi, kümenin genel limiti de 113 milyon avro olarak güncellendi. Projenin durma noktasına gelmesi, projeden nakit akışı sağlanamaması, vadesi uzatılan ve ödemesi 6 ayda bir olan kredilere ait uzun müddettir ödeme yapılmaması üzerine 92 milyon TL birikmiş faizi, 654 milyon TL anapara riski bulunan firmadan olan alacaklar 31.12.2019 tarihinde TOA hesabına aktarıldı, lakin Nisan 2020 tarihine kadar yasal takibe başlanmadı.
Bu şirketten olan alacaklar TOA hesabına aktarıldı lakin bağlı olduğu ana şirket pozisyonundaki şirketten alacaklar donuk alacak olarak sınıflandırılmadı.
***
Marka kıymetinde düşüş rekoru kırılıyor
Memleketler arası marka değerleme ve strateji danışmanlığı kuruluşlarından olan Brand Finance’in yayımladığı “Brand Finance Turkey 100 – 2021” raporunda marka kıymeti en çok düşen şirket Ziraat Bankası oldu. Demirören Grubu’na Doğan Medya’yı satın alırken verdiği 750 milyon dolarlık kredinin geri ödenmediğine ait argümanlar ile gündemde yer alan Ziraat Bankası’nın marka pahası yüzde 41 düştü. 2020’de marka pahası 1 milyar 616 milyon dolar olan Ziraat’in marka kıymeti 952 milyon dolara geldi. Bankanın yüzde 100 payı Türkiye Varlık Fonu (TVF) portföyünde yer alıyor.
Nurcan Gökdemir
birgün.net
Para Tahlil
