Temmuz’da doğalgaza yüzde 12, elektriğe yüzde 15 artırım yapılması vatandaşın bütçesini ve enflasyonu olumsuz etkilerken, uzmanlar kış aylarında daha büyük artırımların gelebileceği ikazında bulundu.
Geçen sene tabana vuran global petrol ve doğalgaz fiyatları bu yıl süratle yükselirken, bilhassa Avrupa’da doğalgaz fiyatlarındaki rekorlar dikkat çekiyor.
Türkiye’nin boru çizgileri üzerinden şu an bin metreküpünü yaklaşık 240 dolara satın aldığı Rus gazının Avrupa fiyatı birinci sefer 540 doları aşarken, spot LNG fiyatları da tarihi yüksek düzeylerde seyrediyor ve Türkiye’nin boru gazı alım fiyatlarının yaklaşık iki katı düzeylerde bulunuyor.
UZMANLAR BÜYÜK ARTIRIM BEKLİYOR
Eski Botaş Gaz Alımı Daire Lideri Ali Arif Aktürk ve GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan, doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki muhtemel gelişmeleri Sözcü’den Emre Deveci‘ye kıymetlendirdi.
Uzmanlar, yıl başından bu yana yüzde 18,8 zamlanan doğalgaza, dolar kuru yatay seyretse bile bu kış yaklaşık 40 daha artırım gelebileceğini belirtiyor.
Şu an 238 dolar olan Botaş’ın Rus gazı alım fiyatının 2021’in son çeyreğinde yaklaşık 270 dolara yükselebileceğini, 2022’nin birinci çeyreğinde daha da artmasının beklendiğini belirten Aktürk, Türkiye’nin kış periyodunda artan talebin bir kısmını şu an çok daha yüksek fiyatta olan spot LNG ile karşılamak zorunda olduğunu ve ithalat maliyetinin daha da artacağını, 2022 yaz aylarına kadar yüksek fiyatların görülmeye devam edeceğini lisana getirdi.
ESKİ BOTAŞ YÖNETİCİSİ: ARTIRIM YÜZDE 40’I BULABİLİR
Geçen sene nisanda 20 doların altına gerileyen petrol fiyatlarının bu yıl 70 doların üzerine çıktığına işaret eden Aktürk, Türkiye’nin boru gazı ithalat fiyatlarının da petrol fiyatlarına endeksli olduğunu hatırlattı.
Bu sene yaz devrinde yüksek sıcaklıklar nedeniyle bilhassa klima kullanımı tesiriyle elektrik tüketiminin rekor kırdığını ve kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerden üretilen elektriğin azaldığını hatırlatan Aktürk, artan talebin doğalgaz çevrim santrallerinden karşılandığını ve bunun da Türkiye’nin doğalgaz ithalat ölçüsünü artırdığını belirtti.
Aktürk, Türkiye’de de doğalgazda ekim ayında yüzde 15, yıl sonunda da yüzde 20’lik artırım beklediğini, toplam artırım oranının yaklaşık 40’ı bulabileceğini belirtti.
BOTAŞ YA BÜYÜK ARTIRIM YAPACAK YA DA BÜYÜK ZİYAN EDECEK
Mehmet Doğan, Avrupa’da yeşil güç dönüşümü kapsamında karbon fiyatlarının yüksekliği, süratle artan talebin kömür yerine daha çok doğalgazla karşılanması, stok ve arz sıkıntıları ve Rusların gaz akışını kısması nedeniyle fiyatların rekor düzeylere çıktığını belirtti.
Türkiye’nin yıl başında 170 dolar olan bin metreküp Rus gazı ithalat maliyetinin 2022 başında 300 doların üzerine çıkacağını, artan talebin değerli bir kısmının de fiyatı çok daha yüksek durumdaki LNG ile karşılanacağını belirten Doğan, Botaş’ın çok büyük artırım yapmak zorunda kalabileceğini ya da artırım yapmazsa da tarihi ziyanla karşı karşıya kalabileceğini söyledi.
Bin metreküp doğalgaza denk LNG fiyatının bugün yaklaşık 560 dolara yakın olduğunu ve boru çizgisi gazı alımındaki muhtemel problemler durumunda LNG alımının da artabileceğini belirten Doğan, elektrik üretimindeki yüksek doğalgaz hissesi nedeniyle elektrik fiyatlarına da önemli oranda artırım gelmesinin gündeme geleceğini lisana getirdi.
Dolar/TL’deki muhtemel artış, doğalgaz ve elektrikte mümkün artırım oranlarını daha da artırabilir.
DOĞALGAZ TÜKETİMİ YÜZDE 30 ARTTI
Danışmanlık ve bilgi platformu Güç IQ’nun derlediği bilgilere nazaran, bu yılın birinci 7 ayında Türkiye’nin iletim şebekesine giren toplam doğalgaz ölçüsü 35,912 milyar metreküp ile geçen yılına birebir devrine nazaran yüzde 31,73 arttı.
Gaz giriş ölçülerine yakın seyreden tüketim dataları, yıl sonundaki toplam tüketimin 60 milyar metreküp civarında olacağını gösteriyor.
Botaş ve özel dalın 2021 yılı için yürürlükteki toplam kontrat ölçüsü 51,45 milyar metreküp fakat özel firmalar Gazprom’a tahkim cezalarını ödemedikleri için şu an ithalat yapamıyor ve bu durum yüksek maliyetli LNG ithalatı ölçüsünün artmasına neden olabilir.
BLOOMBERG: UCUZ GAZ PERİYODU SONA ERDİ
Doğalgaz fiyatlarındaki sert yükseliş, dünyanın gündeminde. ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’de dün yayımlanan “Fiyatlar yüzde 1000 oranında artarken ucuz gaz devri bitti” başlıklı haberde, doğalgaz fiyatlarındaki artışın başta enflasyon olmak üzere global iktisatta değerli tesirleri olacağına işaret etti.
Yeşil güç dönüşüm maksatları doğrultunda doğalgaza talebin artacağını lakin arz artışının görece sonlu kalacağını belirten ajans, fiyatların yüksek düzeylerde olmaya devam etmesinin mümkün olduğunu vurguladı.
Avrupa’da gaz fiyatları, Mayıs 2020’deki rekor düşük fiyatlara nazaran 10 kat artmış durumda. Asya’da LNG fiyatları da geçen seneye nazaran 6 kat arttı.
Kaynk: cumhuriyet.com.tr
Para Tahlil
