COVID-19 salgını, Avrupa’da önemli toplumsal ve ekonomik zorluklar yaratıyor. Harikulâde siyaset tedbirleri ve kilitlenmeler, pandeminin birinci dalgasının tesirini azaltırken, büyük bir ikinci dalga ve yeni kilitlenmeler toparlanmayı tehdit ediyor.
IMF’nin euro bölgesine ait en son ekonomik değerlendirmesine nazaran, temel siyaset zorluğu salgına karşı koymaya devam ederken, güçlü ve kapsamlı bir iyileşmeyi kolaylaştırmak.
Aşağıdaki beş grafik, COVID-19’un euro bölgesi üzerindeki tesirini ve daha kalıcı bir toparlanma yaratmak için muhtaçlık duyulacak siyasetleri göstermekte.
1- Euro bölgesindeki ekonomik faaliyetin, 2021’de toparlanmaya başlamadan evvel 2020’de keskin bir biçimde daralacağı iddia ediliyor. Öngörülen toparlanmaya karşın, euro bölgesinin kriz nedeniyle “kalıcı üretim kayıpları” yaşaması ve 2025’te bile üretimin hala öncesinin epeyce altında olması bekleniyor. Temas ağır dallar (örneğin, turizm ve ulaşım), mağazalar ve restoranlar üzere kilitlenmeler sırasında kapanması gereken dallar, yakın vadede en çok ziyan görecek. Gençler, fakirler ve bayanlar orantısız bir formda olumsuz etkilendi.
2- Tüm cephelerde eşi görülmemiş siyaset reaksiyonları, pandeminin tesirini hafifletti. Avrupa Merkez Bankası’nın yavuz para siyasetleri (yeni ve genişletilmiş varlık satın alma programları gibi) piyasaları sakinleştirdi, finansman şartlarını kolaylaştırdı, hanehalklarına ve işletmelere borç vermeyi desteklemeye yardımcı oldu. Birçok ülke birebir vakitte mevcut kısa müddetli çalışma programlarını genişletmiş yahut yeni programlar sunarak, firmaların işleri yerine çalışma saatlerini azaltmalarına yardımcı olarak işsizliğin ani bir artışını önledi. Öteki tedbirlerle, fiyat sübvansiyonları, borç ödemelerinin askıya alınması yahut vergi ertelemeleri üzere işletmelerin maliyetlerini düşürdü; hibeler yahut öz sermaye enjeksiyonları yoluyla likidite sağladı yahut kredi garantileriyle daima banka kredileri sağladı.
3- Euro bölgesi toparlanmaya giden uzun bir yola girerken, siyasetler geniş dayanaktan daha maksatlı tedbirlere geçmeli. Düzgünleşme hızlandıkça ve faaliyetler üzerindeki kısıtlamalar kaldırıldıkça, siyasetler yeni bir pandemi sonrası dünyaya geçişi desteklemeli. Salgın nedeniyle operasyonları kesintiye uğrayan işletmeler, krizi atlatmak için ödeme gücü takviyesine muhtaçlık duyabilir. Sınırlama tedbirleri kolaylaştırıldıkça, kısa vadeli çalışma programları kademeli olarak kaldırılmalı ve çalışanların genişleyen şirketlere ve bölümlere taşınmasına yardımcı olmak için daha fazla kaynak ayrılmalı. Ayrıyeten, bilhassa üretken kamu yatırımlarını artırarak, krizin uzun vadeli olumsuz tesirlerini azaltacak toplam talebi desteklemeye gereksinim var.
4- Siyasetlerin, pandeminin büyüttüğü evvelce var olan eşitsizlikleri hemen ele alması gerekir. Belli alanları hedefleyen siyasetlerle altyapı ve irtibata yatırım, birçok temas ağır dallara bağlı olma eğiliminde olan ve krizin tesirlerine daha açık olma eğiliminde olan daha fakir bölgeleri desteklemek için gerekli olacak. Eşitsizliğin artmasını önlemek için, daha çok etkilenen bölümlerde çalışma mümkünlüğü daha yüksek olan gençlere ve dezavantajlı kümelere da özel kıymet verilmeli. Bu, toplumsal güvenlik ağlarını güçlendirmenin yanı sıra tesirli iş eğitimi programları geliştirmeyi gerektirir.
5- AB kurtarma fonları, yeşil ve dijital geçişlerin hızlandırılmasında ve potansiyel büyümenin artırılmasında kritik bir rol oynayabilir. 390 milyar Euro’luk kısmı hibe olan 750 milyar Euro’luk “Yeni Kuşak AB Kurtarma Fonları”, dijitalleşme yoluyla karbon emisyonlarını azaltmak ve verimliliği artırmak için yatırımları hızlandırmak için kullanılmalı. Hibelerin AB ülkelerinin gerçek GSYİH seviyesini 2023 yılına kadar yüzde ¾ oranında artırması bekleniyor ve şayet bu kaynak hakikat harcanırsa tesir iki katına çıkabilir. Ülkeler kurtarma planlarında kilit yapısal ıslahatları uygulama konusunda istekli olurlarsa, paketin daha da büyük bir tesiri olabilir.
Para Tahlil
